Polacy pionierami podwodnej dokumentacji

Ostatnia aktualizacja: 30.12.2014 18:12

Trzy wraki spoczywające w Zatoce Gdańskiej doczekały się trójwymiarowej dokumentacji, wykonanej przez pracowników Narodowego Muzeum Morskiego (NMM) w Gdańsku. Nowoczesna metoda umożliwia skuteczną pracę pod wodą nawet przy minimalnej widoczności.

Panoramiczne zdjęcie Głównego Miasta w Gdańsku u nabrzeża MotławyFoto: Pjama/Wikipedia/CC

Dokumentację wykonują nurkowie wyposażeni w aparaty fotograficzne. Wykonują olbrzymią ilość zdjęć pod wieloma kątami widzenia. Następnie z pomocą specjalistycznego oprogramowania komputerowego zdjęcia łączone są w jedną spójną całość, tworząc trójwymiarowy obraz dokumentowanego obiektu.

Mapa obejmuje również otoczenie wraku. Innowacyjna metoda jest nieinwazyjna i jest alternatywą dla tradycyjnej podwodnej dokumentacji rysunkowej, która jest o wiele bardziej czasochłonna.

Metodę zastosowano najpierw w 2013 roku przy dokumentacji wraku z XIX wieku zwanego „Porcelanowcem” ze względu na zabytki ceramiczne głównie porcelanę i fajans angielski z hrabstwa Staffordshire. Fotogrametria tego statku była pierwszą w Polsce i jedną z pierwszych na świecie próbą wykonania podwodnej dokumentacji 3D stanowiska archeologicznego.

W tym roku podwodni archeolodzy zastosowali nową metodę przy dokumentacji „Głazika”, czyli ponad 200-letniego statku transportującego materiał kamienny.

Modele stanowią doskonałą formę archiwizacji stanowisk i mogą służyć do monitorowania stanu zachowania obiektów podwodnych. Metoda jest od 2013 roku równolegle stosowana i rozwijana przez dwa ośrodki badawcze - Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku oraz Texas A&M University (Projekt Gnalic).

(ew/PAP-Nauka w Polsce)

Zobacz więcej na temat: archeologia Gdańsk NAUKA

Czytaj także

Miała być sensacja, wyszła tylko atrakcja

Ostatnia aktualizacja: 19.01.2011 08:56

50. metrowy wrak drewnianej łodzi znaleźli na plaży około 6 km na wschód od Łeby funkcjonariusze straży granicznej. Dopiero po miesiącu od chwili odkrycia zaczęli go badać muzealnicy.

Posłuchaj

02'51 Miała być sensacja, wyszła tylko atrakcja

więcej

Zapachniało archeologiczna sensacją. Czyżby u wybrzeży Łeby morze wyrzuciło na brzeg zabytkową łódź? Zaczęły się też kłopoty. Bo jak zabezpieczyć wrak i co z nim zrobić?

Leżący na plaży wrak może ulec zniszczeniu, zarówno poprzez działalność sił natury jak i pasjonatów, którzy lubią mieć kawałek ładnego drewna w ogródku.

Archeolodzy o pochodzeniu łodzi nie chcą się na razie wypowiadać. Dopiero co zaczęli jej badanie. Ale nie poczuwają się do obowiązku jej zabezpieczenia.

Iwona Pomian z działu Badań Podwodnych Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku podkreśliła, że muzealnicy nie są w stanie zabezpieczyć wszystkich fragmentów wraków, które znajdują się w polskim obszarze wód morskich. Starają się koncentrować na tych, które są najbardziej wartościowe.

Ale czy to w ogóle zabytek? Swoją teorię o pochodzeniu jednostki ma burmistrz Łeby Andrzej Strzechmiński.

- Prawdopodobnie jest to wrak statku, który został wyrzucony w czasie sztormu 31 stycznia 1921 roku. Jest to barka bez własnego napędu i była holowana za niewielkim holownikiem. Została wyrzucona na brzeg, a armator doszedł do wniosku, że koszty ściągnięcia z powrotem na wodę będą bardzo znaczne. Dlatego też został zdemontowany cały osprzęt rozładunkowy jednostki – podkreślił w "Sygnałach Dnia".

Po wstępnych oględzinach można stwierdzić, że sensacji archeologicznej raczej nie będzie. Ale wrak może stać się kolejną atrakcją turystyczną regionu.

(pp/ag)

Aby wysłuchać całego nagrania Mariusz Brokosa, wystarczy kliknąć "Miała być sensacja, wyszła tylko atrakcja" w boksie "Posłuchaj" w ramce po prawej stronie.
"Sygnałów Dnia" można słuchać w dni powszednie od godz. 6:00.

Zobacz więcej na temat: Łódź muzeum NAUKA turystyka Łeba Gdańsk boks archeologia

Czytaj także

Latryna prawdę ci powie

Ostatnia aktualizacja: 31.03.2011 10:43

Średniowieczne szalety - jakkolwiek nie miałoby to zabrzmieć odstręczająco - są dla archeologów prawdziwą kopalnią skarbów.

Posłuchaj

37'12 Latryna prawdę ci powie

więcej

Latryny, kopane na głębokość nawet pięciu metrów, użytkowane były przez kilka pokoleń. W ciągu tych kilkudziesięciu lat trafiały do nich przypadkowo zgubione przedmioty oraz te, które nikomu już nie były potrzebne. Miejsca te traktowano bowiem również jako śmietniki, bo innych miejsc składowania odpadków wówczas nie było.

- Rozpoczynając badania na stanowisku miejskim, archeologowie zakładają, że "trafią" kilka latryn. Są one obiektami, które dostarczają tak dużo informacji, że są dla każdego z nas naukową frajdą – powiedział Andrzej Gołembnik, wybitny specjalista od badań średniowiecznych stanowisk miejskich.

W jego opinii tego typu znaleziska dają archeologom możliwość do szerszej współpracy z reprezentantami innych nauk.

Latryny europejskie, pomijając krąg antyczny, pojawiły się w Europie w XII wieku w południowych Niemczech. Zbigniew Polak, z Pracowni Badań Terenowych Instytutu Archeologii UW, zwracał uwagę na to, że średniowieczne miasta były bardzo sensownie budowane. Także każda działka miejska nie była tworzona przez przypadek, latryna zaś nie znajdowała się w dowolnym miejscu tylko z tyłu podwórza, za budynkiem mieszkalnym, za studnią.

Goście "Naukowego Wieczoru z Jedynką" podkreślali, że wśród miast polskich, w których przeprowadzano badania archeologiczne, Gdańsk przyniósł największą ilość odkryć. Wykopaliska prowadzono także w Płocku, Kołobrzegu i Elblągu.

Przygotowała Katarzyna Kobylecka

Aby wysłuchać całej rozmowy, wystarczy wybrać "Latryna prawdę ci powie" w boksie "Posłuchaj" w ramce po prawej stronie.

Zobacz więcej na temat: NAUKA Europa Gdańsk Kołobrzeg Niemcy Katarzyna Kobylecka archeologia

Czytaj także

Co mają Szwedzi do skarbów na dnie Wisły

Ostatnia aktualizacja: 29.11.2011 13:30

Wszystko zaczęło się w roku 1655. Podczas potopu szwedzkiego Warszawa została niemal doszczętnie złupiona, a skarby popłynęły Wisłą do Gdańska i dalej do Szwecji. Ale nie wszystko tam dotarło.

Posłuchaj

34'28 Co mają Szwedzi do skarbów na dnie Wisły

więcej

– Szwedzi rabowali dzieła sztuki, kradli kamienne rzeźby, ogołacali wnętrza pałaców i siedzib magnackich. Kosztowności były ładowane w dwóch zaimprowizowanych nadwiślańskich portach na tzw. szkuty, czyli specjalne płaskodenne barki drewniane – wyjaśnia w Jedynce doktor Hubert Kowalski z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Skarby płynęły w długich pociągach do Gdańska, jednak nie wszystkie transporty dotarły do celu. Cześć nadmiernie obciążonych barek tonęła, a ładunki ginęły w wiślanej toni.

Doktor Justyna Jasiewicz przyznaje w "Wieczorze Naukowym", że projekt tak naprawdę jest wynikiem zbiegu okoliczności. – Cała historia zaczęła się, gdy pracowałam w Biurze Prasowym Uniwersytetu Warszawskiego i natrafiłam w 2008 roku na artykuł Huberta Kowalskiego, który pisał o rzeźbach znalezionych w Wiśle w 1906 roku przez piaskarzy. Rzeźby te znajdują się obecnie w zbiorach Muzeum Historycznego Miasta Stołecznego Warszawy – wyjaśnia. Justyna Jasiewicz wspólnie z Hubertem Kowalskim i Marcinem Jamkowskim – dziennikarzem, fotografem, płetwonurkiem, członkiem nowojorskiego The Explorers Club, przystąpili do projektu. Trzy lata trwały kwerendy archiwalne, badania dna Wisły wyspecjalizowanym sprzętem i wreszcie nastąpiła ekspedycja podwodna, która zakończyła się spektakularnym sukcesem. Z rzeki wyciągnięto ponad 70 marmurowych fragmentów detali architektonicznych o łącznej wadze ponad 5 ton. Jednym z najbardziej unikalnych znalezisk jest płaskorzeźba z herbem Wazów z 1610 roku.

Pomysłodawcy i organizatorzy podwodnej wyprawy opowiadają szczegółowo, jak doszło do odnalezienia i wydobycia z dna Wisły bezcennych skarbów. – To była naprawdę potężna praca – wyjaśnia Marcin Jamkowski. – Wiedzieliśmy jedynie, że owe rzeźby znajdują się gdzieś na warszawskim odcinku Wisły, ale tak naprawdę cały warszawski odcinek Wisły to przecież jest ładnych parę kilometrów. Przeczesanie dna Wisły przy użyciu płetwonurków zajęłoby lata i byłoby zupełnie nieefektywne – dodaje. Ponadto w rzece widoczność jest na 10 centymetrów, a do tego przeszkadzają zdradliwe prądy. Toteż badacze i płetwonurkowie musieli oprzeć się najpierw na tzw. zwiadzie elektronicznym przy użyciu takich urządzeń, jak echosonda i sonar boczny.

Audycję przygotowała Katarzyna Kobylecka

(ks)

Zobacz więcej na temat: NAUKA Wisła Warszawa Gdańsk Szwecja transport Katarzyna Kobylecka archeologia