103 lata temu, 12 września 1921 roku, urodził się Stanisław Lem – pisarz, eseista, filozof i futurolog.
11:27 Stanislaw Lem - fantasta czy naukowiec.mp3 Lem dla mas czy elity? Mówią sam Stanisław Lem oraz krytycy literaccy: Zygmunt Kałużyński i Małgorzata Szpakowska, aud. Walentyny Toczyskiej "Pisarz miesiąca". (PR, 24.02.1975)
Urodził się we Lwowie w 1921 roku. Maturę zdał latem 1939 roku. Zafascynowany literaturą fantastycznonaukową marzył, by podjąć studia na Politechnice Lwowskiej. Musiał zadowolić się medycyną, gdyż nie dostał się na politechnikę. Okupacja przerwała jednak jego naukę - na medycynę Lem powrócił po 1944 roku już w Krakowie. Ostatecznie udział w operacjach zniechęcił go do zawodu i rzucił studia, które wybrał pod wpływem ojca - lekarza.
12:31 Stanislaw Lem - warsztat pisarza.mp3 O warsztacie pisarskim Stanisława Lema mówią: sam pisarz, historyk literatury prof. Jan Błoński i pisarz Jan Józef Szczepański, aud. Walentyny Toczyskiej "Pisarz miesiąca". (PR, 12.02.1975)
Dorastanie do fantastyki
Kariera literacka Stanisława Lema zaczęła się od współpracy z czasopismami: "Kuźnica", "Tygodnik Powszechny"i "Nowy Świat Przygód". Kamieniem milowym z pewnością okazali się jednak "Astronauci" - pierwsza powieść fantastyczna pisarza. Od tej pory Lem całkowicie poświęcił się temu gatunkowi.
– Uważam, że niekontrolowana produkcja, zbyt obfita jest groźna i po prostu graniczy z grafomanią – podkreślał Stanisław Lem w audycji z 1975 roku. – Cała sztuka w tym, żeby odsiewać i w skrupulatny sposób odfiltrowywać wszystko to, co się przyjmuje ze świata.
GALAKTYKA LEMA - ZOBACZ SERWIS SPECJALNY
Sztuka nie dla każdego
– Są różne definicje fantastyki naukowej – komentował tłumacz i publicysta Lech Jęczmyk na antenie Polskiego Radia. – Jedna z nich mówi, że jest to sztuka zdyscyplinowanej wyobraźni, wyobraźni niebiegnącej torem swobodnych skojarzeń, a przestrzegającej pewnych reguł, biegnących wzdłuż narzuconych przez intelekt linii.
"Cyberpunk 2077" miał z czego czerpać. Historia tego podgatunku fantastyki w Polsce sięga Lema
Rok 1961 w twórczości pisarza był znaczący. Ukazały się wówczas dwa jego sztandarowe dzieła: "Powrót z gwiazd" i "Solaris". Druga z wymienionych powieści uchodzi za najwybitniejszą w jego dorobku. Treść utworu skupia się na motywie kontaktu z inną inteligentną formą życia. Jednocześnie jest to opowieść o bezsilności nauki i ogarniętego lękiem człowieka, który nie potrafi zrozumieć Wszechświata.
"Solaris" zostało przetłumaczone na wiele języków i przyniosło Stanisławowi Lemowi międzynarodową sławę. Jego opis Obcego należy do klasyki gatunku sience-fiction. Powieść doczekała się także kilku adaptacji filmowych.
Warsztat pisarza
– Samo pisanie jest dla mnie procederem nudnym, męczącym i na ogół jest tak, że kiedy piszę, marzę o tym, żebym mógł robić coś innego – podkreślał Stanisław Lem. – Wiem z doświadczenia, że inaczej się nie da. Trzeba się zmuszać, być dla siebie bezwzględnym, surowym.
Kiedy pisarz zyskał już miano światowej sławy klasyka literatury fantastycznonaukowej, postanowił wrócić do rozważań filozoficznych. Lem stawiał wysokie wymagania swoim czytelnikom, a jakie samemu sobie?
– Przekonałem się jakich wymagań sobie stawiać nie mogę – zdradził. – Nie wolno mi narzucać sobie jakiegoś tematu. Muszę iść na postronku tego, co mi do głowy przychodzi. W pewnym sensie muszę być niewolnikiem niespodziewanych podszeptów.
09:06 Stanislaw Lem - humor.mp3 Poczucie humoru Lema – mówi krytyk literacki Zygmunt Kałużyński, pisarz Jan Józef Szczepański oraz krytyk literacki Małgorzata Szpakowska, aud. Walentyny Toczyskiej "Pisarz miesiąca". (PR, 19.02.1975)
– Kiedy wchodzę w fazę pisania konkretnego, to piszę wielokrotnie, odrzucam bruliony za brulionami i za każdym razem zaczynam od nowa, nigdy nie kreśląc – tłumaczył Lem w audycji Walentyny Toczuńskiej. – Jeśli rzecz nie napisze się dobrze od razu, od początku do końca, a nigdy się nie napisze, to muszę zaczynać jeszcze raz i jeszcze raz, marnując nieprawdopodobne ilości papieru.
VIDEO
mb/bm/im
