Czytaj także

Rekiny zagrożone wyginięciem

Ostatnia aktualizacja: 25.06.2009 12:39

Zagrożona jest prawie jedna trzecia gatunków rekinów żyjących na otwartych wodach.

Prawie jedna trzecia gatunków rekinów żyjących na otwartych wodach zagrożona jest wyginięciem - alarmują ekolodzy. Główną przyczyną jest szkodliwa działalność człowieka, w tym nadmierne odłowy tych ryb. Specjalny raport w tej sprawie opublikowała Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody.

Tak zwana Czerwona Lista opisuje ponad dwadzieścia gatunków zagrożonych rekinów i płaszczek. Niektóre z nich padają ofiarą rabunkowych połowów - stwierdza raport. Bardzo często rekiny wyjmuje się z wody i odcina płetwy niezbędne do zrobienia zupy popularnej zwłaszcza w Azji. Pozbawiony płetw rekin nie ma szans na przeżycie, nawet jeśli zostaje wrzucony z powrotem do oceanu. Rośnie też zapotrzebowanie na mięso, zęby i tłuszcz rekinów.

W Unii Europejskiej istnieje zakaz niektórych praktyk związanych z połowem tych ryb, jednak prawo to często jest łamane. Międzynarodowi eksperci wzywają w związku z tym do natychmiastowego wprowadzenia całkowitej ochrony najbardziej zagrożonych gatunków. Jeszcze w tym roku Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody chce opublikować raport dotyczący statusu wszystkich czterystu gatunków rekinów i płaszczek.

Rafał Motriuk /iar

Zobacz więcej na temat: Azja ekologia Unia Europejska zupy

Czytaj także

Arktyka bez lodu?

Ostatnia aktualizacja: 15.10.2009 11:23

Lód na Arktyce może stopnieć niemal do zera w ciągu dziesięciu lat - twierdzi brytyjski naukowiec.

Lód na Arktyce może stopnieć niemal do zera w ciągu najbliższych dziesięciu lat - twierdzi brytyjski naukowiec.

To jedna z najbardziej pesymistycznych prognoz dotyczących przyszłości arktycznej pokrywy lodowej, jednak profesor Peter Wadhams z Uniwersytetu Cambridge podkreśla, że sporządził ją na postawie najnowszych, wiarygodnych danych.

Arktycznego lodu co roku przybywa zimą, latem jest go mniej. To naturalne, cykliczne zjawisko, ale naukowcy informują, że w ostatecznym rozrachunku, pokrywa lodowa już od wielu lat staje jest coraz mniejsza. Polarnicy zastanawiają się, kiedy przyjdzie takie lato, gdy lód zniknie całkowicie. Profesor Wadhams uważa, że przedsmak tego będziemy mogli zaobserwować przed końcem przyszłej dekady:

„Za dziesięć lat zniknie lód w okolicy wyspy Ellesmera, niedaleko Grenlandii. To oznacza, że latem statki będą mogły bez przeszkód pokonywać Ocean Arktyczny. Do zera lód na Arktyce stopnieje w ciągu 20-30 lat" - przewiduje.

Zdaniem Wadhamsa wskazują na to dane zebrane przez ekipę polarników, którzy w tym roku przeszli po Arktyce ponad 400 kilometrów, dokonując ręcznych i satelitarnych pomiarów grubości lodu. Niezależni eksperci podkreślają, że arktyczny lód odbija promienie słoneczne, toteż jego mniejsza ilość lub brak mogą jeszcze przyspieszyć proces globalnego ocieplenia.

(iar)

Zobacz więcej na temat: NAUKA ekologia grenlandia globalne ocieplenie

Czytaj także

Pingwin, który wstrząsnął nauką

Ostatnia aktualizacja: 14.11.2009 04:35

Mutacje DNA nie są tak precyzyjnym zegarem biologicznym, jak się wydawało.

Mutacje w DNA są jak gatunkowy zegar. Znając tempo powstawania mutacji genetycznych możemy w przybliżeniu oszacować, ile lat temu dany gatunek wyodrębnił się od innego. Okazuje się, że dotychczasowe szacunki są omylne. Naukowcy dowiedli tego na przykładzie jednego z gatunków pingwina.

Datowanie według DNA było dotąd uznawane za jedną z form ustalania wieku gatunków – niezbyt precyzyjną, ale miarodajną. W genach tyka bowiem zegar molekularny – ewoluujemy, zmieniamy się, powstają nowe mutacje. Naukowcy uważali dotąd, że ich przyrost jest w miarę stały. Okazuje się jednak, że mogą się mylić.

Pingwiny, które żyły między 250 lat a 44 tys. lat temu na Antarktydzie, dostarczyły zespołowi naukowców z kilku uczelni z całego świata doskonale zakonserwowanego DNA, które podważyło dotychczasowe datowania na podstawie materiału genetycznego. Okazało się, że badacze zaniżali wiek wielu gatunków o 200 do 600 procent! Mówiąc krótko, gatunek, którego wiek szacowano na 100 tys. lat, w rzeczywistości może mieć 200 tys. a nawet 600 tys. lat.

- Już niektóre z wcześniejszych analiz DNA budziły wątpliwości środowiska naukowego, ale obecnie mamy dowody na nieprecyzyjność poprzednich datowań – mówi Dee Denver, biolog ewolucyjny z Centrum Badań nad Genomem na Uniwersytecie Stanowym Oregon, członek zespołu badawczego. – Uważamy, że tradycyjne metody datowania za pomocą DNA są niedokładne i że często tempo mutacji jest dużo szybsze niż przypuszczaliśmy – wyjaśnia.

Okazało się, że różne sekwencje DNA zmieniają się z różną prędkością. Badacze podkreślają, że przeprowadzona przez nich analiza powinna stosować się do większości gatunków zwierząt, których wiek oszacowano tylko na podstawie próbek DNA. Teraz będzie trzeba wydatować je ponownie.

Dlaczego pomocne okazały się pingwiny? Ptaki te potrafią zamieszkiwać ten sam rejon przez kilka tysięcy lat, a ich szczątki znakomicie zachowują się w kolejnych warstwach lodu. Wystarczyło zatem porównać ze sobą DNA z kości kolejnych pokoleń tych sympatycznych stworzeń. Naukowcy mieli szeroką bazę porównawczą – analizowali mitochondrialne DNA pingwinów z okresu pomiędzy 250 lat temu do 44 tys. lat temu. W innych rejonach Ziemi znika ono z kości nawet w ciągu roku od śmierci organizmu, wśród lodów Antarktydy zachowuje się nawet kilkadziesiąt tysięcy lat. – To wspaniały zasobnik danych dla naukowców – komentuje Denver.

Po raz kolejny okazało się zatem, że pojedyncza metoda datowania bywa zawodna. Podobnym zaskoczeniem była dla badaczy nieprecyzyjność dat radiowęglowych, które mogą się mylić nawet o tysiąc lat – zważywszy, że metodę tę stosuje się do stosunkowo niedawnej przeszłości, taki błąd mógł się okazać kluczowy do złego przypisania np. zabytku danej kulturze czy epoce. W przypadku C14 ratunkiem okazała się tzw. kalibracja (czyli poprawianie) wyników tej metody za pomocą innego sposobu datowania – dendrochronologii. Także i w przypadku datowania przy pomocy DNA naukowcy będą musieli opracować jakąś metodę kalibracji.

Wyniki analiz genetyków zostały opublikowane w czasopiśmie Trends in Genetics.

Eugeniusz Wiśniewski

Zobacz więcej na temat: Antarktyda Denver DNA