Prof. Mossakowski za pracę „Katedra Zygmuntowska 1515-1533” otrzymał tegoroczną Nagrodę im. Długosza dla najlepszej książki humanistycznej.
„Kaplica Zygmuntowska jest to dzieło architektury i rzeźby najbardziej ZNANE, ale niestety nie najbardziej POZNANE w Polsce” – mówi prof. Mossakowski.
To dlatego ten wybitny znawca historii sztuki, podjął się zadania opisania bogactwa ideowego i artystycznego polskiej perły renesansu w taki sposób, aby, jak sam mówi, „także żaden Włoch, Francuz czy Amerykanin nie miał wątpliwości, że jest to arcydzieło, może nie na skalę Michała Anioła, ale porównywalne do wielu wybitnych dzieł włoskich”. Prof. Mossakowski uważa, że Kaplica Zygmuntowska zasługuje na to, aby zagościła na dobre w historii sztuki europejskiej. Ważny krok w tym kierunku został zrobiony. Monografia będzie miała także zagraniczne wydania, w przygotowaniu jest m.in. angielski i francuski przekład.
„Powstanie monumentalnej monografii wymagało od autora wielu przymiotów: najwyższej kompetencji naukowej, wielkiej wytrwałości i odwagi” – mówił, w laudacji z okazji przyznania autorowi Nagrody im. Długosza, prof. Jan Ostrowski, jeden z jurorów.
Prof. Mossakowski wykonał prawdziwie detektywistyczną pracę, podchodząc krytycznie do prac swoich poprzedników i własnych. Dokonał rozpoznania tego, które z elementów dekoracji w Kaplicy Zygmuntowskiej są oryginalne z XVI w., a które dodane później w XVIII i XIX w., co jak dotąd nie było wykonane. Przebadał wszystkie motywy dekoracyjne, poszukując elementów wspólnych, które mogły go naprowadzić na konkretne źródła inspiracji Berrecciego. Tych profesor poszukiwał wytrwale w czasie swoich badawczych podróży do Włoch, znajdując je w pracach Giuliano da Sangallo, Andrea Sansovino, Benedetto da Rovezzano, Michała Anioła i Rafaela.
Autor przejrzał ponadto wszystkie oryginalne dokumenty, m.in. rachunki dotyczące budowy Kaplicy, i zrekonstruował chronologiczny przebieg prac, weryfikując dotychczasowe ustalenia badaczy. Novum tej monografii jest właśnie układ chronologiczny opisu powstawania kaplicy, bo jak podkreśla prof. Mossakowski, „nie była ona od razu zaprojektowana jako skończone dzieło”. Równolegle z programem budowy autor omawia zatem kolejne zmiany koncepcji artystycznej i ideologicznej budowli. Osobny, ważny rozdział poświęcił natomiast miejscu Kaplicy Zygmuntowskiej w dziejach sztuki.
Prof. Mossakowski publikuje w aneksie do swojej pracy wszystkie rachunki dotyczące Kaplicy, rozbite na poszczególne dni i miesiące oraz inne materiały źródłowe, będące podstawą przedstawionych dociekań (listy króla Zygmunta I, wypowiedzi współczesnych, zapiski kronikarskie, dokumenty fundacyjne, napisy z kaplicy czy inwentarz z 1563 r.). Książka jest bogato ilustrowana. Tworzy tym samym rzetelne, ciekawe i piękne kompendium wiedzy o perle polskiego renesansu.
Stanisław Mossakowski, „Kaplica Zygmuntowska (1515-1533)”, Wydawnictwo Liber Pro Arte 2007
Prof. Stanisław Mossakowski – wybitny historyk sztuki, pracę doktorską i habilitacyjna poświęcił dziełu niderlandzkiego architekta, rzeźbiarza i malarza Tylmana z Gameren. W niezwykle bogatym dorobku naukowym ma m.in. pracę o prywatnej pieczęci Mikołaja Kopernika, szereg studiów dotyczących kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu, studia nad unikalnością polskiego baroku i nad kościołami obronnymi dawnych kresów. Jest członkiem rzeczywistym PAN i przewodniczącym Wydziału I Nauk Społecznych, członkiem korespondentem PAU. Należy także do wielu polskich i zagranicznych stowarzyszeń naukowych.
Agnieszka Labisko
