Mózg w wielkim mieście

Ostatnia aktualizacja: 27.06.2011 12:00

Jądro migdałowate i kora mózgu - regiony ośrodkowego układu nerwowego zaangażowane w przeżywanie emocji - zmieniają się pod wpływem życia w mieście.

Jądro migdałowate i kora mózgu - regiony ośrodkowego układu nerwowego zaangażowane w przeżywanie emocji - zmieniają się pod wpływem życia w mieście. Informują o tym naukowcy z Niemiec na łamach pisma "Nature".

Życie w mieście ma wiele zalet, niestety statystyki medyczne jednoznacznie dowodzą, że wielkomiejski stres zwiększa ryzyko zachorowania na depresję, różnego rodzaju nerwice i schizofrenię. Andreas Meyer-Lindenberg wraz z kolegami z University of Heidelberg postanowił zbadać neurologiczne podstawy tej zależności.

Naukowcy, używając funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI), podglądali pracę mózgu studentów podczas wykonywania testu matematycznego w niesprzyjających warunkach - pod presją czasu lub przy nieprzychylnych komentarzach osób prowadzących eksperyment. Zaobserwowali, że w obecności takich bodźców stresowych jądro migdałowate i kora mózgu są bardziej aktywne u studentów u wychowanych i żyjących w miastach w porównaniu do kolegów i koleżanek z małych miejscowości. Na tej podstawie stwierdzili, że istnieje związek pomiędzy życiem w mieście i wrażliwością na stres. W mieście stres przeżywamy bardziej.

Jak podkreślają naukowcy, wyniki ich pracy pokazują jedynie wpływ urbanizacji na reakcje przedstawicieli kraju wysokorozwiniętego. Badania wymagają jeszcze potwierdzenia wśród mieszkańców państw mniej rozwiniętych, gdzie różnice pomiędzy życiem na wsi i w mieście są dużo bardziej odczuwalne.

Życie w mieście ma wiele zalet, niestety statystyki medyczne jednoznacznie dowodzą, że wielkomiejski stres zwiększa ryzyko zachorowania na depresję, różnego rodzaju nerwice i schizofrenię. Andreas Meyer-Lindenberg wraz z kolegami z Uniwersytetu w Heidelbergu postanowił zbadać neurologiczne podstawy tej zależności.

(ew/pap)

Zobacz więcej na temat: depresja Niemcy schizofrenia wychowanie

Czytaj także

Szczodrobliwość jest wrodzona

Ostatnia aktualizacja: 25.12.2009 06:00

Hojność jest cechą wrodzoną – dowodzą naukowcy.

Szczodrobliwi ludzie wcale nie staczają wewnętrznych walk ze swoim skąpstwem. Hojność jest cechą wrodzoną – dowodzą naukowcy.

Za potrzebę obdarowywania innych i dzielenia się tym, co mamy, odpowiada ten sam ośrodek w mózgu, który kontroluje emocje i intuicję. W zależności od nastawienia do innych neuropsycholodzy dzielą ludzi na „prosocjalnych” (a zatem tych, którzy lubią się dzielić) i „indywidualistów” (dzielących się niechętnie i dążących do własnego zysku).

Według dotychczasowych teorii, różnica pomiędzy tymi dwiema grupami ludzi sprowadza się do tego, jak skutecznie zwalczają one samolubne tendencje przy pomocy kory przedczołowej. Masahiko Haruno z Uniwersytetu Tamagawa w Tokio uważa jednak, że niektóre osoby mogą mieć po prostu wrodzoną awersję do nierówności. Haruno i jego kolega, Christopher Frith z University College w Londynie, przeskanowali przy pomocy tomografii komputerowej MRI mózgi 25 „prosocjalnych” osób i 14 „indywidualistów”. Wcześniej zaklasyfikowali ich do tych grup przy pomocy standardowych testów behawioralnych. Zgodnie z oczekiwaniami badaczy, grupa „prosocjalna” wolała równy podział środków pieniężnych, natomiast „indywidualiści” byli bardziej zadowoleni, kiedy wynik podziału środków był korzystny dla nich.

Większym zaskoczeniem dla naukowców był fakt, że jedynym rejonem mózgu, który brał udział w „aktach szczodrobliwości”, było jądro migdałowate. Kiedy podział pieniędzy był „nie fair”, ten fragment mózgu powiększał się znacząco u osób „prosocjalnych”, ale nie u „indywidualistów”.

Jądro migdałowate reaguje bezwarunkowo, bez udziału świadomości. Właśnie dlatego fakt, że reaguje na sposób podziału dóbr, sugeruje, że szczodrobliwość nie jest cechą występującą u ludzi w tym samym stopniu. Co więcej, MRI nie wykryło w żadnym przypadku reakcji kory przedczołowej, co świadczy, że w nikt z badanych nie przechodził żadnych mąk wewnętrznych.

Aby potwierdzić wyniki badań, naukowcy przeprowadzili dodatkowy test, dając uczestnikom do rozwiązania test pamięciowy w chwili, kiedy mieli oni oszacować podział pieniędzy. „Prosocjalne” mózgi nadal reagowały na niesprawiedliwe podziały, nawet wówczas, kiedy ich świadome „ja” zaangażowane było w rozwiązywanie łamigłówek.

To nie jedyne badania tego typu. Carolyn Declerck, neuroekonomistka z Uniwersytetu w Antwerpii uważa, że wyniki japońsko-brytyjskiego zespołu doskonale pasują do jej własnych. Także jej zdaniem osoby „prosocjalne” wydają się działać według jakichś automatycznych mechanizmów.

Teraz badacze muszą sprawdzić, skąd bierze się aktywność jądra migdałowatego. Z pewnością wpływa na nią genetyka, ale i środowisko, w którym się ktoś wychował – a zatem wychowanie i interakcje z okresu dzieciństwa. Nie od dzisiaj wiadomo, że częściej niż jedynacy dzielić wolą się osoby wychowane z licznym rodzeństwem.

(ew)

Zobacz więcej na temat: Londyn pieniądze psychologia Tokio wychowanie

Czytaj także

Oburęczni bardziej podatni na sugestie

Ostatnia aktualizacja: 25.02.2011 10:04

Osobami, które równie biegle posługują się obiema rękami, dużo łatwiej manipulować - informuje "New Scientist".

Odkryli to naukowcy z zespołu Ruth Propper (Montclair University w New Jersey). Ich eksperymenty pokazały, że osoby oburęczne łatwiej było przekonać do określonych odczuć niż praworęczne.

Ponad 90 proc. całej światowej populacji to osoby praworęczne - wykonują większość czynności własnie prawą ręką. Pozostałe 10 proc. to zarówno leworęczni, jak i ci, których obie ręce są równie sprawne.

Ponieważ naukowcy specjalizują się w ciekawych zestawieniach faktów, tym razem postanowili sprawdzić, czy preferowana ręka ma jakiś związek ze stabilnością emocjonalną. W tym celu Propper próbowała wpływać na nastrój oburęcznych i praworęcznych osób, mówiąc im, by czuły się szczęśliwe, smutne lub odczuwały lęk słuchając różnych klasycznych utworów muzycznych.

Okazało się, że oburęczni nie tylko wkrótce po wejściu do laboratorium byli nastawieni bardziej negatywnie (co sugeruje większy wpływ otoczenia), ale i łatwiej ulegali zmianie nastroju. Na praworęcznych trudniej było wpłynąć.

Z czego to wynika? Jak tłumaczy Propper, to, czy posługujemy się ręką prawą, lewą czy też obiema, świadczy o organizacji naszego mózgu. Osoby oburęczne mają większe spoidło wielkie (inaczej ciało modzelowate, po łacinie - corpus callosum). Znaczy to, że więcej włókien mózgowych łączy obie półkule mózgu. Lepszy przepływ informacji między półkulami ma jednak swoje słabe strony: zwiększa podatność na sugestię.

Według niektórych badaczy, lewa półkula mózgu odpowiada za stały obraz świata, podczas gdy prawa reaguje na zmiany i zawiadamia lewą, że czas na uaktualnienie danych. Właśnie dlatego lepszy kontakt z reagującą na nowości półkulą sprzyjałby szybkim zmianom nastroju.

(ew/pap)

Zobacz więcej na temat: jersey

Czytaj także

Ze stwardnieniem rozsianym można normalnie żyć

Ostatnia aktualizacja: 08.05.2011 08:00

SM - przewlekła, postępująca choroba ośrodkowego układu nerwowego. Dotyka młodych i dorosłych. Częściej kobiety.

Posłuchaj

12'45 Magazyn Medyczny

więcej

Sprawia ból, ogranicza ruchowo, wymaga specjalnego leczenia i szczególnej opieki na całe życie. W Polsce na SM choruje ok. 60 tys. osób i wciąż rozpoznaje się nowe przypadki. Stwardnienie rozsiane jest jedną z najczęstszych przewlekłych i nieuleczalnych chorób neurologicznych, która na ogół diagnozowana jest między 20. a 40. rokiem życia.

Przyczyny SM wciąż nie są znane. Znane są natomiast objawy choroby. – Są to takie rzeczy jak zaburzenia wzroku, mowy, męczliwość, problemy z równowagą, napięcie mięśniowe, nietrzymanie moczu, wstydliwe zaburzenia w sferze seksualnej, czasem nadwrażliwość na ciepło i zimno – wymieniała symptomy choroby Anna Gryżewska, sekretarz generalny Polskiego Towarzystwa Stwardnienia Rozsianego.

SM jest chorobą autoimmunologiczną. Oznacza to, że układ odpornościowy organizmu atakuje swoją własną tkankę w błędnym przekonaniu, iż jest to obce ciało. W przypadku SM system immunologiczny atakuje mielinę, czyli substancję otaczającą komórki nerwowe w mózgu i rdzeniu kręgowym.

Aby zrozumieć, co dzieje się z organizmem chorego na SM, wystarczy wyobrazić sobie swój organizm jako obwód elektryczny z mózgiem i rdzeniem kręgowym jako źródłem mocy oraz kończynami i resztą organizmu jako oświetleniem, komputerami itp. Nerwy to kable elektryczne łączące całość obwodu, a mielina jest izolacją tych kabli. Jeśli izolacja ulega zniszczeniu, układ przestaje działać, działa wadliwie, może dojść do spięcia. Podobnie dzieje się w SM: uszkodzenia osłonki mielinowej wokół nerwów powodują częściowe lub całkowite przerwanie przewodzenia impulsów nerwowych, co skutkuje upośledzeniem danej funkcji lub jej utratą.

Niestety do tej pory nie wynaleziono leku, który wyleczyłby ze stwardnienia rozsianego. Leczenie sprowadza się więc do próby wpłynięcia na przebieg choroby oraz łagodzenia jej skutków. Wiele leków jest nadal w fazie badań klinicznych, a ich skuteczność nie jest w pełni udowodniona. Problem stanowi również ograniczona dostępność do znacznej części leków powodowana ich wysokim kosztem. – W Polsce chory nie ma zapewnionej opieki medycznej – stwierdziła Gryżewska, która była gościem "Magazynu Medycznego".

Zdecydowanie częściej na stwardnienie owsiane chorują kobiety. Jednak SM nie zagraża bezpośrednio życiu. Większość chorych żyje równie długo, jak osoby zdrowe. Podobnie jak cukrzyca, uznawane jest za stan chroniczny. Oznacza to, że gdy zachorujesz będziesz mieć SM do końca życia. – Ta choroba nie jest zaraźliwa, nie jest też chorobą wirusową – zapewniała sekretarz.

Mimo to chorzy na SM bywają dyskryminowani.- Nierzadko ukrywają swoją chorobę, nie mówią o niej w swoim środowisku zawodowym – przyznała Gryżewska.

źr.PTSR

(mb)

Aby wysłuchać całej audycji na temat SM, wystarczy wybrać "Magazyn Medyczny" w boksie "Posłuchaj" w ramce po prawej stronie.

Zobacz więcej na temat: NAUKA NAUKA POLSKA cukrzyca komputery boks zdrowie zdrowie

Czytaj także

Graffiti: farbą w miejską tkankę

Ostatnia aktualizacja: 06.05.2011 11:30

Kiedy chodzą po ulicach i nie mają flamastra w kieszeni, czują się źle. Grafficiarze ingerują w przestrzeń zabudowaną. Liczą się ci, których kreatywność i wyobraźnia nie zna granic.

Posłuchaj

13'33 Graffiti - sztuka kreatywnego działania

więcej

Mural trzeba robić szybko, ładnie i nie dać się złapać - taka jest podstawowa zasada. Osiągnięcie takiej twórczej sprawności wymaga najpierw długich godzin z kartką i długopisem w ręku.

- Stopniowo, metodą prób i błędów zacząłem tworzyć - mówi jeden z bohaterów reportażu "Grafficiarze" - Pojawiały się jakieś ścieki, na początku było to niezbyt udane technicznie. Powoli prace ewoluowały, do wszystkiego można dojść.

Do wszystkiego, czyli do wiedzy o farbach, końcówkach, do wyczucia kolory, czytania o liternictwie i wymyślenia własnego alfabetu. Jest nawet graffiti 3D, szkoła fotorealna.

- Opierają się na tym, że graffiti ma kompletnie wychodzić ze ściany.

Graffiti działa na wyobraźnię, ceni kreatywność. Tagowanie, szukanie ścian na mural karze myśleć o mieście, jak o polu do działania.

- Jest dużo osób, które zaczynając od graffiti skończyły Akademię Sztuk Pięknych, zajęły się designem. To rozwija.

Posłuchaj reportażu Jana Kasi o warszawskich grafficiarzach, kliknij ikonę dźwięku "Graffiti - sztuka kreatywnego działania" po prawej stronie artykułu.

Reportaży można słuchać na antenie Trójki od poniedziałku do czwartku o 18.15.

Naszych reportaży mogą Państwo również słuchać na stronie internetowej Studia Reportażu i Dokumentu.

Zapraszamy też na naszą stronę na Facebooku!

usc

Zobacz więcej na temat: Facebook jan kasia reportaż reportaż