Nauka

To wielki dzień. Prof. Grzegorz Wrochna o odkryciu CERN

Ostatnia aktualizacja: 05.07.2012 09:00
Polowanie na „higgsa”, to przedsięwzięcie naukowe o skali znacznie przekraczającej lot człowieka na Księżyc. To wielki dzień, a odkrycie nowej cząstki jest największym odkryciem od kilkudziesięciu lat – ocenia prof. Grzegorz Wrochna.

- To wielki dzień. Uwieńczenie prawie 20 lat pracy tysięcy specjalistów. Największe jak dotąd odkrycie naukowe XXI wieku i chyba największe w historii ludzkości wspólne pokojowe przedsięwzięcie – ocenia dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBJ) prof. Grzegorz Wrochna.

Podkreśla, że odkrycie uczonych dotyczy najbardziej elementarnych składników całej materii i fundamentalnych praw nią rządzących.  - Od lat 80. wiemy, że u podstaw wszystkich zjawisk rządzonych siłami jądrowymi i elektromagnetycznymi, więc światła i dźwięku, własności ciał stałych i gazów, a nawet chemii i biologii leży tzw. model standardowy oddziaływań fundamentalnych. Jednak, aby był on w pełni zgodny z doświadczeniem, musi zawierać mechanizm ustalający masy obserwowanych cząstek. Jego przejawem powinno być istnienie tzw. cząstki Higgsa, popularnie zwanej po prostu higgsem – mówi prof. Wrochna.
Jego zdaniem „polowanie na higgsa to przedsięwzięcie naukowe o skali znacznie przekraczającej lot człowieka na Księżyc”. Projektowanie eksperymentów, które dokonały odkrycia rozpoczęto już w latach 80. 

- Sam poświęciłem eksperymentowi CMS kilkanaście lat życia, a niektórzy moi koledzy prawie 20. Pierwsi projektanci eksperymentów odeszli na emeryturę przed ich uruchomieniem, a najmłodsze osoby dziś pełniące wiodącą rolę nawet ich nigdy nie spotkały. Skala czasowa projektu obejmuje więc dwa pokolenia, podobnie jak niegdyś budowa gotyckich katedr – zaznacza dyrektor NCBJ.
Ocenia, że równie bezprecedensowa jest też skala przestrzenna. W sumie nad akceleratorem i detektorami pracowało 10 tysięcy fizyków i inżynierów z kilkuset instytucji reprezentujących kilkadziesiąt krajów.  - Obserwowałem wspólnie pracujących naukowców z krajów będących formalnie w stanie wojny ze sobą, reprezentujących różne systemy polityczne i kultury. Sam koordynowałem prace zespołu, w którym prócz Polaków byli Amerykanie, Austriacy, Finowie, Koreańczycy, Rosjanie i Włosi. Wiele prac wykonywanych było w laboratoriach rozsianych po świecie, także w Polsce – opisuje prof. Wrochna.
Satysfakcja z tego, że w roku 2008 eksperymenty przy LHC zadziałały bardzo sprawnie, była olbrzymia. - Zadziałało największe urządzenie badawcze świata. Ale to był dopiero środek do celu. Celem był higgs i - miejmy nadzieję - kolejne odkrycia jakich dokonamy. Dziś ten najważniejszy cel został osiągnięty - mówi.

(ew/pap)

Czytaj także

Co po LHC?

Ostatnia aktualizacja: 23.11.2009 13:05
Przedstawiamy naukowe możliwości i trwające już prace nad nowymi zderzaczami cząstek. Jeszcze potężniejszymi.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Polskie serwery wspomogą naukowców z CERN

Ostatnia aktualizacja: 13.03.2012 12:08
Europejska Organizacja Badań Jądrowych w Genewie zamówiła kolejne serwery do wspierania pracy Wielkiego Zderzacza Hadronów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Higgsteria: jak nazwać bozon Higgsa?

Ostatnia aktualizacja: 02.07.2012 12:30
Wbrew pozorom bozon Higgsa nie musi się tak nazywać. Dyskusje trwają. Jeśli istnienie cząstki się potwierdzi, może otrzymać nowe miano.
rozwiń zwiń
Czytaj także

CERN potwierdza istnienie cząstki, która zachowuje się jak bozon Higgsa

Ostatnia aktualizacja: 04.07.2012 10:43
Bozon został przewidziany teoretycznie, ale dotąd nikt nie potwierdził jego istnienia. Do dzisiaj.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Cząstka Higgsa odnaleziona. Co to naprawdę znaczy?

Ostatnia aktualizacja: 04.07.2012 21:50
Jak tłumaczy Paweł Brueckman de Renstrom z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie, uczestnik eksperymentu ATLAS - to bardzo ważny dzień dla historii fizyki.
rozwiń zwiń