Gdzie jesteś antymaterio?

To pytanie zadają sobie naukowcy od dziesięcioleci. Podczas wykładu w Warszawie próbował na nie odpowiedzieć dyrektor naukowy CERN Sergio Bertolucci.

Sergio Bertolucci, Dyrektor Naukowy CERN

Foto: PAP/Jacek Turczyk

Wielki Zderzacz Hadronów, czyli LHC działający w ośrodku Cern pod Genewą kosztował miliardy euro. Niejednokrotnie zadawano pytanie, czy Europę stać na tak drogie urządzenie badawcze, którego celem jest między innymi wykrywanie malutkich cząstek elementarnych.

Sergio Bertolucci mówił, że LHC pozwala znaleźć naukowcom odpowiedzi na fundamentalne pytania dotyczące naszego wszechświata: Jakie były początki naszego kosmosu, dlaczego jest w nim dużo więcej materii niż antymaterii, czy skąd cząstki mają masę.

Dzięki  badaniom w LHC naukowcy są bliscy odpowiedzi na niektóre z nich. Niedawno poinformowano o „prawie” odkryciu słynnego bozonu Higgsa, cząstki odpowiedzialnej za istnienie masy. A teraz badacze sądzą, że będą mogli wyjaśnić dlaczego w „naszym” świecie jest więcej materii niż antymaterii.  Gdyby tak nie było zapewne nie moglibyśmy nawet postawić takiego pytania, bo nas by po prostu nie było.

Na początku wszechświata, gdy powstawały cząstki liczba „normalnych” i antycząstek była bardzo podobna. Cząstki i antycząstki, gdy się spotkają zamieniają się w fotony, czystą energię. Ten proces nazywa się anihilacją. Istnieje też proces odwrotny, gdy energia zamienia się w cząstki, wtedy powstają dwie jedna z materii i druga z antymaterii. Taki proces miał właśnie miejsce na początki świata.

Dlaczego więc w pewnym momencie zostało więcej materii a antymateria zniknęła? Gdyby tak się nie stało nie powstałby zapewne wszechświat, byłaby tylko przestrzeń wypełniona energią oraz materią i antymaterią, która natychmiast by anihilowała i proces ten trwał by bez końca.

Dzięki badaniom w LHC mamy szansę się dowiedzieć jaki to „błąd” w kreacji świata pozwoli na powstanie galaktyk, gwiazd, planet i życia.

Ale CERN to nie tylko skomplikowane badania z użyciem wielkich energii – mówił dyrektor naukowy ośrodka. – to także wiele nowych technologii, które spotykamy w codziennym zyciu. To tam wymyślono „www”, a wyniki badań nad antymaterią wykorzystuje się w tomografach pozytonowych stosowanych w diagnostyce i leczeniu raka.

CERN ma jeszcze jedną ważną rolę – uważa dyrektor Bertolucci – Ten międzynarodowy ośrodek, symbolicznie ulokowany między Francją a Szwajcarią odwiedzają naukowcy z całego świata, ze wszystkich kontynentów, kształcą się tam, podnoszą swoje kwalifikacje, które potem z powodzeniem wykorzystują w swoich krajach przyczyniając się do ich rozwoju i dobrobytu.  Jest to miejsce spotkania ludzi mówiących różnymi językami, wywodzących się z różnych kultur i religii – mówi Bertolucci.

Wykład dyrektora naukowego CERN został wygłoszony z okazji rocznicy utworzenia Narodowego Centrum Badań Jądrowych w Świerku.

PAP/AS