To zjawisko na polskim niebie można obserwować po raz pierwszy od czterech lat.
Zaćmienie rozpoczęło się o godzinie 9.47, a faza maksymalnego zakrycia Słońca nastąpiła o 10.56. Zaćmienie Słońca zakończyło się po godzinie 12. W niektórych regionach przysłonięte było blisko 80 proc. słonecznej tarczy.
Karol Wójcicki z Centrum Nauki Kopernik mówił w radiowej Jedynce, że zaćmieniu trzeba się jednak dobrze przypatrzeć, bo nie będzie wcale takie oczywiste. Ekspert wyjaśnia, że różnica w zaświetleniu zaczyna być naprawdę zauważalna dla naszego wzroku dopiero przy 90 procentach, tuż przed fazą całkowitą.
Zaćmienie Słońca obserwowane w Mediolanie/fot. EPA/DANIEL DAL ZENNARO
Jedynym skrawkiem lądu, z którego można było zobaczyć całkowite zaćmienie, były Wyspy Owcze i Spitsbergen.
Następne tak głębokie zaćmienie w naszym kraju będzie można zobaczyć dopiero w 2026 roku.
Jak obserować zaćmienie Słońca?
Zjawisko najlepiej jest obserwować przez teleskopy z filtrami słonecznymi albo przez specjalne okulary. Obserwowanie Słońca gołym okiem grozi trwałymi uszkodzeniami wzroku. Przez okulary słoneczne spoglądać można najwyżej przez krótką chwilę.
Karol Wójcicki przestrzega, by przy obserwacji zaćmienia Słońca zabezpieczyć oczy. Najlepiej użyć specjalnych filtrów, w tym tak zwanej folii Baadera. - To folijka przypominające folię, w którą pakujemy kanapkę. W sklepach astronomicznych jesto ona do kupienia za 5-10 złotych - powiedział. W stu procentach zabezpiecza ona wzrok.
Karol Wójcicki zachęca, by poświęcić kilka minut i samemu skonstruować tak zwaną kamerę otworkową. To proste "urządzenie" zbudowane z rurki, małej tekturki i na przykład papieru do pieczenia. Jej skonstruowanie zajmuje kilkanaście minut, a instrukcje znaleźć można w Internecie. Kamera otworkowa pozwala na bezpieczną, ale i precyzyjną obserwację zaćmienia.
Przy okazji zaćmienia Słońca wiele planetariów i obserwatoriów w Polsce organizuje wspólne obserwacje tego zjawiska. Taka impreza odbędzie się też w Centrum Nauki Kopernik, gdzie będzie można dokładnie i w sposób bezpieczny przyjrzeć się widowisku na niebie. Jak mówi Karol Wójcicki, organizatorzy przygotują specjalne teleskopy, dzięki którym będzie można oglądać zaćmienie "z bliska". Goście otrzymają też odpowiednie okulary, zapewniające bezpieczeństwo. Początek imprezy o 9.30.
Zaćmienie na początek wiosny
Zaćmienie Słońca obserwujemy wtedy, gdy Księżyc całkowicie lub częściowo przesłania Słońce. To, że w Polsce zobaczymy zaćmienie częściowe nie oznacza, że w innych miejscach na Ziemi widok będzie taki sam.
Na całkowite zaćmienie Słońca w Polsce trzeba będzie poczekać 120 lat do października 2135 roku.
- Teoretycznie w ciągu roku w skali całej planety można zobaczyć od dwóch do pięciu zaćmień Słońca, z czego maksymalnie trzy mogą być zaćmieniami całkowitymi. W Polsce ostatnie zaćmienie całkowite można było obserwować w 1954 roku, ale tylko z małego skrawka lądu w okolicach Suwałk - powiedział Wójcicki.
W tym roku częściowe zaćmienie Słońca wypadło tego samego dnia, co początek astronomicznej wiosny. Rozpocznie się ona o godz. 23.45 w piątek, kiedy to Słońce znajdzie się w punkcie Barana. Od czasu równonocy wiosennej aż do początku astronomicznej jesieni we wrześniu dni będą dłuższe niż noce.
Innym pojęciem jest natomiast wiosna termiczna. Klimatolog Michał Kowalewski z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej wyjaśnia, że możemy o niej mówić wówczas, gdy średnia dobowa temperatura przekracza 5 stopni Celsjusza. Na przyjście wiosny termicznej przyjdzie nam jeszcze poczekać, bo obecnie średnia temperatura jest jeszcze poniżej tego progu.
W pierwszych dniach wiosny sprawdzi się przysłowie "w marcu jak w garncu". Sobota będzie jeszcze dość ładna i ciepła, natomiast na niedzielę synoptycy prognozują pogorszenie pogody i kilkustopniowe ochłodzenie. Z kolei początek tygodnia znowu ma być słoneczny, a we wtorek temperatury mogą nawet przekraczać 10 stopni Celsjusza.
Harmonogram zaćmienia
Sprawdź, o której zaćmienie wejdzie w maksymalną fazę w Twoim mieście:
Białystok 11:00
Bydgoszcz 10:54
Gdańsk 10:56
Gorzów Wlkp. 10:50
Katowice 10:52
Kielce 10:55
Koszalin 10:53
Kraków 10:53
Lublin 10:58
Łódź 10:54
Olsztyn 10:57
Opole 10:51
Poznań 10:52
Rzeszów 10:56
Szczecin 10:50
Świnoujście 10:50
Toruń 10:54
Warszawa 10:57
Wrocław 10:50
Zielona Góra 10:49
Planetarium Niebo Kopernika, Cybermoon.pl, IAR, PAP, bk
