Arcydzieło akustyki

Konstruktorzy słynnego teatru w Epidauros mogli użyć skomplikowanej wiedzy fizyczno-akustycznej.

 

Teatr w Epidauros słynie ze swojej akustyki. Jeżeli na trybunach panuje cisza, z ostatnich rzędów można usłyszeć szelest zapalanej na dole zapałki! Ostatnie badania naukowców, opublikowane 23 marca na łamach „Nature”, wskazują, że konstruktorzy budowli mogli użyć skomplikowanej wiedzy fizyczno-akustycznej.

Nad zaskakującymi właściwościami teatru w Epidauros zastanawiali się już starożytni. Przypisywali je na przykład odpowiednio wiejącemu wiatrowi lub cechom używanych przez aktorów masek. A jednak teatr zachowuje swoją akustykę nawet w bezwietrzny dzień, kiedy przemawia się w nim bez maski...

Nico Declercq i Cindy Dekeyser z Georgia Institute of Technology w Atlancie odkryli, że kluczowe może być rozmieszczenie rzędów widowni. Obliczyli, że są one ukształtowane perfekcyjnie pod względem akustycznym, wyciszając dźwięki o niskich częstotliwościach (główny składnik tła, na przykład szepty i pokasływania na widowni), a uwydatniając wyższe głosy aktorów. W „wyławianiu” głosów wykonawców pomagał też z pewnością system neurologiczny, który pomaga naszemu umysłowi rekonstruować dźwięk przy nieobecności niskich tonów. Trzeba zaznaczyć, że Nino Declerq ma już doświadczenie w akustycznej analizie zabytków – wcześniej zajmował się na przykład budowlą Majów, która na klaskanie odpowiada echem, przypominającym dźwięk deszczu lub świergotu ptaków.

Zbudowany w IV wieku p.n.e. teatr, znajdujący się niezwykle bogatym archeologicznie rejonie greckiej Argolidy (Peloponez), odkopano w 1881 roku. Do istniejących w czasach greckich 34 rzędów Rzymianie dodali kolejnych 21.

Paradoksalnie, starożytny teatr może pomóc w lepszym konstruowaniu nowych budowli podobnego typu, uwydatniając rolę właściwego ukształtowania widowni. Nie wiadomo jednak, czy budowniczy obiektu w Epidauros nadali mu taką akustykę intencjonalnie, czy udało im się to przez przypadek.

Eugeniusz Wiśniewski

Na podstawie: Nature