Naukowcy z Uniwersytetu w Miami przeprowadzili niezwykle ciekawe badania, dotyczące zapamiętywania imion. Okazało się, że większość ludzi w bardzo podobny sposób kojarzy pewne cechy fizyczne z konkretnymi imionami.
Dokładny mechanizm tego zjawiska nie jest znany – przecież rodzice, nadając imię swojemu nowonarodzonemu potomkowi, nie mają pojęcia, jak będzie wyglądać on za kilkanaście czy tez kilkadziesiąt lat. Mimo to, pewne imiona nieodparcie kojarzą się nam z konkretnymi twarzami. Kiedy poproszono studentów, by przy pomocy programu do sporządzania portretów pamięciowych, narysowali kogoś o imieniu Bob i Tim, portrety sporządzone przez różnych studentów były zaskakująco do siebie podobne. Bob miał okrągłą twarz i wysokie czoło, łysiał, Tim był szczupły, miał pociągłą twarz, gęste włosy i bródkę. Co więcej, osoby z drugiej grupy, zapytane które portrety przedstawiają osoby o danym imieniu, bezbłędnie skojarzyli właściwe twarze z imionami.
W sumie studentów poproszono o narysowanie typowej twarzy dla piętnastu różnych imion. Druga grupa studentów miała zgadnąć, jakie imię nosi sportretowana osoba. Konsensus był zaskakujący, zwłaszcza w przypadku imion, takich jak Bob, Bill, Brian i Jason.
Opublikowane w Psychonomic Bulletin & Review wyniki rodzą wiele kolejnych pytań. Czy jest to jakoś uwarunkowane kulturowo lub spowodowane tym, że na przykład jakiś znany i popularny aktor czy polityk nosi jakieś imię i mimowolnie kojarzymy je z osobami, przypominającymi go posturą i fizjonomią? Czy podświadomie przekładamy brzmienie imion na cechy wyglądu, a zatem brzmiący łagodnie, w „okrągły” sposób Bob automatycznie kojarzy się z kimś o okrągłej twarzy? Czy tkwiący w naszym umyśle stereotyp wpływa na postrzeganie realnych osób (czyli czy jeśli wiemy, że mamy spotkać się z Bobem, to postrzegamy go jako bardziej zaokrąglonego niż jest nim w rzeczywistości)? Być może przeprowadzone na większa skalę badania pomogą rozwikłać ten fenomen.
Swoją drogą, warto byłoby przeprowadzić tego typu badania w Polsce – zwłaszcza, że mimo innego brzmienia polskie imiona bez wątpienia też kojarzą się z konkretnymi typami ludzkimi. Wystarczy, że zastanowimy się, ile razy zdarzyło nam się mówić sobie, że jakieś imię zupełnie do kogoś nie pasuje – i jak trudno w takim wypadku zapamiętać jak ten ktoś się nazywa...
Jakub Urbański
Na podstawie: Science Direct
