Nauka

Zobacz, gdzie w Polsce ziemia może zadrżeć...

Ostatnia aktualizacja: 09.01.2012 18:22
Terytorium Polski nie należy do obszarów sejsmicznych. Niemniej jednak trzęsienia ziemi czasami się zdarzają, o czym przekonały nas ostatnie wstrząsy w Kaliszu.

Położenie, budowa i ewolucja geologiczna Polski decydują o tym, że teren naszego kraju należy zasadniczo do obszarów określanych mianem asejsmicznych. Ostatnie duże trzęsienia ziemi związane były są z okresem fałdowań alpejskich, a więc miały miejsce na przełomie ery mezozoicznej i kenozoicznej, czyli ok. 20-150 milionów lat temu.

Obecnie wstrząsy występują u nas sporadycznie i są dosyć słabe. Mimo to znamy przypadki wywołanych przez nie zniszczeń.

Śląsk, Jura, Wielkopolska, Sudety: może się trząść...

Trzęsienia ziemi to wstrząsy i drgania skorupy ziemskiej spowodowane przez rozchodzące się wewnątrz Ziemi sprężyste fale, które z kolei wywołane się przez czynniki naturalne albo przez działalność człowieka (np. zawały górnicze, podziemne eksplozje nuklearne, itd.).

Znaczna część wstrząsów na terenie Polski jest efektem działalności górniczej (tzw. tąpnięcia). Szczególnie potężny wstrząs wywołany tąpnięciem w kopalni miedzi "Rudna" miał miejsce 21 lutego 2002 roku w Polkowicach na Dolnym Śląsku. W domach popękały wówczas ściany i rury, poprzewracały się meble, mieszkańców ogarnęła panika.

Jeśli chodzi o aktywność sejsmiczną, Polska ma dwa główne obszary występowania wstrząsów. Jeden rejon obejmuje Góry Kaczawskie, Przedgórze Sudeckie, Nizinę Śląską, Wał Trzebnicki i Nizinę Wielkopolską, wzdłuż linii Jelenia Góra-Leszno. Drugi - Kotlinę Oświęcimską, Wyżyny: Śląską i Krakowsko-Częstochowską, wzdłuż linii Oświęcim-Herby.

Całe szczęście, trzęsienia w Polsce, jeśli się zdarzą, nie są zbyt silne. 6 stycznia 2012 roku wstrząsy ziemi odczuli mieszkańcy okolic Żerkowa i Kalisza (Wielkopolska). Miały one siłę około czterech stopni w skali Richtera. Straż pożarna nie odnotowała strat materialnych. Poprzednie trzęsienie o takiej sile miało miejsce w Polsce w 2011 roku w okolicy Polkowic. 

Dość częste są także nieznaczne trzęsienia ziemi w Karkonoszach.

Jakie były największe polskie trzęsienia? 

W roku 1443 miało największe trzęsienie ziemi w historii Polski (prawdopodobnie około 6 stopni w skali Richtera). Epicentrum znajdowało się prawdopodobnie na północ od Wrocławia. Wstrząs odczuto w całej środkowej Europie. Szczególnie silnie dotknięty został sam Wrocław, a w Krakowie zawaliło się sklepienie kościoła Św. Katarzyny.

W roku 1662 silne trzęsienie ziemi nawiedziło Tatry. Epicentrum wypadło w okolicy Sławkowskiego Szczytu. Jego wysokość mogła się wówczas zmniejszyć nawet o 300 metrów!

W latach 1785-1786 w południowej Polsce i w Szczecinie miała miejsce seria 14 trzęsień. Szczególnie poważne były dwa ostatnie. 27 lutego 1786 roku trzęsienie z epicentrum między Cieszynem a Opawą odczuto od Wiednia aż po Piotrków Trybunalski i od Wrocławia po Sandomierz. W Cieszynie uszkodzone zostały murowane budynki, w Cierlicku pękło zaś sklepienie kościoła. W Bytomiu trzęsienie było tak silne, że dzwony kościelne zaczęły same dzwonić.

Ostatnie z bardzo silnych polskich trzęsień przypadło na grudzień 1786 roku. Epicentrum znalazło się między Kętami a Myślenicami. Drgania odczuwano od Wrocławia po Lwów i od Głogowa oraz Kalisza po Koszyce na Słowacji. Wstrząs spowodował znaczne zniszczenia: w Krakowie burzyła się woda w Wiśle, w kościołach spadały gzymsy i tynki, samoczynnie odzywały się dzwony.

Lata 1992-1993 to seria wstrząsów w rejonie Beskidu Sądeckiego i Niskiego. Towarzyszył im głuchy huk i bardzo silne uderzenie spod ziemi. W mieszkaniach przesuwały się ciężkie meble. Podobna seria wstrząsów wystąpiła też we wrześniu 1995 roku na Podhalu.

(ew/pap/amu.edu.pl)

Czytaj także

Rzym: przepowiednia o trzęsieniu ziemi. Opustoszały dzielnice

Ostatnia aktualizacja: 11.05.2011 16:45
Rzym opustoszał. Rozpowszechniona w internecie przepowiednia o potężnym trzęsieniu ziemi, które miało nawiedzić dziś Wieczne Miasto, spowodowała, że wiele osób wykorzystało ją jako pretekst, by nie pójść do pracy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

W okolicach Kalisza zatrzęsła się ziemia

Ostatnia aktualizacja: 06.01.2012 18:13
Strażacy potwierdzają, że około godz. 17 otrzymali kilkadziesiąt telefonów od zaniepokojonych mieszkańców Wielkopolski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tajemnicze wstrząsy w okolicy Kalisza

Ostatnia aktualizacja: 07.01.2012 00:30
Najprawdopodobniej były spowodowane przemieszczaniem się skał uskoku Dolska - ocenia geolog prof. Jerzy Żaba.
rozwiń zwiń