Nauka

140 lat temu urodził się "polski Edison"

Ostatnia aktualizacja: 13.06.2012 00:01
13 czerwca 1872 urodził się Jan Szczepanik - nauczyciel, wynalazca zwany "polskim Edisonem", "galicyjskim geniuszem" lub "da Vincim z Galicji". W swoich tekstach pisał o nim nawet Mark Twain.
Audio
  • O Janie Szczepaniku opowiadają Dorota Truszczak i Piotr Zarzycki z Muzeum Techniki
Jan Szczepanik
Jan SzczepanikFoto: nieznany autor/Wikimedia Commons
140 lat temu urodził się "polski Edison"
13 czerwca 1872 urodził się  Jan Szczepanik - nauczyciel, wynalazca zwany „polskim Edisonem” i „galicyjskim geniuszem”. Ws oich tekstach pisał o nim nawet Mark Twain.  
Szczepanik był autorem 50 wynalazków i kilkuset patentów technicznych z dziedziny fotografii barwnej, telewizji czy barwnego tkactwa. W 1897 opatentował telektroskop, urządzenie do przesyłania na odległość ruchomego obrazu kolorowego wraz z dźwiękiem, protoplastę dzisiejszej telewizji. W roku 1900 Szczepanik przedstawił na Wystawie światowej w Paryżu udoskonalone urządzenie do przenoszenia obrazu na odległość - "telefot".
W latach 1918-1925 opracował system filmu barwnego, wysoko ceniony za bliskie realizmowi oddawanie kolorów. Pracował także nad odtwarzaniem filmu dźwiękowego. Uznanie zdobył dzięki kamizelce kuloodpornej (opatentował ją niemal w tym samym czasie inny Polak - Kazimierz Żegleń), wykonanej z jedwabnej tkaniny z cienkimi blachami stalowymi. Kamizelka obroniła przed zamachem króla hiszpańskiego Alfonsa XIII, który w dowód wdzięczności udekorował Szczepanika wysokim odznaczeniem państwowym. Podobnie zamierzał uczynić Mikołaj II, jednakże Szczepanik z pobudek patriotycznych odmówił przyjęcia orderu. Zamiast orderu otrzymał złoty zegarek wysadzany brylantami.
Od 1902 r. Szczepanik był związany z Tarnowem. Posiadał swoje pracownie m.in. w Wiedniu, Berlinie i w Dreźnie. Zmarł 18 kwietnia 1926 r. w Tarnowie.

Szczepanik ukończył seminarium nauczycielskie w Krakowie i pracował początkowo jako nauczyciel. Wzięło jednak górę zamiłowanie do majsterkowania. Był autorem 50 wynalazków i kilkuset patentów technicznych z dziedziny fotografii barwnej, telewizji czy barwnego tkactwa.

W 1897 opatentował telektroskop, urządzenie do przesyłania na odległość ruchomego obrazu kolorowego wraz z dźwiękiem, protoplastę dzisiejszej telewizji. W roku 1900 Szczepanik przedstawił na Wystawie światowej w Paryżu udoskonalone urządzenie do przenoszenia obrazu na odległość - "telefot".

W latach 1918-1925 opracował system filmu barwnego, wysoko ceniony za bliskie realizmowi oddawanie kolorów. Pracował także nad odtwarzaniem filmu dźwiękowego.

Uznanie zdobył dzięki kamizelce kuloodpornej (opatentował ją niemal w tym samym czasie inny Polak - Kazimierz Żegleń), wykonanej z jedwabnej tkaniny z cienkimi blachami stalowymi. Kamizelka obroniła przed zamachem króla hiszpańskiego Alfonsa XIII, który w dowód wdzięczności udekorował Szczepanika wysokim odznaczeniem państwowym. Podobnie zamierzał uczynić Mikołaj II, jednakże Szczepanik z pobudek patriotycznych odmówił przyjęcia orderu. Zamiast orderu otrzymał złoty zegarek wysadzany brylantami.

Od 1902 roku Szczepanik był związany z Tarnowem. Posiadał swoje pracownie m.in. w Wiedniu, Berlinie i w Dreźnie. Zmarł 18 kwietnia 1926 roku w Tarnowie.

(ew/PAP, wikipedia)

Czytaj także

Stare telewizory miały duszę

Ostatnia aktualizacja: 27.01.2011 10:00
Jako pierwsi, gadającą skrzynkę z obrazem ludzkiej twarzy, obejrzeli członkowie brytyjskiego Royal Institution. Prototyp telewizora okazał się groźny, bo broda jednego z obserwatorów wkręciła się w tryby odbiornika.
rozwiń zwiń