21. Festiwal Kultury Żydowskiej od 24 trwa w Krakowie. Naszym, już stałym gościem jest Miron Zajfert, warszawski przyjaciel festiwalu. Tym razem opowiada o środowym koncercie The Sway Machinery i Khairy Arby. Miron Zajfert spotkał się również z Januszem Makuchem, dyrektorem 21. Festiwalu Kultury Żydowskiej, dzięki temu i my mogliśmy z nim porozmawiać.
Miron Zajfert: Siódmy dzień festiwalu dzisiaj, a ja na chwilę chciałbym wrócić do dnia wczorajszego. Stała się rzecz niesamowita. Widziałem w swoim życiu już dziesiątki koncertów, natomiast po raz pierwszy zdarzyło się, że wczorajszy koncert The Sway Machinery i Khairy Arby przyśnił mi się w nocy. Obudziłem się dziś rano i cały czas miałem w oczach i w uszach ich występ. Wczorajszy koncert zapowiadał dyrektor festiwalu, Janusz Makuch. Powiedział, że za chwilę zobaczymy heretyków muzyki żydowskiej. Tym nie zdradził publiczności całej prawdy, gdyż na scenie w synagodze Tempel z heretykami muzyki żydowskiej wystąpiła heretyczka muzyki malijskiej - Khaira Arby. Posłuchaj "Miron Zajfert o koncercie".
The Sway Machinery & Khaira Arby
Janusz Makuch opowiadał nam, że cała frajda i piękno Festiwalu Kultury Żydowskiej polega na nieustannym nienasyceniu, stawianiu sobie kolejnych wyzwań. Wszystkie wydarzenia odzwierciedlają tę kulturę w procesie nieustannych przemian. W związku z tym nie jesteśmy w stanie powiedzieć co np. za rok wymyślimy. Ten festiwal polega na pewnej nieprzewidywalności, która często daje ludziom poczucie takiej absolutnej wspólnoty.
Warsztaty dla dzieci
Wczoraj na festiwalu została złączona kultura żydowska z kulturą Mali, dziś kolejna podróż pt."Sefardyjska podróż z flamenco" - spektakl teatralny. Czy Festiwal Kultury Żydowskiej nie powinien mieć tytułu "festiwal łączący kultury"?
Janusz Makuch: De facto nie istnieje coś takiego jak żydowskie flamenco, ale okazuje się, że nie do końca. W tym roku gościmy jedną z najwybitniejszych tancerek flamenco, która nazywa się Leilah Broukhin. Jest ona paryską żydówką wychowaną na Manhatanie. Podjęła się ona niesłychanie fascynującego zadania, mianowicie ona opowiada swoim ciałem, sposobem w jaki tańczy, historię wygnania swojej rodziny z Hiszpanii w końcu XV wieku. Skupiając się na swoich losach, opowiada tragiczną historię wygnania żydów sefardyjskich z Półwyspu Iberyjskiego. Ja widziałem, fragment tego spektaklu w Nowym Jorku i wtedy podjąłem decyzję, że zapraszam ją do Krakowa. Nikt wcześniej tego nie zrobił, nie opowiedział tych losów tańcem.
Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie jest festiwalem żywej kultury, muzyki, sztuki żydowskiej. My nie mówimy jak wygląda getto, skansen czy muzeum. Nas interesuje życie, właśnie w tej swojej absolutnej nieprzewidywalności.
To jest absolutnie Festiwal Kultury Żydowskiej z tym, że ta szeroko rozumiana kultura żydowska mieści w sobie także z pozoru tylko obce elementy kultury polskiej, afrykańskiej, tadżyckiej itd.
Na potwierdzenie tej tezy dyrektor festiwalu przytacza pytanie usłyszane na jednym z wykładów, w którym uczestniczył. Posłuchaj "Festiwal Kultury Żydowskiej - Janusz Makuch".
Festiwal Kultury Żydowskiej to nie tylko wielkie nazwiska, wspaniałe koncerty, gwiazdy, to również małe wydarzenia, warsztaty wycinanki żydowskiej, tańca, języka. Jak te wydarzenia są przyjmowane przez publiczność?
One są przyjmowane fantastycznie. Festiwal to nie jest przypadkowy splot, to jest nieustanny proces edukacyjny. W związku z tym warsztaty, podobnie jak i wykłady są pomyślane w ten sposób aby dać ludziom możliwość nauczenia się alfabetu kultury żydowskiej. Pytania o gwiazdy festiwalu rozumiem, jednak my zapominamy, że wszyscy na nowo musimy nauczyć się własnej kultury. Żyjąc w Polsce nie sposób oderwać się od jednego z główych strumieni, które żłobiły to koryto kulturowe, czyli od strumienia kultury żydowskiej. A żeby zrozumieć tę kulturę, odebrać ją bardziej świadomie to trzeba poznać jej alfabet.
Jestem bardzo dumny, że te warsztaty weszły w ten krwioobieg festiwalu.
Yemen Blues by (c) Zohar Ron - Photography
Tych, których jeszcze w Krakowie nie ma, ale wybierają się już dziś Janusz Makuch serdecznie zaprasza dp synagogi Tampel na koncert którego gwiazdą będzie Roger Davidson Ensemble, następnie na "Sefardyjską podróż z flamenco" a na koniec wieczoru na Jazz Klez Session. Posłuchaj.
Rozmawiała Paulina Jakubowska
