W uzasadnieniu tegorocznego werdyktu Szwedzka Akademia ogłosiła, że Mario Vargas Llosa otrzymał nagrodę za kartograficzne podejście do struktur władzy oraz wnikliwą analizę oporu, buntu i porażki jednostki ludzkiej.
W Polsce ukazało wiele tłumaczeń jego książek, między innymi : "Miasto i psy", "Zielony dom", "Szczeniaki", "Pantaleon i wizytantki", "Gawędziarz" i ostatnio "Szelmostwa niegrzecznej dziewczynki".
Pisarz od dłuższego czasu znajdował się na liście najczęściej typowanych do literackiego Nobla autorów z całego świata. Jest, obok Gabriela Garcii Marqueza, Carlosa Fuentesa i nieżyjących już: Julio Cortazara i Jorge Luisa Borgesa jednym z największych współczesnych twórców Ameryki Łacińskiej.
Wielki sukces odniosła już pierwsza powieść Llosy "Miasto i psy", w której pisał o swoich doświadczeniach w szkole wojskowej w Limie. Otrzymał za nią prestiżową Hiszpańską Nagrodę Krytyków. Niektórzy krytycy za najważniejszą powieść Llosy uważają "Rozmowę w Katedrze". W tej powieści politycznej autor, nie rezygnując z wątku sensacyjnego, przedstawia przekrój społeczeństwa peruwiańskiego.
Utwory Llosy są głęboko osadzone we współczesnych realiach latynoamerykańskich. Wiele z nich jest wyrazem sprzeciwu przeciwko degeneracji systemów politycznych, powstawaniu ustrojów totalitarnych i ograniczaniu wolności jednostki przez dyktatorskie rządy. Począwszy od okresu "boomu" literatury latynoamerykańskiej na świecie w latach osiemdziesiątych dwudziestego wieku wszystkie książki Llosy są tłumaczone na język polski. Peruwiański pisarz kilkakrotnie odwiedził nasz kraj.
Zobacz ogłoszenie werdyktu Szweckiej Akademii:
Literacki Nobel został przyznany 102 razy. Laureata nagrody nie ogłoszono siedem razy, nagrody nie przyznawano w czasie trwania pierwszej i drugiej wojny światowej.
Pierwszego literackiego Nobla zdobył w 1901 roku francuski poeta Sully Prudhomme. Werdykt spotkał się z powszechnym zaskoczeniem, gdyż spodziewano się, że wyróżnienie otrzyma Lew Tołstoj. Nagroda dla Prudhomme'a tak bardzo podzieliła Akademię, że czterdziestu profesorów i pisarzy szwedzkich poprosiło listownie rosyjskiego pisarza o przebaczenie. Lew Tołstoj odpowiedział, że nagrody Nobla nie przyjąłby, nawet gdyby mu ją przyznano.
Nagrody nie odebrało dwóch nagrodzonych pisarzy. W 1958 roku Boris Pasternak najpierw przyjął wyróżnienie, a potem za sprawą władz Związku Radzieckiego nie odebrał nagrody. Nobla nie odebrał także w 1984 roku Jean Paul Sartre, który z zasady nigdy nie przyjmował oficjalnych nagród.
Nobel przyznawany jest prawie zawsze za życiowy dorobek literacki, tylko dziewięć razy przyznano go za konkretną książkę. Wśród wyróżnionych powieści był "Stary człowiek i morze" Ernesta Hemingwaya, "Buddenbrookowie" Tomasza Manna oraz polska powieść "Chłopi" Władysława Reymonta.
Nagrodę Nobla otrzymało 94. pisarzy i 12. pisarek. Wśród nagrodzonych kobiet jest najstarsza laureatka literackiej nagrody Doris Lessing, która miała 88 lat, gdy przyznano jej wyróżnienie.
Najmłodszym laureatem literackiego Nobla był Rudyard Kipling. Autor "Księgi Dżungli" miał 42 lata, gdy odbierał ją w Sztokholmie.
Do tej pory żadnemu pisarzowi nie przyznano nagrody Nobla więcej niż raz.
