W uzasadnieniu tegorocznego werdyktu Szwedzka Akademia ogłosiła, że Mario Vargas Llosa otrzymał nagrodę za kartograficzne podejście do struktur władzy oraz wnikliwą analizę oporu, buntu i porażki jednostki ludzkiej.
W Polsce ukazało wiele tłumaczeń jego książek, między innymi : "Miasto i psy", "Zielony dom", "Szczeniaki", "Pantaleon i wizytantki", "Gawędziarz" i ostatnio "Szelmostwa niegrzecznej dziewczynki".
Pisarz od dłuższego czasu znajdował się na liście najczęściej typowanych do literackiego Nobla autorów z całego świata. Jest, obok Gabriela Garcii Marqueza, Carlosa Fuentesa i nieżyjących już: Julio Cortazara i Jorge Luisa Borgesa jednym z największych współczesnych twórców Ameryki Łacińskiej.
Wielki sukces odniosła już pierwsza powieść Llosy "Miasto i psy" , w której pisał o swoich doświadczeniach w szkole wojskowej w Limie. Otrzymał za nią prestiżową Hiszpańską Nagrodę Krytyków. Niektórzy krytycy za najważniejszą powieść Llosy uważają "Rozmowę w Katedrze" . W tej powieści politycznej autor, nie rezygnując z wątku sensacyjnego, przedstawia przekrój społeczeństwa peruwiańskiego.
Utwory Llosy są głęboko osadzone we współczesnych realiach latynoamerykańskich. Wiele z nich jest wyrazem sprzeciwu przeciwko degeneracji systemów politycznych, powstawaniu ustrojów totalitarnych i ograniczaniu wolności jednostki przez dyktatorskie rządy. Począwszy od okresu "boomu" literatury latynoamerykańskiej na świecie w latach osiemdziesiątych dwudziestego wieku wszystkie książki Llosy są tłumaczone na język polski. Peruwiański pisarz kilkakrotnie odwiedził nasz kraj.
Zobacz ogłoszenie werdyktu Szweckiej Akademii:
Literacki Nobel został przyznany 102 razy. Laureata nagrody nie ogłoszono siedem razy, nagrody nie przyznawano w czasie trwania pierwszej i drugiej wojny światowej.
Pierwszego literackiego Nobla zdobył w 1901 roku francuski poeta Sully Prudhomme . Werdykt spotkał się z powszechnym zaskoczeniem, gdyż spodziewano się, że wyróżnienie otrzyma Lew Tołstoj . Nagroda dla Prudhomme'a tak bardzo podzieliła Akademię, że czterdziestu profesorów i pisarzy szwedzkich poprosiło listownie rosyjskiego pisarza o przebaczenie. Lew Tołstoj odpowiedział, że nagrody Nobla nie przyjąłby, nawet gdyby mu ją przyznano.
Nagrody nie odebrało dwóch nagrodzonych pisarzy. W 1958 roku Boris Pasternak najpierw przyjął wyróżnienie, a potem za sprawą władz Związku Radzieckiego nie odebrał nagrody. Nobla nie odebrał także w 1984 roku Jean Paul Sartre , który z zasady nigdy nie przyjmował oficjalnych nagród.
Nobel przyznawany jest prawie zawsze za życiowy dorobek literacki, tylko dziewięć razy przyznano go za konkretną książkę. Wśród wyróżnionych powieści był "Stary człowiek i morze" Ernesta Hemingwaya , "Buddenbrookowie" Tomasza Manna oraz polska powieść "Chłopi" Władysława Reymonta .
Nagrodę Nobla otrzymało 94. pisarzy i 12. pisarek. Wśród nagrodzonych kobiet jest najstarsza laureatka literackiej nagrody Doris Lessing , która miała 88 lat, gdy przyznano jej wyróżnienie.
Najmłodszym laureatem literackiego Nobla był Rudyard Kipling . Autor "Księgi Dżungli" miał 42 lata, gdy odbierał ją w Sztokholmie.
Do tej pory żadnemu pisarzowi nie przyznano nagrody Nobla więcej niż raz.
