Radiowe Centrum Kultury Ludowej

Nasze niematerialne: Umiejętność ręcznego malowania wzoru opolskiego

Ostatnia aktualizacja: 04.05.2024 09:00
W cyklu „Nasze niematerialne” wędrujemy na Opolszczyznę. Z pewnością większość z Państwa kojarzy charakterystyczną białą porcelanę zdobioną bardzo drobnymi kolorowymi kwiatami. Ten wzór nazywany „tradycyjnym wzorem opolskim” wziął się z wydrapywanych jaj wielkanocnych nazywanych „kroszonkami”.
Audio
  • Umiejętność ręcznego malowania wzoru opolskiego (Dwójka/Nasze niematerialne)

Motyw skromnego jaja nietrwałego i kojarzonego ściśle tylko z jednym okresem roku, w latach 60. postanowiono przenieść na coś nieco trwalszego i bardziej użytkowego – porcelanę. Jak się okazało, był to strzał w dziesiątkę! Opolskie zastawy w latach 80.  stały się towarem eksportowym – wożono je w delegacje zagraniczne, dawano jako prezenty dla nowożeńców. W drugiej dekadzie XXI wieku postanowiono wpisać na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.

Wzór opolski wziął się z kroszonki. Ciężko stwierdzić, gdzie leżą początki wzoru. Mówi się, że na tych terenach sięgają one IX wieku. Są na to dowody archeologiczne. W Opolu, na wyspie Ostrówek znaleziono pierwsze takie formy zdobienia na wypalonej ceramice.

Początki opolskiej porcelany to wcale nie malowanie białej powierzchni! Porcelana była wydrapywana, zupełnie jak jajko. Sposób okazał się jednak nietrwały – wydrapywane szkliwo pękało, a przez unoszący się pył chorowały zdobiące porcelanę artystki. Wówczas (cały na biało) wkroczył łowicki porcelit, który zdecydowano się malować wielobarwnym szkliwem. Tak trwa to do dziś.

 

Opowiadała: Sandra Murzicz, prezeska fundacji Opolskie Dziouchy

***

Cykl Nasze niematerialne przygotowuje Aleksandra Stec.

mg