Kontemplacja kwiatów i innych ulotnych zjawisk natury ma długą tradycję w kulturze japońskiej. Początkowo, w VIII wieku, szczególnie ceniono delikatne kwiaty śliwy. W epoce Heian, czyli pomiędzy IX i XII wiekiem, kiedy ukształtowała się wyrafinowana kultura artystyczna i literacka, różowe kwiaty wiśni zyskały swoją trwającą do dziś popularność. Kwitnąca wiśnia, sakura, jest jednym z narodowych symboli, nieustanną inspiracją dla sztuki i poezji. Jej olśniewająca, ale szybko więdnąca uroda jest uważana za metaforę nieuchronnego przemijania. Kwiaty wiśni pojawiają się często na barwnych kimonach dziewcząt, będących w „wiośnie życia”, ale były też kojarzone z wyobrażeniem młodego samuraja, bez żalu umierającego w walce o szczytne wartości.
Kwitnąca wiśnia, sakura, jest jednym z narodowych symboli, nieustanną inspiracją dla sztuki i poezji. Jej olśniewająca, ale szybko więdnąca uroda jest uważana za metaforę nieuchronnego przemijania.
Botanicznie rzecz biorąc, sakura to wiśnia piłkowana (Prunus serrulata). Przez wieki wyhodowano niezliczone odmiany tego drzewa, w tym niezwykle efektowne, o kwiatach pełnych, daleko odbiegających od skromnych „zwykłych” wiśni. Ponieważ ogrodnicy kładli nacisk na dekoracyjne walory kwiatów, owoce sakury nie były przedmiotem ich troski; są drobne, kwaśne i niesmaczne. Do celów kulinarnych używa się natomiast płatków: suszone dodaje się do herbaty, świeżymi dekoruje sezonowe desery, a także liści, w które zawijane są specjalne, różowe ciasteczka.
. Pod kwitnącymi wiśniami urządza się pikniki, łącząc podziwianie przyrody (często w postaci miniaturowych parków wśród gęstej zabudowy miast) z wesołym życiem towarzyskim, jedzeniem, piciem i muzyką.
Kiedy w marcu na południu Japonii zaczynają rozkwitać pierwsze drzewa, media zaczynają publikować regularne informacje o przesuwającym się „wiśniowym froncie”. Prognozy kwitnienia wiśni opracowuje się w powiązaniu z prognozami pogody. Obecnie w środkowej Japonii, w rejonie Tokio i Kioto, szczyt sezonu przypada na przełom marca i kwietnia, a na północnej wyspie Hokkaido dopiero na początku maja. Wiele osób śledzi uważnie te informacje i szykuje się do świętowania. Pod kwitnącymi wiśniami urządza się pikniki, łącząc podziwianie przyrody (często w postaci miniaturowych parków wśród gęstej zabudowy miast) z wesołym życiem towarzyskim, jedzeniem, piciem i muzyką. Wieczorno-nocnym hanami towarzyszą iluminacje. Organizowane są też sezonowe festiwale. Przez wieki wiśniowe spotkania utrwalano na obrazach i drzeworytach, dziś mnóstwo dokumentujących je zdjęć trafia w sezonie do mediów społecznościowych.
Kiedy w marcu na południu Japonii zaczynają rozkwitać pierwsze drzewa, media zaczynają publikować regularne informacje o przesuwającym się „wiśniowym froncie”. Prognozy kwitnienia wiśni opracowuje się w powiązaniu z prognozami pogody.
W XIX wieku japońskie wiśnie zaczęto sprowadzać do Europy i Ameryki Północnej. W zależności od strefy klimatycznej, również kwitną w różnym czasie. W Polsce można je podziwiać dopiero pod koniec kwietnia, niemniej ogólne ocieplenie sprzyja ich adaptacji.
Warto pamiętać, że jakkolwiek wiśniowe hanami jest najpopularniejsze, podobny charakter ma też jesienne podziwianie czerwieniejących klonów, a także innych sezonowych atrakcji przyrody, np. kwitnących wczesnym latem irysów.
dr Joanna Wasilewska, dyrektor Muzeum Azji i Pacyfiku im. Andrzeja Wawrzyniaka
***
Więcej artykułów z cyklu - w zakładce Świętujemy.
