7 marca 1953 roku reżim warszawski z rozkazu Moskwy zmienił starą polska nazwę miasta – Katowice na Stalinogród. Pierwsze wzmianki o osadzie Katowice pojawiły się pod koniec XVI w., jednak blisko cztery stulecia tradycji były niczym, wobec śmierci ukochanego wodza.
- Komuniści chcieli w ten sposób uczcić pamięć Stalina, ale wynik jest wręcz przeciwny. Każdy Polak słysząc to nazwisko, przypomina sobie, że przede wszystkim Stalin był tym, który spowodował, że Polska dostała się do niewoli sowieckiej - mówił na antenie Rozgłośni Polskiej RWE śląski działacz robotniczy Alojzy Adamczyk.
Śmierć dyktatora
Zgodnie z oficjalnym komunikatem Józef Stalin zmarł 5 marca 1953 roku. Polacy o zgonie Stalina dowiedzieli się następnego dnia tuż po godz. 5 rano. Informację podało Polskie Radio. Godzinę później zaczęto odczytywać oficjalne komunikaty kierownictwa ZSRR, które powtarzano co pół godziny. W przerwach nadawano muzykę żałobną.
Na pierwszym po śmierci Stalina plenum KC PZPR sowieckiego przywódcę żegnał prezydent Bolesław Bierut. - Przestało bić wielkie płomienne serce towarzysza Stalina. Pozostawił po sobie potężną i nieśmiertelną spuściznę - mówił namiestnik Kremla w Polsce.
7 marca KC PZPR wraz z rządem wydały odezwę do narodu w związku ze śmiercią Stalina, w której stwierdzano m.in.: "Z imieniem Stalina, uzbrojeni w jego naukę, łamiąc opór wrogów i zacieśniając więź braterstwa z narodami ZSRR, kroczymy zwycięsko naprzód pod przewodem klasy robotniczej i jej partii do ugruntowania naszej niepodległości, pokoju i socjalizmu".
Duch Stalina na Śląsku
Rada Ministrów i Rada Państwa podjęły uchwałę dotyczącą przemianowania nazwy miasta Katowice na Stalinogród, a województwa katowickiego na stalinogrodzkie. Ponadto zapadły decyzje o nadaniu budowanemu w Warszawie Pałacowi Kultury i Nauki imienia Józefa Stalina oraz o wzniesieniu pomnika Stalina na Placu Defilad przed PKiN.
Posłuchaj archiwalnych dźwięków w serwisie - Radia Wolności >>>
Kiedy 9 marca w Moskwie odbywał się pogrzeb Stalina w Katowicach wisiały już szyldy i tablice z nową nazwą miasta. Wymieniano tablice w szkołach i urzędach, wydawano nowe rejestracje samochodów. Zgodnie z uchwałą do 25 marca 1953 roku po Katowicach miało nie być śladu.
Wola ludu
Choć propaganda komunistyczna przekonywała, że to właśnie ludzie chcieli Stalinogrodu, to rzeczywistość wyglądała inaczej, niezgoda na nową nazwę była powszechna.
- Przez zmianę nazwy Katowic mieszkańcy tego miasta się nie zmienili, szczególnie lud roboczy Katowic z właściwym mu humorem śląskim kpi sobie z usiłowań komunistów, chcących go zmusić do używania narzuconej miastu nowej niepolskiej nazwy – komentował rok po zmianie Alojzy Adamczyk.
Nazwa Stalinogród i województwo stalinogrodzkie obowiązywała przez kilka lat. Po objęciu władzy w ZSRR przez Nikitę Chruszczowa i krytyce przez niego stalinizmu, zdecydowano o przywróceniu historycznej nazwy Katowice. 22 marca 1957 roku sejm PRL oficjalnie przywrócił starą nazwę.
mk
