Historia

Theodore Roosevelt. "Przemawiajcie łagodnie i noście ze sobą duży kij"

Ostatnia aktualizacja: 27.10.2024 05:40
Słysząc Roosevelt, myślimy Franklin Delano. Nie był on jednak ani pierwszym, ani jedynym politykiem pochodzącym z tej rodziny. Szlaki na arenie politycznej przecierał u progu XX wieku jego wuj Theodore.
Theodore Roosevelt, maj 1914 r.
Theodore Roosevelt, maj 1914 r.Foto: National Photo Company Collection - Library of Congress /domena publiczna

27 października 1858 roku w Nowym Jorku urodził się Theodore Roosevelt. Przez rodziców pieszczotliwie nazywany był "Teddy". Później od tego określenia wzięła się nazwa pluszowych misiów.

Jako dziecko Theodore był słabego zdrowia, naukę pobierał więc w domu. Nie przeszkodziło mu to jednak, by w wieku 18 lat podjąć studia na Harvardzie i ukończyć je na bardzo wysokiej pozycji. Następnie w 1880 roku rozpoczął prawo na Columbia University. Jednocześnie został członkiem Gwardii Narodowej i Klubu Republikańskiego.

W 1899 roku został wybrany gubernatorem Stanu Nowy York, a rok później wiceprezydentem. O zamachu na prezydenta Williama McKinley’a dowiedział się podczas polowania. Zgodnie z konstytucją przejął jego stanowisko, zostając tym samym najmłodszym prezydentem Stanów Zjednoczonych – miał wówczas niespełna 43 lata. Swój mandat do prawowania władzy potwierdził trzy lata później.

Kampania wyborcza 1904

Wybory 1904 roku w USA były pierwszymi, przed którymi toczyła się podobna do dzisiejszych kampania wyborcza. Nie istniała wówczas jeszcze procedura prawyborów. Funkcjonował tradycyjny system typowania przez szefów partii konwencjom wyborczym kandydatów partyjnych. Następnie delegacji według tych wskazówek wybierali kandydatów, a ci ścierali się w kampanii wyborczej.

Naprzeciwko siebie stanęli: republikanin – Theodore Roosevelt i demokrata – Alton B. Parker. Roosevelt znany był swoim rodakom, gdyż przejął władzę w Białym Domu już w 1901 roku, po śmierci prezydenta Williama McKinley’a. Wówczas okazał się człowiekiem samodzielnym i niepodatnym na wpływy partyjnych szefów.

Prezydent Theodore Roosevelt przemawia do tłumu w Haverhill, Massachusetts (1902 rok), źr. Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych, Wikipedia/dp Prezydent Theodore Roosevelt przemawia do tłumu w Haverhill, Massachusetts (1902 rok), źr. Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych/dp

Wejście w nowy wiek

Na przełomie XIX i XX wieku Stany Zjednoczone stały się potęgą gospodarczą, co pociągało jednak za sobą wiele poważnych konsekwencji. Społeczeństwo amerykańskie domagało się regulacji.

– Roosevelt zdawał sobie sprawę, że państwo musi zacząć brać odpowiedzialność za regulowanie stosunków między wielkim biznesem a społeczeństwem – podkreślał prof. Krzysztof Michałek w audycji Sławomira Szofa "Postacie XX wieku".

Prezydent zdawał sobie sprawę, że należy przerwać monopol wielkich przedsiębiorstw, które trzymały w swoich rękach większą część amerykańskiej gospodarki. Okres jego prezydentury to także aktywność na rzecz ochrony środowiska iż zasobów naturalnych. Roosevelt obserwując rozpędzoną amerykańską gospodarkę obawiał się, że do końca XX wieku zasoby naturalne jego kraju ulegną całkowitemu wykorzystaniu.

Imperialista

Theodore Roosevelt jako pierwszy prezydent USA podjął się działalności międzynarodowej. Już w swoim przemówieniu inauguracyjnym 4 marca 1904 podkreślał: "Staliśmy się wielkim krajem i przez swą wielkość zmuszeni jesteśmy do utrzymywania stosunków z innymi krajami, i musimy się zachować jak przystoi ludziom o takiej odpowiedzialności. Musimy być świadomi, że przed Stanami Zjednoczonymi stoją niebezpieczeństwa, których nasi przodkowie nie mogli przewidzieć".

Jego ulubionym powiedzeniem było: "Przemawiajcie łagodnie i noście ze sobą duży kij". Podczas wojny rosyjsko-japońskiej był mediatorem, za co w 1906 roku otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla. Podkreślając potęgę militarną swojego kraju, wysłał White Fleet w rejs dookoła świata. Wznowił również budowę Kanału Panamskiego. Choć na fotel prezydenta po 1909 roku nie powrócił do końca życia pozostał aktywnym politykiem. Zmarł 6 stycznia 1919 roku.

Posłuchaj
28:45 Theodore Roosevelt.mp3 Theodore Roosevelt – Teddy czy poważny polityk? O życiu i działalności 26. prezydenta USA mówi amerykanista prof. Krzysztof Michałek, audycja Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku" (PR, 5.11.1995)

 

mb/im

Czytaj także

Woodrow Wilson. Prezydentura w obliczu wojny

Ostatnia aktualizacja: 08.01.2024 05:35
Ustanowił wiele precedensów: jako pierwszy prezydent USA przemawiał przez radio, zainaugurował regularne konferencje prasowe oraz wybrał się z wizytą dyplomatyczną do Europy. Woodrow Wilson musiał pogodzić naturę idealisty z koniecznością interwencji zbrojnych.
rozwiń zwiń
Czytaj także

New Deal - podnieść Amerykę z kryzysu

Ostatnia aktualizacja: 09.03.2024 05:30
- Była to nader atrakcyjna w dobie dna kryzysu propozycja nakręcenia koniunktury szeregiem rządowych działań interwencyjnych, sprzecznych co prawda z dotychczasowymi świętymi zasadami liberalizmu, ale za to skutecznych - komentował w audycji Polskiego Radia program reform Roosevelta dr Janusz Osica.
rozwiń zwiń
Czytaj także

McKinley i Czolgosz. Prezydent i zamachowiec

Ostatnia aktualizacja: 06.09.2024 05:40
6 września 1901 roku Leon Czolgosz, amerykański anarchista polskiego pochodzenia, oddał dwa strzały do prezydenta USA Williama McKinleya. Tydzień później prezydent zmarł. Co kierowało zamachowcem?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Zamach na Johna F. Kennedy'ego. "Ta scena utkwiła w pamięci Amerykanów na dziesiątki lat"

Ostatnia aktualizacja: 22.11.2023 05:55
Był 22 listopada 1963 roku. Wizytę Kennedy’ego w Dallas oglądało kilkadziesiąt milionów ludzi. Nagle padły strzały. - Ta scena utkwiła w pamięci Amerykanów na dziesiątki lat - komentował na antenie Polskiego Radia amerykanista, prof. Krzysztof Michałek.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Październikowa niespodzianka. Czy da się w ostatniej chwili zmienić wynik wyborów w USA?

Ostatnia aktualizacja: 26.10.2024 06:00
Zjawisko tzw. październikowej niespodzianki - sensacji w przededniu wyborów prezydenckich, która może wpłynąć na ich wynik - jest niemal tak stare, jak ustrój USA. Ale sam termin upowszechnił się dopiero w 1980 roku w dość kontrowersyjnych okolicznościach.
rozwiń zwiń