4 maja 1469 roku urodził się Niccolo Machiavelli. Florencki filozof, prawnik, dyplomata, pisarz społeczny i polityczny doczekał się ogromnej ilości studiów historycznych, gdyż jego życie i twórczość pasjonowały badaczy różnych epok.
Makiawelizm
Od jego nazwiska powstało pojęcie makiawelizmu. Oznacza ono działana przewrotne, obłudne i złowieszcze, chociaż nie pozbawione przenikliwego geniuszu. Polsko-francuski słownik Larousse tłumaczy makiawelizm jako postępowanie nielojalne i perfidne.
Najbardziej znane są jego prace historyczno-polityczne: "Dialogi o sztuce wojennej" i "Książę". W tej ostatniej zamieścił wskazówki umożliwiające zdobycie i utrzymanie władzy, gdzie polecał zasadę "cel uświęca środki”.
Jedni uważają Machiavellego za realistę, który opisując rzeczywistość, odkrył mechanizmy ludzkiego działania, obnażył istotę władzy. Inni uważają go za nikczemnika, deprawatora, egoistę, dla którego nie istnieje żadne dobro ogólne.
Niezwykły dyplomata
Urodził się 3 maja 1469. Wówczas, na przełomie XV i XVI wieku, Italia rozbita na wiele drobnych państewek przeżywała lata rozkwitu. Machiavelli mieszkał we Florencji w okresie, gdy kilkudziesięcioletnie panowanie rodziny Medyceuszy przyniosło już konkretne rezultaty.
Podstawą ich panowania nie były instytucje, lecz krąg ludzi ślepo oddanych, w połączeniu z umiejętnie stosowaną polityką podatkową. Pozór ustroju republikańskiego zyskiwał im pewną sympatię wśród niezamożnego społeczeństwa, które odsunięte od rządów olśnione było rozwojem swego miasta.
Kiedy w 1512 roku nastąpił upadek Florencji, nadeszły lata ascezy i pokusy, w których to religijny reformator - Hieronim Savonarola zniszczył dorobek Medyceuszy w imię odnowy moralnej i religijnej. Jednak Republika Florencka nie wytrzymała długo presji jego rządów. Wadzę objęli nowi ludzie, a wśród nich trzydziestoletni Niccolo Machiavelli.
W 1498 roku Machiavelli został sekretarzem w Drugiej Kancelarii Republiki Florenckiej, zajmującej się sprawami wojny i administracji oraz przewodniczącym Rady Dziesięciu. Objęcie tych funkcji czyniło go jedną z centralnych postaci nowych rządów. Za główny cel postawił sobie Machiavelli utrzymanie niepodległości Florencji. Jego sukcesem było odzyskanie Pizy i przeprowadzenie wielu skomplikowanych misji, w których mógł ujawnić swoje nieprzeciętne zdolności dyplomaty. Podczas licznych podróży spotkał się z królem Francji Ludwikiem XII, władcą Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego Maksymilianem I oraz papieżem Juliuszem II.
15:14 niccolo machiavelli - wielki demaskator (1)___1130_96_ii_tr_0-0_101556483286dbd8[00].mp3 Niccolo Machiavelli - wielki demaskator. (PR, 12.04.1996)
Musiał opuścić Florencję
Po ponownym dojściu do władzy rodu Medyceuszy i upadku Republiki Florencji w 1512 roku Machiavelli popadł w niełaskę. Został usunięty z życia publicznego. Podejrzany o udział w spisku musiał opuścić Florencję.
Zamieszkał w rodzinnej posiadłości Sant'Andrea, i chociaż długie lata zabiegał o powrót do łask, jedynym polem działania stała się dla niego twórczość pisarska. Wtedy to powstały jego najgłośniejsze rozprawy: m.in. "Historia Florencji" oraz traktat "Książę", gdzie przedstawił teorię skutecznego sprawowania władzy, tzw. makiawelizm.
Według florentczyka ludzie władzy są aktorami, powinni tworzyć na scenie świat fikcji, powinni osiągnąć biegłość w udawaniu i skrywaniu pewnej natury. Jak mówił Machiavelli maska jest tu właściwie ważniejsza niż sama twarz. Książe powinien być lisem i lwem, powinien w odpowiedni sposób zagrać te role.
Przymusowa wyprowadzka z Florencji oraz odsunięcie od działalności politycznej utwierdziły Machiavellego w rozczarowaniu do świata. "Ludzie są zmienni, kłamliwi. Gdy im czynisz dobrze wszyscy są tobie oddani, lecz ociągają się, gdy potrzeba zbliży się do ciebie. Miłość jest trzymana węzłem zobowiązań, który ludzie, ponieważ są nikczemni, zrywają skoro tylko nadarzy się sposobność odniesienia osobistej korzyści” – pisał florentczyk.
Te gorzkie i pesymistyczne słowa, kryły doświadczenia smutnego, rozgoryczonego i niespełnionego w swych marzeniach życia. Nie doczekał się Machiavelli realizacji swych życzeń i ambicji. Zmarł 21 czerwca w 1527 w chwili, gdy nowe władze Florencji odrzuciły jego zabiegi o stanowisko sekretarza Republiki.
mk
