Zgodnie z ustaleniami kongresu berlińskiego, żaden członek dynastii panującej nie mógł zostać powołany na tron bułgarski. Bułgarskie Zgromadzenie Narodowe wybrało na księcia Aleksandra Battenberga, który posiadał poparcie Rosji, mającej wielkie wpływy w Bułgarii.
Nowo wybrany monarcha był bratankiem carycy, synem księcia Aleksandra Hessen-Darmstadt i Julii Teresy von Hauke, córki polskiego hrabiego Maurycego Hauke-Bosaka. Małżeństwo było morganatyczne, czyli zawarte przez osoby różniące się stanem pochodzenia, co za tym idzie: potomstwo z takiego związku nie dziedziczyło tytułów. Dzieci Aleksandra i Julii Teresy – w tym przyszyły książę Bułgarii - otrzymały jednak tytuł książąt Battenberg.
Aleksander panował w biednym państwie, którego ludność stanowili głównie chłopi, zaś wielki wpływ na politykę wewnętrzną miała Rosja. Posłuchaj o problemach odradzającego się państwa bułgarskiego w audycji Agnieszki Steckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej – Bułgaria".
- Wzorowana na rozwiązaniach brytyjskich, bardzo demokratyczna konstytucja była notorycznie łamana przez księcia. Do pomocy w tym dziele dobrał sobie rosyjskich generałów usadowionych w organach władzy. Był w tym swoisty paradoks, Aleksander Battenberg dysponował wszak dostatecznie wielkimi uprawnieniami, ale korzystał z nich nieumiejętnie, narażając się na coraz ostrzejszą krytykę – mówił historyk dr Zbigniew Klejn w audycji Agnieszki Steckiej.
Mimo, iż Aleksander przez długi czas stał na straży rosyjskich interesów w Bułgarii, w końcu, ze względu na pogarszające się nastroje społeczne, zaczął zmieniać kurs swojej polityki.
- Rosyjscy przedsiębiorcy, traktujący Bułgarię po trosze jak kolonię, mieli mu za złe, że nie załatwił im lukratywnego zamówienia na budowę kolei, a rosyjska armia, że ograniczył samowolę i bezkarność jej oficerów. Rząd carski nie mógł przeboleć wycofania języka rosyjskiego z urzędów - wyjaśniał historyk.
Aleksander stracił poparcie nie tylko Rosjan, ale i Niemców. Prywatną niechęć do bułgarskiego władcy żywił Otto von Bismarck, który zdaniem gościa audycji:
- Popierając coraz bardziej rozsierdzonych Rosjan, oskarżył Aleksandra, że wobec cara zachował się "w sposób fałszywy i wiarołomny, jak prawdziwy Polak".
Prorosyjskie stronnictwo zorganizowało pucz. Aleksander abdykował 6 września 1886. Puczyści zostali jednak pokonani. Ich krótkie rządy obalili liberałowie, którzy chcieli powrotu księcia na tron. Ten jednak nie zdecydował się na ponowne objęcie władzy. Kolejnym panującym w Bułgarii został Ferdynand Koburg.
bm
