Historia

Jarosław Dąbrowski – kondotier Komuny Paryskiej

Ostatnia aktualizacja: 18.03.2024 05:38
– Komuna Paryska była tyglem, w którym kotłowały się wszystkie radykalne tendencje europejskie, zarówno marksistowskie, jak i antymarksistowskie - mówił na antenie Polskiego Radia prof. Marek Urbański. Wśród przywódców zrywu znajdowali się Polacy, jednym z nich był były oficer armii carskiej.
Portret Jarosława Dąbrowskiego na tle fotografii paryskich komunardów na barykadzie 18 marca 1871 roku
Portret Jarosława Dąbrowskiego na tle fotografii paryskich komunardów na barykadzie 18 marca 1871 rokuFoto: Polona/domena publiczna

153 lata temu, 18 marca 1871 roku na czele wojsk Komuny Paryskiej stanął Jarosław Dąbrowski, działacz niepodległościowy i rewolucyjny. 

W młodości Dąbrowski szkolił się na carskiego oficera. Z petersburskich akademii wojskowych wrócił do kraju w 1862 roku. Stał się jednym z przywódców podziemnego stronnictwa "czerwonych" i planował doprowadzić do wybuchu powstania.

Posłuchaj
03:17 piękny i bestia [2]___167_03_iii_tr_0-0_118300992e8542ff[00].mp3 O Jarosławie Dąbrowskim w audycji Arkadiusza Ekierta z cyklu "Piękny i bestia" rozmawiają prof. Marek Urbański i prof. Paweł Wieczorkiewicz. (PR, 2003) 

 Usiłował wszcząć bezsensowne zamieszanie w Królestwie Polskim. Bogu dzięki, to się nie udało – oceniał prof. Paweł Wieczorkiewicz w audycji Arkadiusza Ekierta z cyklu "Piękny i bestia".

Zdekonspirowany Dąbrowski trafił do X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej, gdzie spędził dwa lata. Został skazany na 15 lat katorgi, ale zbiegł z transportu na Sybir i przedostał się do Francji. Przebywał tam od 1865 roku. Zaciągnął się do armii francuskiej, w której dosłużył się rangi generała.

Trzy dni po tym, jak Napoleon III dał się wraz ze swoją armią wziąć do niewoli wojskom pruskim, 4 września 1870 paryżanie obalili cesarstwo i ogłosili III Republikę. W oblężonym Paryżu wrzało. Robotnicy, którzy ponosili główny ciężar obrony miasta, domagali się oddania władzy przez burżuazję. W tej sytuacji kierowany przez burżuazję rząd przeniósł się do Wersalu. 28 marca 1871 rewolucjoniści ogłosili Komunę Paryża.

- Ci, którzy tworzyli Komunę, nie odwoływali się do marksizmu, tylko do tradycji średniowiecza, do tradycji autonomii gmin – przekonywał prof. Marek Urbański. – Komuna była tyglem, w którym kotłowały się wszystkie radykalne tendencje europejskie, zarówno marksistowskie, jak i antymarksistowskie.

W mieście przeprowadzono radykalne reformy ekonomiczno-społeczne, ostatnie dni istnienia Komuny upłynęły pod znakiem terroru. Sytuacja stawała się coraz bardziej napięta, bo wersalski rząd zgromadził siły, które miały na celu obalenie rewolucjonistów w stolicy. To wtedy, 5 maja 1871 Dowódcą Naczelnym sił Komuny został Jarosław Dąbrowski. Zginął 23 maja na paryskich barykadach, na pięć dni przed obaleniem rewolucji.

Z postaci Jarosława Dąbrowskiego wzór rewolucjonisty uczynił Lenin, jego imię przyjęła jednostka polskich komunistów walczących w Hiszpanii przeciwko gen. Francisco Franco. Obraz wykreowany przez Lenina był podtrzymywany przez propagandę PRL.

Posłuchaj sporu o Jarosława Dąbrowskiego, prowadzonego przez prof. Pawła Wieczorkiewicza i prof. Marka Urbańskiego.

bm

Czytaj także

Komuna Paryska. Krwawo stłumiona rewolucja

Ostatnia aktualizacja: 28.05.2024 05:35
28 maja 1871 roku zakończył się tzw. krwawy tydzień, w trakcie którego wojska wierne rządowi brutalnie stłumiły Komunę Paryską, zabijając 30 tysięcy osób. Była to największa rewolucja XIX wiecznej Francji, a jej przebieg poruszył całą Europę.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Anna Pustowójtówna – powstaniec w spódnicy

Ostatnia aktualizacja: 02.05.2017 06:00
- Wiadomość o młodej kobiecie-adiutancie powstańczego generała obiegła całą Europę, budząc sensację i entuzjazm wśród przyjaciół sprawy polskiej – mówił prof. Andrzej Notkowski na antenie Polskiego Radia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Walery Wróblewski. Awanturniczy życiorys idealisty

Ostatnia aktualizacja: 05.12.2023 05:45
Był jednym z najzdolniejszych dowódców Powstania Styczniowego, generałem Komuny Paryskiej, socjalistą i działaczem niepodległościowym. Wspierał rosyjskich terrorystów, przegrał majątek w kasynie, musiał uciekać z dwóch państw przed karą śmierci, a życie zawdzięcza ciotce Marii Curie-Skłodowskiej. 187 lat temu urodził się Walery Wróblewski, dla którego odzyskanie niepodległości przez Polskę było najważniejsze.
rozwiń zwiń