140 lat temu, 20 kwietnia 1876 wybuchło powstanie kwietniowe, największy zryw niepodległościowy w opanowanej przez Turków Bułgarii.
Bułgaria od końca XIV wieku była częścią imperium osmańskiego.
- Po pięciuset latach niewoli Turcy stanowili niemal połowę ludności kraju. Rdzennych mieszkańców wyparli z żyźniejszych nizin w trudnodostępne góry – wyjaśniał dr Zbigniew Klejn, znawca tematyki odrodzenia państwowości bułgarskiej, w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej – Bułgaria".
Wiek XIX to czas przebudzenia narodowego w Europie. Słabość państwa Osmanów, antagonizm religijny między tureckimi wyznawcami islamu i bułgarskimi prawosławnymi oraz działania Rosji zainteresowanej osłabieniem Turcji w basenie Morza Czarnego obudziły w Bułgarach patriotyzm.
W połowie lat 70. XIX wieku zaczęli snuć plany powstania. Z propozycjami dowodzenia zgłaszali sie do specjalistów od zrywów narodowowyzwoleńczych – Polaków. Do kogo konkretnie? Posłuchaj audycji.
Największe bułgarskie powstanie objęło swoim zasięgiem stosunkowo niewielki obszar obecnej Bułgarii. Zryw nie był dobrze przygotowany, władze nie wybrały jednolitego dowództwa, rebelianci nie dysponowali zapasami broni i amunicji, a po stronie tureckiej opowiedzieli się mieszkańcy kraju wyznający islam. Powstanie upadło, zaś Bułgarów spotkały dotkliwe represje, które wstrząsnęły opinią publiczną w Europie.
- Dało to Rosji, jako samozwańczej opiekunce chrześcijan w imperium osmańskim, oczekiwany pretekst do rozpoczęcia wojny z Turcją. W armii rosyjskiej, która w 1877 roku wkroczyła na ziemie bułgarskie, co trzeci żołnierz był Polakiem. Polakami byli też ich dowódcy - wyjaśniał dr Zbigniew Klejn.
Posłuchaj o udziale Polaków w wyzwoleniu Bułgarii w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej – Bułgaria".
Rosja wyszła z wojny zwycięsko, co umożliwiło Bułgarii odzyskanie niepodległości 3 marca 1878.
bm
