W kategorii "Najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku" jury wyróżniło dwutomową pracę Barbary Patlewicz i Ryszarda Tomczyka "Cmentarz Janowski we Lwowie. Polskie dziedzictwo narodowe".
Barbara Patlewicz powiedziała, że publikacja przywraca zapomniane nazwiska pochowanych na Cmentarzu Janowskim. Wytłumaczyła, że w książce opisano zarówno losy zwykłych ludzi, jak i wybitnych bohaterów, których nie ma na przykład w historiografii polskiej wojskowości.
W głosowaniu internetowym na najlepszą książkę naukową zwyciężyła praca "Kresy nowoczesne. Architektura na ziemiach wschodnich II RP (1921-1939)" Michała Pszczółkowskiego. Autor zwrócił uwagę na fakt, że Kresy Wschodnie to pojęcie coraz częściej zapominane, przywołując rozmowę z jedną ze studentek, która myślała, że Kresy to nazwa miejscowości.
Za najlepszą książkę popularnonaukową poświęconą historii Polski w XX wieku zarówno jury, jak i internauci uznali "Wołyń '43" Grzegorza Motyki. - Chciałbym wyrazić nadzieję, że wśród wielu rzeczy, które Polaków i Ukraińców łączą, wcześniej lub później będzie nas również łączyło to, że będziemy wspólnie stali w jednym, europejskim domu - podkreślił autor.
Po raz pierwszy w tym roku zostały przyznane nagrody w dwóch nowych kategoriach.
Za "Najlepsze wydawnictwo źródłowe poświęcone historii Polski i Polaków w XX wieku" jury uznało pracę pod redakcją Sławomira Dębskiego "Polskie Dokumenty Dyplomatyczne, 1919 styczeń - maj". Laureat przyznał, że edycja źródeł to żmudna praca, edycja dokumentów dyplomatycznych Rzeczypospolitej z lat 1918-1919 zajęła mu 12 lat.
W kategorii "Najlepsze wspomnienia dotyczące historii Polski i Polaków w XX wieku" jury uhonorowało "Dziennik wydarzeń (1939-1944)" pióra Jędrzeja Moraczewskiego, opracowany i opatrzony wstępem przez Piotra Cichorackiego i Joannę Dufrat, która zaznaczyła, że praca nad wspomnieniami pierwszego premiera II RP była wyzwaniem.
W kategorii wspomnień jury wyróżniło również książkę Justyny Błażejowskiej "Harcerską drogą do niepodległości. Od 'Czarnej Jedynki' do Komitetu Obrony Robotników".
Jesteśmy w fazie mody na historię Kresów
Przewodniczący jury prof. Antoni Dudek zwrócił uwagę, że nagrody w kategoriach najlepsza książka naukowa i popularnonaukowa przypadły publikacjom o tematyce kresowej.
- Jesteśmy w fazie mody na historię Kresów. Mam nadzieję, że będzie to dobre zainteresowanie, że zostanie zrozumiane przez naszych sąsiadów, że nie chodzi tutaj o jakiekolwiek złe zamiary z polskiej strony, tylko o to, żeby zrozumieć naszą obecność tam, nasze trudne relacje z sąsiadami i by potrafić na nowo budować te relacje w oparciu o rzetelną wiedzę i prawdę historyczną - wyjaśnił historyk.
Członek zarządu Polskiego Radia Mariusz Staniszewski podkreślił, że Kresy stanowiły przed II wojną światową blisko połowę terytorium II RP, a wiele elit miast współczesnej Polski nie istniałoby bez elit kresowych.
- Wrocław, Szczecin, Gdańsk, Zielona Góra i Gorzów Wielkopolski nie mogłyby istnieć bez tych ludzi, którzy stamtąd przyjechali. Pamięć o miejscach kresowych przez lata musiała być ukrywana, nie wolno było o niej mówić. Pamiętam, jak u mnie w domu nie można było przyznawać się do tego, że coś się zostawiło za wschodnią granicą. Ale dzisiaj to wybucha w naturalny sposób. Jeśli coś było ukrywane przez lata, musi teraz eksplodować - powiedział.
Konkurs wpisał się w polską kulturę
Honorowy patronat nad konkursem objął prezydent Andrzej Duda. W liście, odczytanym przez swego doradcę Tadeusza Deszkiewicza, podkreślił, że konkurs wpisał się już w polską kulturę.
"Od pamiętnej pierwszej edycji w roku 2008, której uroczystość finałowa miała miejsce w Belwederze, z udziałem Prezydenta RP prof. Lecha Kaczyńskiego, aż po tegoroczną edycję dziesiątą - grono pasjonatów książki historycznej skupione wokół tej cennej inicjatywy samo współtworzy historię najnowszą kultury polskiej" - napisał w liście Andrzej Duda.
Organizatorami plebiscytu były: Polskie Radio, Telewizja Polska, Instytut Pamięci Narodowej i Narodowe Centrum Kultury.
***
Materiał Karola Darmorosa wyemitowany w ramach audycji "Sygnały dnia"
Data emisji: 24.11.2017
Godzina: 6.26
Karol Darmoros/IAR/kk/ag
