Historia

Klub "Stodoła". W PRL miejsce wolności i jazzu

Ostatnia aktualizacja: 05.04.2024 05:45
- Styl "Stodoły" to przede wszystkim atmosfera, jaka panuje na scenie i widowni. Na temat tej atmosfery krążyły początkowo bardzo różne i niepokojące plotki. Mówiono, że w tym klubie studentów Bóg wie co się wyprawia - mówił w 1958 roku o początkach klubu dziennikarz Polskiego Radia.
Rozbawiona publiczność w Klubie Studentów Politechniki Warszawskiej, Warszawa, 22.05.1957
Rozbawiona publiczność w Klubie Studentów Politechniki Warszawskiej, Warszawa, 22.05.1957Foto: PAP/CAF/Andrzej Rybczyński

Klub studencki w baraku

W pewnym sensie do powstania "Stodoły" przyczynił się sam Józef Stalin. To z jego inicjatywy narody radzieckie ofiarowały narodowi polskiemu Pałac Kultury i Nauki, a to właśnie w dawnej drewnianej stołówce, która służyła budowniczym PKiN za jadalnię, zaczęto organizować wieczorki taneczno-kabaretowe, które dały początek "Stodole" - Centralnemu Klubowi Studentów Politechniki Warszawskiej. Warszawski klub "Stodoła" otwarto oficjalnie 5 kwietnia 1956 roku.


Posłuchaj
10:44 w stodole___7961_tr_3-3.mp3 Wizyta w "Stodole", baraku w centrum Warszawy, który w dzień pełni rolę stołówki. (PR, 29.12.1958)

 

Atmosferę klubu wspominał pisarz i wielki propagator jazzu Leopold Tyrmand w powieści "Życie towarzyskie i uczuciowe":

"Uwagę Mikołaja przykuwały ostatnio przeróżne baraki, wypełnione jazzem i cichutkim szurgotem fanatycznego tańca. Baraki nosiły osobliwe nazwy, na przykład Stodoła, przesycał je kult intensywności (…). Jazzowa liturgia, znosząca podział między grającym a słuchającym, ofiarowała mu dreszcz, którego szukał niezmordowanie (…). W tej muzyce widział doskonałość, nic w sztuce nie przejmowało go taką pewnością, że znajduje się w obliczu perfekcji, jak przejrzyste, bezbłędne solo klarnetu".

- "Stodoła" stoi sobie w samym centrum miasta, tuż przy Pałacu Kultury i Nauki. "Stodoła", jak sama nazwa wskazuje, jest zwykłą drewnianą szopą o jednej ogromnej sali. Jest to przede wszystkim stołówka czynna do godziny 17, która wieczorami przekształca się trzy razy w tygodniu w salę balową, a trzy razy w kabaret - mówił na antenie w 1959 roku dziennikarz Polskiego Radia.

Z pierwszej siedziby, baraku przy Emilii Plater, klub przeprowadzał się kolejno: do baraku na ulicy Trębackiej, będącym zapleczem przy odbudowie Teatru Wielkiego; do byłej świetlicy Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych na ulicy Wspólnej oraz dawnego kina Oko przy ulicy Nowowiejskiej, aż wreszcie w 1972 roku na stałe przeniósł się do nowo wybudowanego lokalu przy ulicy Batorego 10.

Centrum życia kulturalnego

Klub Studentów Politechniki Warszawskiej prowadził od samego początku bardzo ożywioną działalność kulturalną, przede wszystkim kabaretowo-teatralną. Jednym z najgłośniejszych wydarzeń w życiu studenckiego teatru "Stodoły" była polska premiera dramatu Alfreda Jarry’ego "Króla Ubu, czyli Polacy", która odbyła się w 1959 roku. 

Przy klubie działał też studencki kabaret "Stodoła". Kolejne jego programy zdobywały serca publiczności, która z wielkim entuzjazmem przyjmowała role: Krystyny Chimanienko, Andrzeja Krajewskiego, Kazimierza Pieńkowskiego, Sławy Przybylskiej oraz Jana Stanisławskiego.

Swoją karierę zawodową rozpoczynali tacy artyści jak Iga Cembrzyńska, Andrzej Rosiewicz, Magda Umer, Ewa Bem, Marek Gołębiowski, Elżbieta Jodłowska, Krzysztof Knittel, Wojciech Mann, Krzysztof Materna, Czesław Niemen, Andrzej Rosiewicz, Janusz Weiss, Marcin Wolski, Jan Wołek.

Mekka jazzu

Rok 1959 był jednym z najlepszych w historii jazzu. Ukazały się wtedy albumy "Kind of Blue" Milesa Davisa, "Time Out" Dave'a Brubecka, "Mingus Ah Um" Charlesa Mingusa i "The Shape of Jazz To Come" Ornette'a Colemana. Zmieniły one historię jazzu.

Setna rocznica urodzin Leopolda Tyrmanda - zobacz serwis specjalny

W "Stodole" odbyły się trzy pierwsze edycje Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Jazzowej "Jazz Jamboree" ('58, '59, '60). Imprezę "Jazz Jamboree '59" otwierał sam Leopold Tyrmand:

- Przypada mi przyjemność otworzenia dużej imprezy jazzowej - mówił artysta. - Proszę o gorące przyjęcie tej imprezy i zachowanie pełnej godności i honoru na ulicach miasta Warszawy. Honoru, który już przystoi nam, 25-latkom.


Posłuchaj
14:06 kronika studencka - jazz 59___12355.mp3 Relacja z otwarcia w klubie "Stodoła" festiwalu "Jazz Jamboree '59". Wypowiedź Leopolda Tyrmanada. (PR, 27.09.1959)

 

W programie festiwalu Leopold Tyrmand napisał: "Co będziemy robić w Stodole? Będziemy słuchać jazzu! Jazz stał się spoiwem i symbolem środowisk, które powstały samorzutnie, naturalnie, drogą naturalnego doboru i wyboru".

- Chętnych na festiwal jazzowy było tylu, że - wokół "Stodoły", przy wszystkich oknach, stali ci nieszczęśliwcy, którzy nie dostali biletów na koncert. Było ich sporo, choć sala została zapełniona do miejsc stojących włącznie - mówił dziennikarz Polskiego Radia.

W "Stodole" tego roku zagrał zespół Jana Ptaszyna Wróblewskiego, o którym zapowiadający utwór dziennikarz Polskiego Radia powiedział, że "reprezentuje ten trudniejszy styl w jazzie". Posłuchaj całej audycji "Kronika studencka - jazz '59".

Film w "Stodole”

W "Stodole" działał Dyskusyjny Klub Filmowy, który z braku odpowiedniego sprzętu funkcjonował poza klubem oraz od 1964 roku Realizatorski Klub Filmowy.

W 1973 roku, po połączeniu kilku filmowych organizacji studenckich, powstało Studenckie Centrum Filmowe, które rozpoczęło swoją działalność w klubie "Stodoła". Lokal wyposażono w profesjonalny sprzęt do produkcji filmów, przy pomocy którego w latach 1973-1977 zrealizowano kilkadziesiąt filmów krótkometrażowych.

Z okazji 20. rocznicy powstania "Stodoły" Jerzy Karpiński zrealizował pełnometrażowy film pt. "Korowód" opowiadający o historii klubu.

im

Czytaj także

101. rocznica urodzin Leopolda Tyrmanda. "Zły" i inne historie

Ostatnia aktualizacja: 19.03.2021 06:10
Legendarny pisarz, krytyk muzyczny, lider polskiego ruchu jazzowego, ikona Warszawy lat 50., a jednocześnie: kontestator PRL-owskiej rzeczywistości. Przypadająca 15 maja rocznica urodzin Leopolda Tyrmanda to doskonała okazja, by przypomnieć życie i dorobek tego wybitnego twórcy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Leopold Tyrmand: "Stodoła" warszawska pulsowała po prostu jazzem

Ostatnia aktualizacja: 18.09.2024 05:47
– Jazz Jamboree po dziś dzień ratuje honor Warszawy i całego środowiska jazzowego w Polsce – mówił Leopold Tyrmand w rozmowie udzielonej Polskiemu Radiu w 1963 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Miłośnik jazzu. 104. rocznica urodzin Leopolda Tyrmanda

Ostatnia aktualizacja: 16.05.2024 05:58
- Proszę o zachowanie pełnej godności i honoru na ulicach miasta Warszawy. Uważam Jazz Jamboree'59 za otwarte! - mówił Leopold Tyrmand, konferansjer i współorganizator jazzowego festiwalu oraz twórca jego nazwy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Leopold Tyrmand - niespotykana osobowość, pisarz dziennikarz, propagator jazzu

Ostatnia aktualizacja: 15.05.2020 21:35
W sobotę 16 maja przypada setna rocznica urodzin Leopolda Tyrmanda, barwnej postaci powojennej Warszawy. Nawiązując do ogłoszonego przez Sejm RP Roku Leopolda Tyrmanda – z okazji rocznicy urodzin i 35. rocznicy śmierci pisarza – portal PolskieRadio.pl przygotował serwis specjalny poświęcony temu znakomitemu twórcy. 
rozwiń zwiń