"Chcę 600 ludzi gotowych umrzeć za Warszawę". Odpowiedź na radiowy apel Starzyńskiego zaskoczyła wszystkich

12 września 1939 roku warszawska rozgłośnia wciąż nadawała program. Na antenie jak zwykle wystąpił prezydent miasta Stefan Starzyński, który w płomiennym apelu wezwał ochotników do oddziałów obrony Warszawy.

Mieszkańcy Warszawy słuchają przemówienia ministra spraw zagranicznych Józefa Becka w Sejmie transmitowanego przez głośniki radiowe, 5 maja 1939 (zdjęcie podglądowe)

Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

– Między godziną 9. a 9.30 w dniu dzisiejszym przemówi przed mikrofonem prezydent stołecznego miasta Warszawy major Starzyński – zapowiadał spiker na antenie Polskiego Radia. To był kolejny dzień pełnej poświęcenia służby radiowców.

Polscy żołnierze na frontach II wojny światowej - zobacz serwis historyczny

Prezydent prosi o ochotników

Z samego rana Stefan Starzyński wygłosił przemówienie, w którym zaapelował do mieszkańców stolicy o wstępowanie na ochotnika do oddziałów obrońców Warszawy.

– Obywatele, wzywam sześciuset młodych ludzi, którzy chcą niezwłocznie wziąć karabin w rękę i bić się na śmierć, do upadłego! Chcę sześciuset młodych, odważnych ludzi, zdecydowanych umrzeć za Warszawę i za Ojczyznę – wygłaszał rozemocjonowany prezydent.

Posłuchaj

04:08 Przemówienie Stefana Starzyńskiego z 12 września 1939.mp3 Apel Stefana Starzyńskiego o ochotników do oddziałów obrony Warszawy. (PR, 12.09.1939)

 

Miejscem zbiórki dla ochotników był pałac Mostowskich, w którym pół godziny po przemówieniu Stefana Starzyńskiego mieli być przyjmowani ochotnicy. Apel prezydenta powtarzali następnie spikerzy Polskiego Radia:

– Halo, przypominamy, że komisarz cywilny przy Dowództwie Obrony Warszawy major Starzyński wezwał sześciuset młodych ludzi pragnących bić się za Warszawę i Polskę do natychmiastowego zgłoszenia się przed pałacem Mostowskich na ulicy Przejazd. Prezydent miasta o godzinie 11.30 pragnie osobiście oddział ten przekazać wojsku jako pierwszy oddział obrońców Warszawy.

Odezwa na apel przeszła najśmielsze oczekiwania Stefana Starzyńskiego. Już po dwudziestu minutach od zakończenia przemówienia przed pałacem Mostowskich gromadzili się ludzie. Stawiło się aż sześć tysięcy ochotników otoczonych przez wiwatujący tłum mieszkańców Warszawy.

Polskie Radio pomaga w obronie cywilnej

Z 12 września 1939 roku zachowały się komunikaty porządkowego zgłoszone do Służby Informacyjnej Polskiego Radia. W większośći dotyczyły organizacyjnych zagadnień związanych ze zwalczaniem skutków niemieckich nalotów na Warszawę.

– Halo, potrzebne są pilnie nosze sanitarne. Wzywamy do natychmiastowego dostarczenia noszy oraz wszelkich posiadanych środków sanitarnych do najbliższego szpitala. Uczynić to należy natychmiast – ogłaszała spikerka Polskiego Radia Joanna Przyborska.

Posłuchaj

06:37 Komunikaty porządkowe Polskiego Radia z 12 września 1939.mp3 Komunikaty porządkowe Polskiego Radia z 12 września 1939 roku. (PR, 12.09.1939)

 

Radiostacja w trudnych wrześniowych dniach nadawała program przez cały dzień – od 6 rano aż do 23.30 wieczorem. Pomimo, że w nocy nie nadawano audycji to spikerzy przez całą dobę odbywali dyżury przy mikrofonach i byli gotowi, aby w każdej chwili zdementować fałszywe informacje rozpowszechniane przez niemiecką dywersję.

– Niemcy dostroili jedną ze swoich stacji do fali raszyńskiej rozgłośni Warszawa I i nadają programy w języku polskim. Kilkakrotnie ostrzegaliśmy radiosłuchaczy przed fałszywym Raszynem i teraz czynimy to raz jeszcze. Wszystkie radiostacje prosimy o powtórzenie tego ostrzeżenia i nie wierzymy plotkom rozsiewanym przez dywersantów – informował spiker w komunikacie.

sa