"Opowieść wigilijna". Magia świąt, która kruszy najtwardsze serca

Opowiadanie Charlesa Dickensa należy do klasyki literatury. Historia skąpego Ebenezera Scrooge'a rozgrywa się w połowie XIX wieku, ale dzięki swojemu ponadczasowemu przesłaniu, że dobro zwycięża, wciąż nie traci na aktualności.

Ebenezer Scrooge i duch teraźniejszych świąt Bożego Narodzenia - ilustracja Johna Leecha z pierwszego wydania "Opowieści wigilijnej" z 1843 roku.

Foto: Wikimedia Commons/domena publiczna

Dziś mija 180 lat od publikacji "Opowieści wigilijnej" Charlesa Dickensa. Po raz pierwszy świąteczną powieść czytelnicy dostali do rąk 19 grudnia 1843 roku.

Magia świąt

Głównym jej bohaterem jest Ebenezer Scrooge, podeszły już wiekiem właścicielem kantoru. Jako przedsiębiorca odnosi sukcesy, ale jest nieszczęśliwym człowiekiem, który dostrzega jedynie zysk i zapomniał o uczuciach. Na jego nieszczęście właśnie zbliżają się święta Bożego Narodzenia, których wprost nie cierpi. Tym razem mają się okazać inne niż poprzednie za sprawą wizyty zjawy jego zmarłego wspólnika i bożonarodzeniowych duchów.

"Opowieść wigilijna" jest opowiadaniem moralizatorskim, które łączy ze sobą realistyczną narrację z elementami nadprzyrodzonymi. Wizyta duchów świąt Bożego Narodzenia zmusza Ebenezera Scrooge’a do refleksji nad dotychczasowym życiem. Wydarzenia z przeszłości, ciężkie los rodziny jego bratanka oraz wizja śmierci w samotności skłaniają go do zmiany nastawienia wobec ludzi i przewartościowania swego życia. Ebenezer Scrooge staje się serdecznym człowiekiem i postanawia zaopiekować się rodziną bratanka i odwiedza ją na świątecznej kolacji.

"Ignorancja i niedosyt" i ilustracja Johna Leecha z pierwszego wydania "Opowieści wigilijnej" z 1843 roku, źr. Wikimedia Commons/domena publiczna.

Opowieści wigilijne

–  Charles Dickens napisał "Opowieść wigilijną", aby spłacić długi i nie przypuszczał, że okaże się komercyjnym sukcesem – opowiadała Kinga Michalska, literaturoznawczyni, w audycji Michała Piwowarka z cyklu "Stacja Kultura".

Posłuchaj

08:51 Dickens święta czwórka 26 12 2017.mp3 W audycji Michała Piwowarka z cyklu "Stacja Kultura" o "Opowieści wigilijnej" oraz innych świątecznych opowiadaniach Charlesa Dickensa mówi Kinga Michalska, literaturoznawczyni. (PR, 26.12.2017)

 

Wysoka sprzedaż powieści osadzonej w świątecznych realiach skłoniła Dickensa do stworzenia cyklu bożonarodzeniowego. Do 1848 roku napisał jeszcze cztery opowiadania nawiązujące do świątecznej tematyki.

– Te opowiadania są wciąż typowe dla Dickensa. Przedstawiają panoramę ówczesnego życia w Wielkiej Brytanii i nędzę wielkomiejskiej biedoty – mówiła Kinga Michalska w audycji z 2017 roku. – Mają jednocześnie bardzo ciekawy charakter i strukturę formalną. Są wśród nich baśnie, opowieści grozy, satyry i nawet przypowieści.

Posłuchaj

13:11 oblicza wiktoriańskiej anglii - dickens karol___12751_tr_4-4_10605254315519ca[00].mp3 "Oblicza wiktoriańskiej Anglii - Karol Dickens" - audycja Jana Owsińskiego z cyklu "Kulisy historii". (PR, 7.02.1977)

 

Społeczeństwo brytyjskie w prozie Dickensa

Charles Dickens, zanim zajął się zawodowo literaturą, był dziennikarzem. Dzięki pracy w londyńskich gazetach poznał bieżące problemy społeczne, takie jak duże rozwarstwienie i bieda robotniczych rodzin. 

Od początku rewolucji przemysłowej na przełomie XVIII i XIX wieku do miast napływała ludność wiejska, która szukała pracy w prężnie rozwijającym się przemyśle. Miasta brytyjskie nie były przygotowane na przyjęcie tak dużej liczby nowych mieszkańców. Przeludnienie i niski poziom warunków sanitarnych doprowadził do znacznego obniżenia poziomu życia. Do pogorszenia warunków życia w mieście dodatkowo przyczyniały się dość niskie zarobki robotników oraz długi czas pracy.

sa