Historia

Zaczęło się od Wajdy. Sylwetka Ryszarda Kotysa

Ostatnia aktualizacja: 28.01.2022 05:40
W nocy z 27 na 28 stycznia 2021 roku po ciężkiej chorobie zmarł Ryszard Kotys, aktor filmowy i teatralny, reżyser i scenarzysta - poinformował portal polsatnews. W marcu aktor skończyłby 89 lat. Przypominamy niektóre z jego kreacji aktorskich. Niektóre z nich artysta stworzył w Teatrze Polskiego Radia, w którym występował od początku kariery.
Ryszard Kotys w 2011 roku
Ryszard Kotys w 2011 rokuFoto: Bartłomiej Kudowicz/Forum
wajda filmy eastnews 1200.jpg
Andrzej Wajda. Osiem filmów (i jeden spektakl), które warto zobaczyć jeszcze raz

Urodził się 20 marca 1932 roku w Mniowie na Kielecczyźnie. W 1953 roku ukończył Państwową Wyższą Szkołę Aktorską w Krakowie i debiutował na deskach Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, a także został zaangażowany przez pewnego studenta reżyserii do roli w jego pierwszym filmie. Student ten nazywał się Andrzej Wajda, a film, który wspólnie nakręcili, to słynne "Pokolenie", czyli początek tzw. polskiej szkoły filmowej. Ryszard Kotys zagrał tam postać Jacka.

Później aktor wiązał się kolejno z Teatrem Wybrzeże w Gdańsku (1954-1955), Teatrem Ludowym w Krakowie-Nowej Hucie (1955–1964), Teatrem Polskim we Wrocławiu (1964–1972, 1978–1982, 1986–1990), Teatrem Dramatycznym im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku (1972–1973), Teatrem im. Ludwika Solskiego w Tarnowie (1973–1975), Teatrem Dramatycznym im. Jana Kochanowskiego w Opolu (1975–1978) oraz Teatrem im. Stefana Jaracza w Łodzi (1982–1986, 1990–1997).

W Teatrze Polskiego Radia Ryszard Kotys pojawił się po raz pierwszy już w 1954 roku. Wielokrotnie powracał przed radiowy mikrofon, tworząc kreacje w takich słuchowiskach, jak "Męczeństwo Piotra Oheya" według sztuki Sławomira Mrożka albo "Nocna wyprawa" na podstawie opowiadania "Czełkasz" Maksyma Gorkiego.


Posłuchaj
01:20 nocna wyprawa fragment ryszard kotys.mp3 Ryszard Kotys jako Gawryło i Jerzy Nowak jako Grisza Czełkasz we fragmencie słuchowiska "Nocna wyprawa" w reżyserii Józefa Grotowskiego (PR, 15.11.1959)

 

W ciągu ponad 65 lat kariery zagrał w ponad 40 serialach i 150 filmach fabularnych, a lista reżyserów, z którymi współpracował po kinowym debiucie u Wajdy, składa się z takich nazwisk jak Wojciech Jerzy Has, Kazimierz Kutz, Agnieszka Holland, Krzysztof Zanussi, Juliusz Machulski, Janusz Majewski, Sylwester Chęciński, Piotr Szulkin, Władysław Pasikowski, Janusz Morgenstern, Marek Piestrak, Roman Załuski, Bogusław Linda, Marek Lechki i Łukasz Palkowski.

Hańcza eastnews 1200.jpg
Władysław Hańcza. Raz Radziwiłł, trzy razy Kargul

W filmach przez większość zawodowego życia był aktorem drugiego planu. Niekiedy pojawiał się na tak krótko, że nawet nie wymieniano go w napisach końcowych. Był m.in. gangsterem z Chicago nazwiskiem Coppola w "Deja vu", internowanym krasnoludkiem w "Kingsajzie", sprzedawał Pawlakowi kota w "Samych swoich", był sługą ojca van Wordena w "Rękopisie znalezionym w Saragossie", pojawił się jako maszynista pociągu z bronią w drugiej części "Psów", w "Rozmowach kontrolowanych" był milicjantem podsłuchującym rozmowy w budce telefonicznej, a także setnikiem w polskiej ekranizacji "Wiedźmina".

Na wielką sławę musiał czekać do wiosny 1999 roku. Wtedy rozpoczęto emisję kultowego serialu "Świat według Kiepskich", w którym Ryszard Kotys wcielił się w drugoplanową rolę Mariana Paździocha, sąsiada tytułowych bohaterów produkcji. Jego postać stała się popkulturowym fenomenem, dziś dodatkowo wzmocnionym dzięki zjawisku memów internetowych, w których obficie czerpie się z charakterystyki i powiedzonek Paździocha.

Również w 1999 roku został uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski "w uznaniu wybitnych zasług dla kultury polskiej" i "za osiągnięcia w pracy artystycznej". 

W ostatnich latach ze względu na zaawansowany wiek i pogarszający się stan zdrowia wycofał się z występów w teatrze i filmach. Wciąż jednak pojawiał się na planie "Świata według Kiepskich", gdzie jeszcze w 2020 roku wystąpił w przedostatnim odcinku 33 sezonu serialu.

polsatnews/mc

Czytaj także

"Chłopi" z Hańczą i Krakowską na wielkim ekranie

Ostatnia aktualizacja: 07.12.2020 05:40
Po wielkim sukcesie serialu telewizyjnego "Chłopi", kręconego przez rok, od wiosny 1971, Jan Rybkowski nakręcił także dwuczęściowy film kinowy pod tym samym tytułem. Premiera kinowych "Chłopów" odbyła się 7 grudnia 1973 roku, 46 lat temu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Witold Pyrkosz – W jak Wichura, P jak Pyzdra

Ostatnia aktualizacja: 22.04.2021 05:30
Kto z nas nie znał Witolda Pyrkosza?... Cztery lata temu, 22 kwietnia 2017 roku zmarł w Warszawie ten wielki aktor. Zagrał w prawie wszystkich najbardziej znanych serialach polskiej telewizji – począwszy od "Czterech pancernych i psa" oraz "Stawki większej niż życie", a skończywszy na "M jak Miłość", w którym grał do końca życia. Debiut w telewizyjnych serialach nastąpił jednak w dziesiątą rocznicę debiutu filmowego... to był "Cień" Jerzego Kawalerowicza w 1956 roku, gdzie zagrał Malutkiego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Barwy ochronne" Zanussiego. Kino moralnego pojedynku

Ostatnia aktualizacja: 28.01.2023 05:40
28 stycznia 1977 roku premierę miały "Barwy ochronne", jedno ze sztandarowych dzieł kina moralnego niepokoju. Obok m.in. "Człowieka z marmuru" Andrzeja Wajdy i "Aktorów prowincjonalnych" Agnieszki Holland film Krzysztofa Zanussiego stał się jedną z iskier przemian społecznych, które doprowadziły do przełomu 1989 roku.
rozwiń zwiń