Twórca przebojów
O jego latach młodości kroniki mówią niewiele, charakteryzując tę postać dopiero od okresu studiów muzycznych w krakowskim Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego. Naukę rozpoczął w klasie fortepianu, jednak to kompozycja i dyrygentura stały się najważniejszymi w jego późniejszym życiu dziedzinami muzyki.
Te melodyjne utwory podśpiewywała cała Polska i to nie tylko po premierze słynnego filmu "Ada, to nie wypada" w 1936 roku, ale też wiele lat po II wojnie światowej Polskie Radio często przypominało nam te przeboje. Pojawiały się w różnych programach rewiowych, wodewilach i audycjach, także telewizyjnych. Nie były to jedyne jego przeboje - skomponował ich bez mała tysiąc. Pojawiały się jako samodzielne utwory, a także w postaci oprawy muzycznej do różnych filmów i seriali czy w komponowanych przez Wiehlera operetkach i wodewilach. Kapitalnym przykładem mogą być utwory muzyczne z serialu "Kariera Nikodema Dyzmy" z 1980 roku, choć tam w napisach końcowych widnieje pod nazwiskiem Wichler.
Kariera tego wybitnego kompozytora i dyrygenta rozpoczyna się jednak znacznie wcześniej, bo już pod koniec pierwszej dekady XX wieku. Cyfrowa Biblioteka Polskiej Piosenki tak opisuje te początki:
"Komponował już wieku 12 lat. Napisane w tym czasie tańce salonowe były wykonywane przez austriackie orkiestry wojskowe w Krakowie. Jeden z najwcześniejszych utworów – "Na falach łódź" – został włączony do ilustracji muzycznej "Kupca weneckiego" w Starym Teatrze za dyrekcji Ludwika Solskiego. Komponował pieśni solowe, a gdy zorganizował chór (1907) – również chóralne. Był kompozytorem mszy, oratoriów, kwartetów wokalnych itd. Wiele z jego pieśni wykonywał wówczas Krakowski Chór Akademicki oraz chór Lutnia".
Kompozytor i dyrygent
Wydarzenia te, będące jego debiutem kompozytorskim i dyrygenckim, jeszcze przed ukończeniem studiów, charakteryzują Wiehlera jako człowieka niezwykle energicznego, przedsiębiorczego i płodnego artystycznie. Już od najmłodszych lat w duszy i umyśle grała mu muzyka, będąca odzwierciedleniem pojawiających się trendów.
Biblioteka opisuje też kolejne zdarzenia tuż po zakończeniu studiów: "Po studiach debiutował w 1909 r. jako kapelmistrz operetek w Teatrze Ludowym w Krakowie. Pracował następnie w teatrze w Sosnowcu i ponownie w Krakowie – w teatrze „Nowości". Potem dyrygował orkiestrami w Teatrze Wielkim i Teatrze Rozmaitości "Colosseum" we Lwowie. Skomponował w tym czasie wiele jednoaktowych operetek: "Inspekcja w garnizonie", "Szkoła haftu", "Cnotliwy guwerner", "Roztrzepana Kazia' i inne.".
W swojej karierze Zygmunt Wiehler ceniony był za profesjonalizm i styl, a tam, gdzie prowadził orkiestry, chóry, teatrzyki czy kabarety podziwiano go za zmysł kierowniczy. Według wielu przekazów potrafił prowadzić nawet trudne do pogodzenia liczne grupy muzyków, umiał wpływać na chimeryczne zachowania aktorów - jednym słowem pozytywnie wpływał na chęć do pracy z nim i odpowiednie podporządkowanie się jego kierowniczej roli. Nie był przy tym gwiazdorski, a całą swoją energię twórczą skupiał na muzyce.
Teatr i kabaret
Okres lat 20. XX wieku rozpoczął od kilku znaczących sukcesów. W archiwach Biblioteki znajdują się zapiski mówiące, że "Po powrocie do Polski pracował w Krakowie w operetce w teatrze "Nowości". Skomponował 3- aktową operetkę do libretta Stefana Turskiego pt. "Gwiazda Kaukazu", wystawioną w Krakowie w 1920 r. oraz w 1921 r. w warszawskim teatrze "Nowości". Operetka zyskała wyśmienite recenzje, m.in. Stanisław Niewiadomski oceniał ją jako jedyną polską operetkę z półgodzinnymi, dramatycznymi finałami; przyrównywał ją do kompozycji Ferenca Lehára, Imre Kalmana itd. Sukces operetki spowodował przeniesienie się Zygmunta Wiehlera na stałe do Warszawy i jego engagement najpierw do teatru "Wodewil", a następnie do "Nowości" – na stanowisko dyrygenta. Jednocześnie zaczął dyrygować niewielką orkiestrą w teatrze "Qui pro Quo", którą prowadził do 1927 roku. Również dla "Qui pro Quo" komponował i wystawiał operetki – "Niebieski ptak" (1930), "Amerykanka" i inne".
W tamtym okresie niezwykła popularność osiągnęły teatry wodewilowe i teatry kabaretowe właśnie. To w nich prowadził zespoły muzyczne jako dyrygent, często do własnych kompozycji, ale też był kierownikiem muzycznym. Wśród tych miejsc wyróżniają się znane do dzisiaj z wielu przekazów historycznych warszawskie kabarety Qui Pro Quo, Perskie Oko, Morskie Oko, Cyganeria, Wesoły wieczór czy Wielka Rewia. W tym też czasie komponował wiele piosenek dla gwiazd scen warszawskich, jak choćby dla Miry Zimińskiej do tekstów Juliana Tuwima: "Ewa – kobieta – to ja" i "List zza oceanu".
Operetki i wodewile
Nie tylko popularne piosenki były jego domeną - w swojej karierze często komponował muzykę symfoniczną czy chóralną... a nawet baletową. O operetkach i wodewilach już wspominaliśmy. To na potrzeby Pierwszej Wystawy Poznańskiej w 1929 roku skomponował wspólnie z Leonem Schillerem wielką rewię polską. Cieszyła sie ona znaczącą popularnością i uznaniem krytyki muzycznej. Baletem w dużej mierze najpełniej zajął się w latach 1935-39 będąc kierownikiem Baletu Parnella.
W pracy zbiorowej pt. "Kompozytorzy polscy 1918-2000" oraz w "Encyklopedii Muzycznej PWM" pojawiają się niezwykle ciekawe informacje o sukcesach Wiehlera także w tym zakresie: "W 1936 na igrzyskach olimpijskich w Berlinie otrzymał brązowy medal za muzykę baletową. W tym samym roku na Olimpiadzie Tanecznej w Berlinie otrzymał złoty medal i nagrody za cztery balety: "Dożynki", "Lajkonik krakowski", "Umarł Maciek, umarł" i "Wesele łowickie".
Także po II wojnie światowej zajmował się dyrygenturą i komponowaniem różnego rodzaju utworów muzycznych... zarówno tych do śpiewania jak i tych do filmów, kabaretów i operetek. Zmarł w Warszawie w grudniu 1977 roku. Pochowano go na Starych Powązkach w Warszawie. Wspomnijmy tego wspaniałego kompozytora, nucąc jego nieśmiertelne przeboje.
PP
