Historia

"Jezioro łabędzie". Na początku była katastrofa

Ostatnia aktualizacja: 04.03.2023 05:40
Prapremiera "Jeziora łabędziego" Piotra Czajkowskiego w choreografii Wentzela Reisingera odbyła się w Teatrze Bolszoj w Moskwie 4 marca 1877 roku. Była to jedna z tych historycznych scenicznych klęsk, które po latach zostały zamienione w sukces.
Jezioro łabędzie Piotra Czajkowskiego prezentuje w Teatrze Dramatycznym w Białystoku Royal Russian Ballet podczas polskiego tournee, 2013 r.
"Jezioro łabędzie" Piotra Czajkowskiego prezentuje w Teatrze Dramatycznym w Białystoku Royal Russian Ballet podczas polskiego tournee, 2013 r.Foto: Anatol Chomicz / Forum

Piotr Czajkowski – pierwszorzędny kompozytor drugorzędny?

Piotr Czajkowski pap_20040102_07H 663.jpg

"Jezioro łabędzie" to historia o księciu, który zakochuje się w Królowej Łabędzi, dziewczynie zaklętej w ptaka, a tylko w mroku nocy odzyskującej dawną postać. Zły czar może zdjąć z niej jedynie wierna miłość narzeczonego. Ale choć książę taką miłość wyznaje i szczerze i wiernie jej dochowuje, zło triumfuje…

Balet kanoniczny

- Z "Jeziorem łabędzim" w świecie baletu jest tak, jak z "Hamletem" w teatrze dramatycznym. Jest to jakiś wzorzec, do którego się dąży - podkreślał Emil Wesołowski, dziś choreograf-rezydent Polskiego Baletu Narodowego w Teatrze Wielkim w Warszawie.

- W każdej realizacji tego baletu, o ile nie są one jakieś nowatorskie, pozostają oryginalne choreografie Petipy i Iwanowa. Taniec z II aktu i pas de deux z III aktu są takimi wzorcami najszlachetniejszego tańca klasycznego. I mimo upływu tylu lat od premiery ta choreografia nic się nie zestarzała – oceniał Emil Wesołowski.


Posłuchaj
17:34 45421_10331_0.mp3 "Jezioro łabędzie" w Teatrze Wielkim w Warszawie. Rozmowa z Emilem Wesołowskim (PR, 2001)


Między Moskwą a Petersburgiem

Być może to właśnie w choreografii należałoby szukać powodów, dla których moskiewska premiera "Jeziora łabędziego" - 144 lata temu - zakończyła się niepowodzeniem. Bo sukces przyszedł dopiero po premierze petersburskiej w styczniu 1895 roku, czyli po blisko 18 latach, już po śmierci Czajkowskiego.]

Libretto Władimira Biegiczewa oraz Wasilija Gelcera zostało poprawione przez Modesta Czajkowskiego, brata kompozytora. Redakcję muzyczną przygotował Riccardo Drigo - Włoch, kapelmistrz i wieloletni dyrektor muzyczny Teatru Maryjskiego. Choreografię opracowali, właśnie, Marius Petipa i Lew Iwanow.

***

Czytaj także:

***

Pozwolić żyć muzyce

- Problem jest ogólniejszy i dotyczy baletu jako całości muzyczno-tanecznej – komentował trudne początki "Jeziora łabędziego" Wojciech Michniewski. - Moje doświadczenia baletowe są na ogół koszmarne: jeśli nawet muzyka grana w wersji koncertowej jest fajna, idę na balet, który to tańczy, i nagle okazuje się, że z tego mało zostaje – mówił dyrygent.

- Uwiązanie muzyki do reżimu tańczenia, zwłaszcza w balecie klasycznym, jest tak silnie, ze ona staje się mechaniczna, przestaje żyć swoim życiem. Być może choreograf w Petersburgu potrafił ominąć ten problem i zrobił choreografię, która nie utrupiła muzyki. Bo przecież w tej muzyce jest bardzo wiele wdzięku, wiele pięknych tematów – tłumaczył Wojciech Michniewski.


Posłuchaj
118:21 2020_01_04 17_00_02_PR2_Plytowy_Trybunal_Dwojki.mp3 Dorota Kozińska, Kacper Miklaszewski i Wojciech Michniewski wskazują najlepsze wykonanie "Jeziora łabędziego" op. 20 Piotra Czajkowskiego (PR, 2020)

"Jezioro łabędzie", mimo nie za dobrego startu, stało się z biegiem lat jednym z najbardziej rozpoznawalnych baletów wszech czasów. Ta piękna historia miłosna z morałem w tle wciąż zachwyca publiczność na całym świecie.

jp

Czytaj także

"Dziadek do orzechów" ma 128 lat

Ostatnia aktualizacja: 18.12.2020 05:35
Był jednym z jego wspaniałych baletów. Ostatnim w kolejności – prapremiera odbyła się 18 grudnia 1892 roku – 128 lat temu. Miejscem tego wydarzenia był jeden z najwspanialszych teatrów operowych, ogromny i pełen przepychu, słynny Teatr Maryjski w Petersburgu. Mowa o wybitnym kompozytorze Piotrze Czajkowskim.
rozwiń zwiń
Czytaj także

I Koncert skrzypcowy g-moll Brucha przed Płytowym Trybunałem

Ostatnia aktualizacja: 16.01.2021 19:00
Które z nagrań I Koncertu skrzypcowego g-moll Maxa Brucha jest najlepsze? O tym zadecydowało jury Płytowego Trybunału Dwójki w składzie: Jacek Hawryluk, Dorota Kozińska, Wojciech Michniewski i Agata Szymczewska.
rozwiń zwiń
Czytaj także

VIII Symfonia "Wielka" i jej najlepsze wykonanie

Ostatnia aktualizacja: 23.01.2021 19:00
Podczas kolejnego spotkania jury w składzie: Dorota Kozińska, Wojciech Michniewski i Andrzej Sułek oceniło wykonania wielobarwnej i pełnej majestatu VIII Symfonii "Wielkiej" Franciszka Schuberta. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kwintet fortepianowy g-moll op. 57 Szostakowicza najlepszy w wykonaniu Piotra Anderszewskiego

Ostatnia aktualizacja: 06.02.2021 17:25
O tym, które z nagrań Kwintetu fortepianowego g-moll op. 57 Szostakowicza jest najlepsze, zdecydowało jury Płytowego Trybunału Dwójki w składzie: Jacek Hawryluk, Ewa Szczecińska, Agata Szymczewska i Marek Bracha.
rozwiń zwiń