Ignacy Kozielewski - wszystko oddał harcerstwu

140 lat temu, 15 stycznia 1882 roku, w niewielkiej wsi Starzenice, na wschód od Wielunia, przyszedł na świat jeden z twórców polskiego harcerstwa, popularnie zwanego skautingiem. Ignacy Kozielewski, bo o nim mowa, zasłynął także pięknym wierszem "Wszystko co nasze, Polsce oddamy" - oficjalnie uznanym za hymn harcerstwa, zarówno tego z okresu dwudziestolecia międzywojennego, a także tego obecnego.

Międzynarodowy zlot harcerzy w Spale, 1935 r.

Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

"Ramię pręż, słabość krusz"

Ten piękny dziewięciozwrotkowy wiersz powstał w 1911 roku i w późniejszym czasie, za zgodą autora, Olga Drahonowska-Małkowska dodała do niego refren w słowach: "Ramię pręż, słabość krusz". Co ciekawe, wiersz śpiewany był do melodii pieśni rewolucyjnej "Na barykady ludu roboczy".

Każdy harcerz w Polsce powinien znać to nazwisko Kozielewskiego, bo to właśnie on wraz z przyjaciółmi Tadeuszem Strumiłłą, Andrzejem Małkowskim, Stanisławem Pigoniem, Olgą Drahonowską, stali się twórcami tego pięknego młodzieżowego ruchu. Kozielewski już jako uczeń ostatnich klas gimnazjum był uczestnikiem młodzieżowych organizacji narodowych. Jeszcze przed odzyskaniem niepodległości współpracował z wieloma tajmymi trójzaborowymi ruchami jednoczącymi polską młodzież. Były to Związek Młodzieży Polskiej "Przyszłość" i Związek Młodzieży Polskiej "Zet".

Studia polonistyczne i historyczne

W owym czasie Kozielewski był studentem prawa na Uniwersytecie Warszawskim. Angażował się wówczas w organizację strajków szkolnych, a także publikował jawnie nieprzychylne carowi i rosyjskiemu zaborowi artykuły w czasopismach "Znicz" i "Baczność", zlikwidowanych przez carską policję za działalność wywrotową. Uciekając od powołania do carskiej armii, przeniósł się do Krakowa, gdzie kontynuował studia na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, a naturalnym wyborem były studia polonistyczne i historyczne. Choroba płuc zmusiła go do przerwania studiów i długiej rekonwalescencji, po której przeniósł się do Lwowa i na Uniwersytecie Lwowskim dokończył studia na wydziale filozoficznym.

Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół"

Już wtedy coraz częściej poświęcał pisaniu zaangażowanych wierszy, zamieszczanych obok innych artykułów w prasie lwowskiej. Angażował się też słynny młodzieżowy ruch narodowy i gimnastyczny "Sokół-Macierz". Była to pionierska organizacja wychowania fizycznego w Polsce, a poprzez swoje założenia niosąca piękne idee narodowe. Słynne Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" skupiało w sobie liczne ruchy polskiej młodzieży, dla których naczelnym hasłem było zawołanie "W zdrowym ciele zdrowy duch", co oprócz niezaprzeczalnych idei sprawności fizycznej niosło także ideę jednoczenia się w związek młodzieży polskiej. Władze poszczególnych zaborów, a szczególnie zaboru austriackiego, nie widziały zagrożenia wyzwoleńczego w tym działaniu.

Co ciekawe, to właśnie lwowski "Sokół-Macierz" dał początek wielu wydarzeniom sportowym jak i zapoczątkował polski skauting. Oczywiście tworzenie się ruchu skautowego ogniskowane było w wielu miejscach Polski rozbiorowej, ale to właśnie Strumiłło, Małkowski, Pigoń i Drahonowska, członkowie "Sokoła" oraz Koła Braterskiego Zetu i organizacji Eleusis uważani są wraz z Kozielewskim za twórców polskiego skautingu. Dość powiedzieć, że Kozielewski i Małkowski redagowali wtedy pismo "Skaut", na łamach którego nasz bohater drukował piękne w wyrazie artykuły historyczne... jak choćby "Słowo o królu Warneńczyku".

Hymn Związku Harcerstwa Polskiego

Kozielewski był członkiem konduktu niosącego trumnę Marii Konopnickiej, wspaniałej poetki, której "Rota" do 1918 roku była uważana za hymn polskiego skautingu. Dopiero po odzyskaniu niepodległości, a właściwie bezpośrednio przed tą znaczącą datą, na zjeździe zjednoczeniowym wszystkich ruchów harcerskich w Polsce, w dniach 1-2 listopada 1918 roku, uznano pierwszą zwrotkę wiersza Kozielewskiego, wraz z refrenem Drahonowskiej za oficjalny hymn Związku Harcerstwa Polskiego. Hymn ten jest też oficjalnym hymnem obecnego harcerstwa, a od zjazdu w 1981 roku już bez dodanych po II wojnie światowej słów "Socjalistycznej, Biało-Czerwonej".

Lwów, Warszawa, Częstochowa

Kozielewski w okresie II Rzeczypospolitej działał w ruchu harcerskim oraz zajmował się pracą dziennikarską. Związany był również z edukacją. Jako żołnierz brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, jednak już w czasie II wojny światowej, ani wiek, ani zdrowie nie pozwoliły mu na czynną walkę. Wrócił w swoje rodzinne strony i angażował się w ruchu podziemnym, także jako nauczyciel tajnych kompletów. Po wojnie zaś władze zmusiły go do opuszczenia Warszawy, gdzie próbował organizować prasę o jawnie antybolszewickim charakterze. Najpierw uczył języka polskiego w gimnazjach, między innymi w Krzepicach, a później poświęcił się pisarstwu. Na koniec życia przeniósł się do Częstochowy, gdzie zmarł i został pochowany na cmentarzu św. Rocha. My wspominamy tego wspaniałego działacza polskiego skautingu, ruchu, który wychowuje młodzież w ramach pięknych idei zdrowia i wspólnoty braterstwa, a także w wierze, że "wszystko, co nasze, Polsce oddamy".

PP