Historia

Życiowe zakręty bohatera Bitwy o Anglię

Ostatnia aktualizacja: 22.12.2010 08:00
Był jednym z najlepszych pilotów Dywizjonu 303. Po wojnie wiódł niespokojny żywot. Zajmował się przemytem, był najemnikiem w Afryce, prowadził dyskotekę i restaurację.
Audio
  • Stanisław Skalski wspomina swoje walki
  • Posłuchaj archiwalnych nagrań z wystawy RAF w Warszawie w 1945 roku.

Jan Zumbach ps. Kaczor Donald i Johan urodził się 14 kwietnia 1915 roku w Ursynowie (obecnie dzielnica Warszawy). Pochodził z rodziny szwajcarskich emigrantów. Dzieciństwo spędził w majątku ojca w Bobrowie koło Brodnicy.

Zostać pilotem!

W 1928 roku, w Brodnicy odbyły się pokazy akrobacji lotniczych, które tak zafascynowały trzynastolatka, że postanowił zostać pilotem. Po zdaniu matury w 1935 trafił na kurs unitarny do 27. Pułku Piechoty w Częstochowie. Na początku 1936 dostał się do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, którą ukończył w 1938 roku. Wkrótce rozpoczął służbę w 111. eskadrze myśliwskiej.  Wiosną 1939 roku został ranny w wypadku lotniczym. Wojna zastała go na leczeniu w Zaleszczykach, bez wahania wyruszył na poszukiwanie swojej eskadry, której jednak nie zdążył odnaleźć. Po sowieckiej agresji na Polskę udało mu się małym samolotem łącznikowym dotrzeć do Rumunii, a następnie przez Bejrut do Francji.

We Francji

Na miejscu, po przejściu przez Centrum Wyszkolenia Lotnictwa Polskiego w bazie Lyon-Bron, został podwładnym mjr Zdzisława Krasnodębskiego, przyszłego dowódcy polskiego dywizjonu myśliwskiego 303. Polscy piloci początkowo bronili lotnisk w Chateaudun i Etampes, jako część francuskiego dywizjonu GCD I/55.

src="https:\/\/static.prsa.pl/2c9cd5d3-53ff-4dee-a5cd-62a56f784a73.file"

Wyspa ostatniej nadziei

Latem 1940 roku Zumbach ewakuował się na statku "Kmicic" do Wielkiej Brytanii, gdzie w Northolt otrzymał przydział do Dywizjonu 303. Był jednym z najlepszych pilotów słynnej bitwy o Anglię. Na jego koncie znalazło się 12 pewnych i 5 prawdopodobnych zestrzeleń. W grudniu 1942 roku został oficerem łącznikowym sztabu 9. Grupy Myśliwskiej. W kolejnych miesiącach przeszedł specjalny kurs w Wyższej Szkole Lotniczej Eddleton w Szkocji. W lutym 1944 roku został dowódcą 3. Skrzydła Myśliwskiego, a w czerwcu tego samego roku 133. Skrzydła Myśliwskiego. Pół roku później został przeniesiony do sztabu 84. Grupy Myśliwskiej. W kwietniu 1945 roku zabłądził w czasie lotu, przeleciał linię frontu. Po przymusowym lądowaniu trafił do niewoli. Koniec wojny zastał go w obozie Kriegsmarine na holenderskiej wyspie Terschelling. Po kapitulacji Niemiec dotarł do Blackpool. Do czasu rozwiązania Polskich Sił Powietrznych pozostawał bez przydziału.

Przemytnik

Po zakończeniu II wojny Zumbach wiódł niespokojne życie. W październiku 1946 roku, opuścił szeregi armii i osiedlił się w Szwajcarii. Było to możliwe dzięki temu, że – z racji urodzenia – mógł wykazać się podwójnym obywatelstwem. W 1947 roku założył firmę lotniczo - taksówkarską  „Flyaway”, która stała się przykrywką dla działalności przemytniczej. Do Anglii przewoził, np., zegarki szwajcarskie. Do Palestyny złoto, a do Włoch papierosy. Firma nie przyniosła oczekiwanych zysków, a Zumbach został oszukany przez wspólników.

Najemnik

W 1962 roku Zumbach podjął się utworzenia sił powietrznych Katangi, afrykańskiej prowincji dążącej do secesji od Konga. Jako Johnny "Kamikaze" Brown bezpośrednio uczestniczył w walkach. Po pokonaniu lotnictwa Katangi przez kontyngent szwedzkiego ONZ wrócił do Francji, gdzie zajął się prowadzeniem restauracji. W 1967 roku ponownie przybył do Afryki. Został szefem sił lotniczych Biafry. Brał udział w nalotach podczas konfliktu z rządowymi oddziałami Nigerii. Rok później wrócił do Francji.

Jan Zumbach zmarł 3 stycznia 1986 roku we Francji. Spoczywa na warszawskich Powązkach.

(p.d)

Czytaj także

Trzech muszkieterów z 303

Ostatnia aktualizacja: 19.01.2009 15:00
Zumbach pozostał na Zachodzie. Łokuciewski wócił do kraju, a Ferić zginął w lutym 1942 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Polscy piloci obronili Anglię

Ostatnia aktualizacja: 08.08.2012 00:00
W trakcie podniebnej bitwy o Anglię podczas II wojny światowej nasi piloci zestrzelili około 170 samolotów niemieckich, a 36 uszkodzili.
rozwiń zwiń