Historia

Posłuchaj: wspomnienia dowódcy Powstania Warszawskiego

Ostatnia aktualizacja: 24.08.2012 07:00
Kawalerzysta i olimpijczyk, premier Rządu RP, Naczelny Wódz, komendant AK i dowódca Powstania Warszawskiego - 46 lat temu zmarł generał Tadeusz Komorowski "Bór".
Audio
  • Gen. Tadeusz Bór-Komorowski – audycja z cyklu „Postacie XX wieku”
  • Tadeusz Bór Komorowski o pertraktacjach z Niemcami w czasie Powstania Warszawskiego
  • Tadeusz Bór Komorowski o kontaktach z Armią Czerwoną podczas Powstania Warszawskiego
Gen. Tadeusz Komorowski, wikipediadomena publiczna
Gen. Tadeusz Komorowski, wikipedia/domena publiczna

Czytaj więcej w serwisie specjalnym >>>
Tadeusz Komorowski urodził się 1 czerwca 1895 roku w Chorobrowie koło Brzeżan w rodzinie ziemiańskiej. W 1913 ukończył we Lwowie gimnazjum. Następnie rozpoczął studia w Akademii Wojskowej w Wiedniu, zakończone w 1915 roku. Podczas I wojny światowej, jako oficer austriackiej kawalerii, walczył najpierw na froncie rosyjskim, a później włoskim. Do Wojska Polskiego wstąpił w listopadzie 1918 roku.

W II Rzeczpospolitej

Początkowo pełnił służbę w 9. Pułku Ułanów Małopolskich. W sierpniu 1919 roku objął dowództwo 12. Pułku Ułanów Podolskich. W czasie walk z bolszewikami w 1920 roku został ranny w bitwie pod Komarowem, w której rozgromiono Konną Armię Budionnego. Za udział w walkach z Armią Czerwoną odznaczony został Orderem Virtuti Militari oraz  trzykrotnie Krzyżem Walecznych.
W następnych latach był zastępcą dowódcy 9 .pułku ułanów w Żółkwi, instruktorem jazdy konnej w Oficerskiej Szkole Artylerii w Toruniu, a w latach 1924-1926 zastępcą dowódcy 8. Pułku Ułanów im. Ks. Józefa Poniatowskiego w Krakowie.
W 1924 roku należał do polskiej ekipy jeździeckiej, która wystąpiła na igrzyskach olimpijskich w Paryżu. Od 1926 do 1928 sprawował funkcję komendanta Zawodowej Szkoły Podoficerskiej Kawalerii w Jaworowie. Następnie przez dziesięć lat dowodził 9. pułkiem ułanów, który stacjonował najpierw w Czortkowie, a potem w Trembowli. W 1936 roku płk Komorowski kierował polską ekipą jeździecką na igrzyskach olimpijskich w Berlinie, w czasie których zdobyła ona srebrny medal. W 1938 roku został komendantem centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu.

A więc wojna

Walczył w kampanii wrześniowej. Uniknął niewoli i w lecie 1941 roku został zastępcą dowódcy Związku Walki Zbrojnej generała Stefana Roweckiego "Grota". W czerwcu 1943, po aresztowaniu  "Grota", przejął kierownictwo AK. 1 sierpnia 1944 roku z jego rozkazu wybuchło Powstanie Warszawskie. W 10. rocznicę zrywu Radio Wolna Europa nadało cykl rozmów Jana Nowaka-Jeziorańskiego z generałem Tadeuszem "Borem" Komorowskim. Wspominając pierwsze dni powstania, generał powiedział, że Niemcy wielokrotnie proponowali walczącym zawieszenie broni.
Mieszkańcy stolicy spontanicznie poparli walkę z okupantem, masowo zgłaszali się ochotnicy. W pierwszych dniach siły powstańcze wzrosły do blisko 50 tysięcy osób. Pomoc niosły im samoloty alianckie. Dokonywały zrzutów broni, amunicji i żywności nad Warszawą oraz Puszczą Kampinoską. Dowódca Armii Krajowej zdawał sobie sprawę z tego, że o powodzeniu powstania może przesądzić włączenie się Rosjan do walki. Generał Komorowski powiedział, że pod koniec września udało mu się nawiązać kontakt radiowy z Rosjanami, lecz depesze Polaków pozostawały bez odpowiedzi.
Upadek powstania
Z powodu wyczerpania amunicji i zapasów żywności 2 października podpisano akt kapitulacji. Powstańcy zostali zatrzymani. Sygnatariuszami aktu kapitulacji byli: ze strony polskiej - pełnomocnicy dowódcy Armii Krajowej, pułkownik Kazimierz Iranka-Osmecki oraz pułkownik Zygmunt Dobrowolski, a z niemieckiej - generał Erich von dem Bach. Dokument podpisano w podwarszawskim Ożarowie, gdzie mieścił się sztab tego ostatniego. Tadeusz "Bór" Komorowski wspominał, że podczas negocjacji nie mógł zgodzić się na wszystkie propozycje Niemców.

Powstanie Warszawskie było najdłuższą bitwą polską drugiej wojny światowej. W świadomości Polaków istnieje jako powstanie narodowe. Po podpisaniu aktu kapitulacji Tadeusz "Bór" Komorowski trafił do niewoli.

Na emigracji

Z obozu uwolniły go wojska alianckie. 28 maja dotarł do Londynu. W latach 1947-49 był premierem rządu RP na obczyźnie. Zmarł w Anglii 24 sierpnia 1966 roku. Generał Bór Komorowski trzykrotnie został odznaczony Krzyżem Walecznych, Orderem Virtuti Militari, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Oficerskim Orderu Odroczenia Polski.

Więcej na temat AK i gen. Bora Komorowskiego w serwisie Radia Wolności>>>

/
Czytaj także

Generał Bór-Komorowski nie żyje

Ostatnia aktualizacja: 24.03.2010 09:15
Generał Bór-Komorowski nie żyje
rozwiń zwiń
Czytaj także

63 dni walki o honor i godność

Ostatnia aktualizacja: 01.08.2012 06:00
Powstanie Warszawskie było największą akcją zbrojną podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. Planowane na kilka dni, trwało ponad dwa miesiące. Celem było wyzwolenie stolicy spod niemieckiej okupacji. Mija 68. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Przynależność do Armii Krajowej była stygmatem

Ostatnia aktualizacja: 01.08.2011 18:10
- Była czymś, co z góry eliminowało daną osobę z życia społecznego, politycznego Polski Ludowej. To było po prostu przestępstwo - twierdzi dr Patryk Pleskot z IPN.
rozwiń zwiń