Jan Chrystian Szuch – ogrodnik króla Stanisława

Jeśli nawet wielu Polaków nie wie kim był, to zapewne każdemu jest dobrze znane jego nazwisko. Jest on patronem jednej z warszawskich ulic w pobliżu Łazienek – alei Jana Chrystiana Szucha.

Łazienki Królewskie, Pałac na Wodzie

Foto: Wikipedia/GNU/Mariokol

28 czerwca 1813 roku w Warszawie zmarł Jan Chrystian Szuch (właśc. Johann Christian Schuch), polski architekt i ogrodnik niemieckiego pochodzenia.
Urodzony w 1752 roku w Dreźnie Szuch większość swojego życia spędził w Polsce, w Warszawie. Zawodu uczył się od swego ojca, który był nadwornym ogrodnikiem dynastii saskiej. Studiował architekturę i budownictwo na Akademii Sztuk Pięknych w Dreźnie. Wiele podróżował, zwiedzał najsłynniejsze ogrody w Europie, m.in.: Kew Gardens w Londynie, Schönbrunn w Wiedniu oraz podparyski Wersal.
W 1773 roku przybył do Warszawy, gdzie rozpoczął pracę dla księżnej Izabeli Lubomirskiej, dla której zaprojektował ogrody na Mokotowie oraz dla hrabiego Michała Jerzego Mniszcha, czego efektem był park u Mniszchów w Dęblinie.
Król Stanisław August Poniatowski docenił talent Szucha i w 1781 roku mianował go intendentem ogrodów królewskich w Warszawie. Pełniąc tę funkcję drezdeński ogrodnik wraz z architektami Dominikiem Merlinim i Janem Chrystianem Kamsetzerem kierował przebudową Łazienek Królewskich z wcześniejszego stylu geometrycznego na styl angielski.
- Najstarsze drzewa, które jeszcze dziś można obejrzeć w Łazienkach sadzone były pod kierunkiem Szucha. Tak jak one i rodzina Szuchów, wtedy w czasach stanisławowskich zakorzeniła się w Warszawie – mówił były kustosz Łazienek Królewskich, Maciej Chojnowski.
Jan Szuch jest autorem osi architektonicznych w postaci placów gwiaździstych – zachowanych do dziś Placu Zbawiciela oraz Placu Unii Lubelskiej w Warszawie. Zaprojektował także park wokół pałacu Sapiehów w Pęcinach oraz ogród w Wilanowie. Propagował zakładanie ogrodów przy zagrodach chłopskich oraz stworzył pierwsza szkółkę drzew owocowych w Polsce, która mieściła się na warszawskiej Woli.
W dowód uznania dla jego dokonań król Stanisław August nadał ogrodnikowi posiadłość graniczącą od zachodu z Łazienkami. Była ona własnością rodziny Szuchów do 1831 roku, kiedy to władze carskie skonfiskowały ją za udział Adolfa Schucha w powstaniu listopadowym.
Po abdykacji Stanisława Augusta w 1795 roku Jan Chrystian Szuch współpracował z wieloma polskimi rodzinami arystokratycznymi. Zmarł 28 czerwca 1813 roku w Warszawie, pochowany został na cmentarzu ewangelickim.

Jest on patronem jednej z warszawskich ulic w pobliżu Łazienek – alei Jana Chrystiana Szucha, na której w przedwojennym gmachu Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego znajdowała się siedziba gestapo – miejsce kaźni wielu tysięcy Polaków.

mk