Jak doszło do zdrady?
Droga Vidkuna Quislinga do zdrady nie została jeszcze do końca wyjaśniona. Pojawił się na arenie politycznej w momencie wybuchu II wojny światowej i właściwie bardzo wcześnie, jeszcze w czasie wojny, o zdrajcach zaczęto mówić "quislingowcy".
- On był kolaborantem ideowym i fakt, że opowiedział się po stronie niemieckiej w momencie ataku wojsk hitlerowskich na Norwegię, był kolejnym etapem na jego drodze życiowej - mówiła skandynawistka Anna Marciniakówna.
30:03 vidkun quisling___1505_94_iv_tr_0-0_108063774fdb5350[00].mp3 Vidkun Quisling - audycja Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku" z gościnnym udziałem tłumaczki literatury skandynawskiej Anny Marciniakówny. (PR, 1.10.1994)
Quislng należał do ludzi, których określano mianem pangermanistów. Opowiadali się oni za wyższością narodów germańskich, nie tylko narodu niemieckiego. Wykorzystywała to propaganda nazistowska w odniesieniu do krajów skandynawskich, a szczególnie Norwegii. Odwoływano się przy tym do epoki wikingów.
- Hitler obiecywał wszystkim swoim zwolennikom, że nowy ład na świecie, który wprowadzą Niemcy hitlerowskie, obejmie cały świat germański. A takie kraje jak Norwegia zajmą przy tym nowym germańskim stole zaszczytne miejsce - wyjaśniała Anna Marciniakówna.
Norweski nacjonalista
Vidkun Quisling urodził się w 1887 roku. Po ukończeniu Wyższej Szkoły Wojskowej, od 1911 roku pracował w sztabie generalnym. W 1918 został attaché wojskowym w Rosji Radzieckiej. U boku badacza polarnego Fridtjofa Nansena brał udział w akcji pomocy dla ofiar głodu w ZSRR. Po powrocie do kraju był ministrem obrony w kilku rządach międzywojennych. Jednak współpraca z nim była bardzo trudna. Quisling był bowiem niesłychanie radykalny i w różnych kwestiach przejawiał niesłychanie ekstremalne poglądy.
W 1933 roku, z momentem dojścia Hitlera do władzy, założył partię Nasjonal Samling (Jedność Narodowa) o programie nacjonalistycznym. - Te wszystkie cechy jego osobowości - wielka pewność siebie, nieumiejętność współpracy, nieliczenie się ze zdaniem innych - sprawiały, że partia nie zyskiwała poparcia w społeczeństwie, a także nie miała zbyt wielu członków. Właściwie do momentu wybuchu wojny to było coś na kształt bardziej sekty politycznej niż partii - mówiła skandynawistka.
W Hitlerze widział przyszłość Norwegii
Vidkun Quisling był tak pewny, że na nim spoczywa misja wprowadzenia Norwegii do tego nowego świata germańskiego, które stworzą Niemcy hitlerowskie, że właściwie nic się poza tym dla niego nie liczyło.
Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej kontaktował się z Adolfem Hitlerem i Alfredem Rosenbergiem, otrzymywał z Niemiec znaczne środki pieniężne na rozwój swojego ruchu. W założonej przez siebie gazecie publikował artykuły napastliwe wobec króla Norwegii, Haakona VII oraz polityki zagranicznej państwa. Jawnie wzywał Hitlera do zajęcia Norwegii.
Pomógł III Rzeszy w zajęciu Norwegii
3 kwietnia 1940 roku, na sześć dni przed atakiem niemieckim na Norwegię, przekazał III Rzeszy informacje o jej systemie obronnym.
9 kwietnia wieczorem, kiedy Niemcy zajmowali Oslo, a ich okręty lądowały u wybrzeży Norwegii, Quisling ukrywał się w Hotelu Continental, z którego wyszedł po kilku godzinach. Dostał się do radiostacji i ogłosił się premierem. Snute już od 1939 roku plany dokonania przewrotu państwowego i objęcia władzy zostały zrealizowane.
Jego ludzie, wraz z bojówkami mniejszości niemieckiej, pomagali Niemcom w inwazji na Norwegię. Zajmowali oni gmachy ministerstw i innych ważniejszych instytucji, opanowanych już zresztą częściowo przez grupy volksdeutschów.
Na czele rządu marionetkowego
Mimo, że Quisling od razu ogłosił się premierem, faktycznie został nim dopiero w dwa lata później - 1 lutego 1942 roku. Najpierw stanął na czele Partii Jedności Narodowej i kierował okupowaną przez III Rzeszę Norwegią. - On był premierem marionetkowym. Nawet wtedy, kiedy został nim formalnie, to się właściwie nie zmieniło. Niemcy zdawali sobie sprawę, że z tym politykiem niczego nie osiągną - mówił redaktor Sławomir Szof.
Król Haakon VII, wraz z rządem norweskim, ewakuował się do Wielkiej Brytanii. Kwestia niepodległości była dla Norwegów sprawą najważniejszą i właściwie cały naród, z wyjątkiem członków parlamentu, od pierwszych godzin przystąpił do ruchu oporu.
Antysemityzm Quislinga
W swoich żądaniach Quisling szedł momentami nawet dalej niż sami Niemcy. To on odpowiadał za prześladowania, deportacje i wyniszczenie Żydów norweskich. W 1942 roku norweska policja doprowadziła na statek "Donau" 532 osoby, które wywieziono do obozów koncentracyjnych. Ogółem deportowano z Norwegii 771 Żydów, z których ocalały jedynie 44 osoby.
Zdrajca narodowy
Po zakończeniu wojny Vidkun Quisling za swoje działania zapłacił głową. Został aresztowany i 10 września 1945 skazany na śmierć. Stracono go 24 października 1945 roku z wyroku Trybunału Norweskiego za zdradę ojczyzny. Jego nazwisko stało się synonimem zdrady.
mk/im
