Kliknij w obrazek i wejdź do serwisu specjalnego o historii Polskiego Radia:
Rok 1949 stanowił przełom dla Polskiego Radia. W lipca zostały oddane do użytku: Centralna Radiostacja Polskiego Radia w Raszynie oraz rozgłośnia radiowa przy ul. Myśliwieckiej 3/5/7. Kilka miesięcy później, 3 października, uruchomiono drugi ogólnopolski program, który zaczął nadawanie na falach średnich.
30:15 II Program PR - aud. Marii Bobrowskiej.mp3 "Historia Polskiego Radia" - uruchomienie drugiego ogólnopolskiego programu PR w 1949 roku. Wspomnienia m.in. dr. Macieja Kwiatkowskiego, Jerzego Janickiego i Witolda Kasińskiego. Aud. Marii Bobrowskiej (PR, 10.09.1995)
W cieniu nowej władzy
- Po wojnie na polskich terenach nie pozostała żadna stacja - mówiła dziennikarka Maria Bobrowska w audycji z 1995 roku. - Wszystko trzeba było uruchamiać od nowa. Do zbombardowanych murów zwożono ukryty gdzieś, i cudem ocalały, sprzęt. Ze wszystkich stron świata wracali rozpierzchnięci ludzie.
Wraz z pojawieniem się drugiej ogólnopolskiej anteny znacznie poszerzyła się oferta programowa Polskiego Radia. Zakładano, że w radiowej Dwójce, w odróżnieniu od Jedynki, więcej będzie audycji o charakterze lokalnym, nadawanych przez rozgłośnie regionalne.
W tygodniku "Radio i Świat" z 3 października 1949 roku tak pisano o nowej propozycji dla polskich słuchaczy: "II Program jest z natury rzeczy przeznaczony do informowania, w większym stopniu niż program centralny, o codziennych zagadnieniach życia klasy robotniczej i mas chłopskich, o ich osiągnięciach i bolączkach, o walce o usprawnienie i racjonalizację produkcji, o pochodzie wsi do nowych, wyższych form gospodarczych".
Fragment powyższy obrazuje społeczno-polityczny, ponury kontekst końca lat 40. XX w. w Polsce. Pogłębiał się wówczas proces instalowania przez ZSRR nowej komunistycznej władzy, a rok 1949 to czas proklamowania – w literaturze czy w architekturze – propagandowych, socrealistycznych zasad. Odwilż, również na radiowych antenach, miała przynieść dopiero śmierć Stalina.
Techniczne rewolucje i radiowe nowinki
Znany dziś, szczególny profil radiowej Dwójki - oparty na muzyce poważnej, literaturze, informacji i publicystyce kulturalnej - został ostatecznie ukształtowany na początku lat 90. XX w. Jednak już we wcześniejszych dekadach z Programem II łączyło się wiele interesujących radiowych inicjatyw.
6 października 1952 roku na antenie Programu II nadano choćby pierwszą audycję z cyklu "Na warszawskiej fali", która zastąpiła "Warszawski tygodnik dźwiękowy”.
- Doskonale pamiętam początki "Warszawskiej fali". Później przez wiele lat należałem do zespołu jej wykonawców - wspominał w audycji Marii Bobrowskiej dr Maciej Kwiatkowski. - Audycja ta powstała na fali rewolucji technicznej, jaką po roku 1949 przeżywało Polskie Radio. Oddanie do użytku rozgłośni z prawdziwego zdarzenia przy ulicy Myśliwieckiej, wyposażonej w liczne magnetofony, sprawiło, że ta nowoczesna technika uskrzydliła program, zwłaszcza radiowe dziennikarstwo. Powstała moda na magazyny.
Z kolei 1 września 1953 roku w Programie 2 pojawiła się pierwsza audycja dla młodzieży z cyklu "Błękitna sztafeta" (transmitowana przez radiowęzły szkolne). Jak wspominał na antenie radiowej Dwójki Henryk Sytner, współprowadzący "Błękitną sztafetę", w audycji tej z czasem zaczęły funkcjonować takie nowinki, jak konkursy dla słuchaczy albo łączenia na żywo z wielu zakątków Polski.
Muzyka klasyczna i literatura
Z dziejów radiowej Dwójki - nim przybrała charakterystyczną dla siebie dziś formę "największej polskiej filharmonii", sceny "Teatru Wyobraźni" - warto przywołać jeszcze kilka szczególnych momentów.
21 stycznia 1955 roku nadano tu koncert z okazji inauguracji V Konkursu Chopinowskiego oraz otwarcia nowego gmachu Filharmonii Narodowej.
4 marca 1962 roku na antenie Dwójki wprowadzono nowy cykl koncertów muzyki poważnej "Niedzielne wieczory muzyczne".
13 marca 1974 roku Naczelna Redakcja Muzyczna wprowadziła na antenę Programu II cykl przedstawiający twórczość polskich kompozytorów. Pierwsza audycja nosiła tytuł "Dzieła Witolda Lutosławskiego".
8 czerwca tego samego roku Program II zainaugurował Festiwal Przyjaźni, na który złożyły się słuchowiska nadesłane z radiofonii zrzeszonych w Międzynarodowej Organizacji Radia i Telewizji.
***
Czytaj także:
***
Rok później, 4 maja 1975, po raz pierwszy na antenie wystąpiła Orkiestra Polskiego Radia i Telewizji Studia S-1 pod kierunkiem Andrzeja Trzaskowskiego.
Od stycznia 1981 roku w Programie II pojawił się nowy cykl: "Radiowe portrety pisarzy" (pierwsze audycje z cyklu poświęcone były twórczości Jana Józefa Szczepańskiego).
28 sierpnia 1981 roku w radiowej Dwójce nadano reportaż Janiny Jankowskiej "Polski Sierpień" nagrodzony miesiąc później główną nagrodą na Międzynarodowym Konkursie Sztuki Radiowej "Prix Italia".
Natomiast w październiku 1990 roku na antenie Programu II, po raz pierwszy w historii Polskiego Radia, transmitowany był w całości Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina
Zaczęło się od Warszawy II
Początki Programu II Polskiego Radia sięgają czasów przedwojennych. 1 marca 1937 roku - dokładnie o godzinie 13.10 - uruchomiona została radiostacja Warszawa II. Tę właśnie datę przyjmuje się jako dzień narodzin radiowej Dwójki.
Pracą Warszawy II rozgłośni kierował Zenon Kosidowski - pisarz, eseista i poeta. Stacja początkowo nadawała około pięciu godzin dziennie: emisję rozpoczynano o godz. 14.00. Dominowały tematy lokalne, których nie poruszano na antenie ogólnopolskiej.
Rozgłośnia specjalizowała się w nadawaniu słuchowisk na żywo w tzw. Teatrze Wyobraźni, nad czym czuwał Witold Hulewicz, kierownik działu literackiego Polskiego Radia. Spikerem rozgłośni Warszawa II był m.in. Jeremi Przybora.
Lekki i wesoły ton stacji zmienił się w pierwszych dniach II wojny światowej. Gdy 6 września 1939 została zniszczona radiostacja w Raszynie, dzień później jej zadania przejęła właśnie stacja Warszawa II. To ona przekazywała wiadomości ze świata, informacje o tym, co dzieje się w stolicy, ogłaszała alarmy przeciwlotnicze i nadawała słynne przemówienia Starzyńskiego.
bs/jp
