Ksiądz Józef Szafranek. "Śląski Rejtan"

Był jednym z prekursorów walki o polskość Górnego Śląska. Tak poświęconym swojej misji, że wspominał o nim sam Otto von Bismarck. Powstrzymać go nie zdołali nawet kościelni przełożeni.

Portret ks. Józefa Szafranka w tomie 1. opracowania "Obrazy Ślązaków wspomnienia godnych" z 1920 r.

Foto: Polona

21 lipca 1848 roku ksiądz Józef Szafranek wygłosił w niemieckim Zgromadzeniu Narodowym osiem postulatów dotyczących ochrony praw ludności polskiej na Śląsku.

Szafranek, najpierw poseł niemieckich demokratów, a następnie Koła Polskiego, domagał się zagwarantowania i pielęgnowania języka polskiego na Górnym Śląsku, wydawania pism urzędowych oraz nauczania po polsku w miejscowościach, w których przeważali Polacy.

Urodzony 18 lutego 1807 Szafranek trafił na idealny moment, by domagać się podtrzymywania polskości na Śląsku. Przez Europę przetaczała się fala zrywów rewolucyjnych i narodowościowych Wiosny Ludów.

Nieugięta postawa, za którą zyskał przydomek "śląskiego Rejtana", nie podobała się jednak jego kościelnym przełożonym.

– Za swoją działalność na krótki okres został nawet zawieszony w czynnościach kapłańskich przez biskupa wrocławskiego, a wtedy biskupami wrocławskimi byli Niemcy – wyjaśniał prof. Andrzej Notkowski w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków".

Posłuchaj

06:55 ksiądz józef szafranek - pionier walki o polskość na śląsku___2504_02_iv_tr_0-0_1080140331c513e1[00].mp3 Postać księdza Józefa Szafranka w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków" przedstawia prof. Andrzej Notkowski. (PR, 19.08.2002)

W 1851 roku został zmuszony do zrzeczenia się mandatu poselskiego. Powrócił wówczas do pracy u podstaw, którą zajmował się przed wyborem do parlamentu pruskiego. Od 1840 roku do śmierci był proboszczem w kościele Najświętszej Marii Panny w Bytomiu. Tam zorganizował pierwsze w Europie kółko czytelnicze. Był też wydawcą - wraz z Józefem Lompą współtworzył "Dziennik Górnośląski", pierwszą prawdziwie polską gazetę w tym regionie. Dużą rolę odegrały też kalendarze jego autorstwa: zawierały m.in. artykuły dotyczące chwalebnych dat w historii Polski.

– Kalendarze wydawane przez księdza Szafranka były poświęcone głównie podtrzymywaniu polskiego poczucia narodowego – mówił prof. Andrzej Notkowski.

Do końca życia walczył o dwujęzyczność w śląskich szkołach. Zmarł 7 maja 1864 roku.

bm