By w pełni zrozumieć decyzję Szwajcarów, należy cofnąć się o kilkaset lat. To chęć zachowania neutralności wobec silniejszego sąsiada stała się katalizatorem powstania państwa w średniowieczu.
- 1 sierpnia 1291 trzy małe, półdzikie, prawie nikomu nieznane w Europie państewka alpejskie zawarły ze sobą pakt przeciwko jednemu z rodów, który wyrósł ponad inne i chciał narzucić swoją feudalną władzę (mowa o Habsburgach – przyp. red.) tym ostatnim reliktom społeczności pasterskich, które się w Alpach uchowały - mówił socjolog Andrzej Ziemilski w audycji Krzysztofa Górskiego.
Dolina Rütlischwur, w której zawarto historyczny pakt, była świadkiem jeszcze jednego ważnego wydarzenia w historii Szwajcarii. - tym razem najnowszej:
13:46 szwajcaria___f 26775_tr_0-0_116103340df4ad2a[00].mp3 Audycja Krzysztofa Gorskiego z cyklu "Kraje i wydarzenia" poświęcona historii Szwajcarii. (PR 2.08.1982)
Z biegiem czasu do kantonów założycielskich zaczęły dołączać następne. Dziś Szwajcaria to 26 kantonów zrzeszonych w konfederację, w której są aż 4 języki urzędowe: niemiecki, francuski, włoski i retoromański.
Narodziny konsensusu
Szwajcaria okupiła swoją niezależność daniną krwi. Pamiątką po walkach z Habsburgami są opowieści o na poły legendarnych bohaterach – Wilhelmie Tellu i Arnoldzie Winkelriedzie. Szwajcarii nie ominęła tragedia bratobójczych wojen religijnych. I w tym przypadku mieszkańcom kantonów udało się wypracować konsensus. Tak było w 1531 roku.
- Po każdej bitwie, wygranej czy przegranej, rewidowali pakt, zwiększali autonomię, jednocześnie polepszając zasady przychodzenia z pomocą – mówił socjolog.
Dopiero pokój westfalski zawarty w 1648 roku pozwolił Szwajcarom w pełni uniezależnić się od władzy Habsburgów. Zostali wciągnięci do rozgrywki mocarstw dopiero 150 lat później, kiedy kantony opanowały wojska francuskie. Uniesiony szałem rewolucyjnym kraj chciał zaszczepić swoją wizję wolności, równości i braterstwa tam, gdzie idee republikańskie były zakorzenione już dawno. W ten sposób powstała Republika Helwecka.
59:58 szwajcaria - 700 lat później___f 54071_tr_0-0_118070510df5a7e6[00].mp3 Audycja z cyklu "Widnokrąg" Elżbiety Kollat poświęcona Szwajcarii
Przyczyny neutralności i jej obrona
Po okresie wojen napoleońskich, na kongresie wiedeńskim – miejscu narodzin współczesnej dyplomacji – Szwajcaria potwierdziła swoją wieczystą neutralność, by tym samym chronić tak cenną dla mieszkańców tego kraju wolność. Położone w centrum Europy państwo znajdowało się dokładnie pomiędzy najważniejszymi graczami kontynentu - Francją i Austrią. Oba mocarstwa były zainteresowane wciągnięciem Szwajcarii do swojej strefy wpływów. Górzyste państwo mogło stać się zarzewiem konfliktu, na który po epoce napoleońskiej nikogo nie było stać. Ustalono zatem kompromis, zgodnie z którym Szwajcaria nie przypadnie nikomu i zachowa wieczystą neutralność.
Kongres Wiedeński - narodziny nowoczesnej dyplomacji
System utrwalony na kongresie wiedeńskim zaczął kruszeć w połowie XIX wieku, ale jego faktycznym kresem była I wojna światowa. Dlaczego wówczas nikt nie zdecydował się naruszyć zasad ustalonych sto lat wcześniej? Powodów było kilka. Pierwszym było ukształtowanie terenu - zajęcie wysokogórskiego państwa oznaczałoby zaangażowanie dużych sił. Państwo nie mogło się pochwalić rozwiniętą infrastrukturą kolejową, dlatego traciło atut strategiczny dla obu walczących stron. W końcu agresja na Szwajcarię, wobec istnienia kantonów niemiecko- i włoskojęzycznych ciążących ku państwom centralnym oraz francuskojęzycznych bliższych entencie, oznaczałaby krwawą i kosztowną wojnę domową.
Zasada neutralności została złamana dopiero w 2002 roku, kiedy państwo przyłączyło się do Organizacji Narodów Zjednoczonych.
bm
