W młodości związał się z tajną organizacją narodową "Zet", był też członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich we Lwowie. Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów. Szybko awansował i w 1916 roku objął dowództwo I Brygady. Funkcję pełnił do kwietnia 1917 roku.
Od listopada 1918 roku służył w Wojsku Polskim. Był współautorem zamachu stanu skierowanego przeciwko rządowi socjalisty Jędrzeja Moraczewskiego. Pucz nie powiódł się i Januszajtis został przeniesiony do rezerwy.
Do służby powrócił podczas wojny polsko-bolszewickiej, odznaczając się talentem dowódczym w bitwach pod Mikulińcami i Lwowem.
Po wybuchu II wojny światowej zgłosił się na ochotnika do obrony Lwowa. Po zajęciu miasta przez Sowietów, organizował ruch oporu. 27 października 1939 roku został aresztowany przez NKWD. Januszajtis sądził, że prędzej czy później Hitler zaatakuje ZSRR. W tej agresji upatrywał szans na utworzenie polskich sił zbrojnych w ZSRR.
- Dobrze znałem Rosję, wiedziałem, że dostęp do władz sowieckich prowadzi właściwie jedynie przez więzienie - wspominał Januszajtis-Żegota w rozmowie z Pawłem Zarębą na antenie Radia Wolna Europa.
26:16 żegota januszajtis.mp3 "Wojsko polskie w ZSRR", cz.1: "Kulisy powstania wojska" - audycja Pawła Zaremby i gen Mariana Januszajtisa, z udziałem Artura Butschera i Józefa Opieńskiego. (RWE, 4.11.1963)
12:02 Januszajtis.mp3 "Wojsko polskie w ZSRR", cz.2: "Kulisy powstania wojska" - audycja Pawła Zaremby i gen. Mariana Januszajtisa. (RWE, 4.11.1963)
Nie mylił się. Był przetrzymywany najpierw we Lwowie, później przeniesiono go na Łubiankę. W Moskwie, nadal pozostając w więzieniu NKWD, prowadził rozmowy z Ławrientijem Berią o możliwości współpracy polsko-sowieckiej w przypadku wojny z Niemcami.
- To, co sobie powiedzieliśmy nie różniło się wiele od tekstu podpisanego 30 lipca 1941 roku przez gen. Władysława Sikorskiego i ambasadora Majskiego. Z jedną, zasadniczą różnicą: jako punkt pierwszy stawiałem jasne potwierdzenie granicy traktatu ryskiego - podkreślał generał w rozmowie przeprowadzonej w 1963 roku.
Januszajtis-Żegota nie mógł znać wówczas losu oficerów pomordowanych w Katyniu. Jak Beria zareagował na pytanie o kadrę oficerską Wojska Polskiego w ZSRR? Posłuchaj wspomnień Januszajtisa-Żegoty na temat rozmów prowadzonych w Moskwie.
Został zwolniony z więzienia na mocy układu Sikorski-Majski. Na polecenie gen. Władysława Sikorskiego poleciał do Londynu. Krytyka wobec polityki premiera spowodowała, że Januszajtis piastował drugorzędne funkcje w sztabie.
Po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Dwukrotnie był członkiem Rady Narodowej, czyli namiastki polskiego parlamentu na obczyźnie. Zajmował się prowadzeniem farmy. Zmarł 24 marca 1973 roku.
bm
