Powstanie kwietniowe - Bułgaria występuje przeciwko Osmanom

- Cały świat oburzyły okrucieństwa towarzyszące tłumieniu powstania - mówił na antenie Polskiego Radia dr Zbigniew Klejn. Dzięki krwi przelanej przez uczestników zrywu, Bułgaria wkrótce odzyskała niepodległość.

Męczeństwo Bułgarii, obraz Konstantina Makowskiego, źr. Wikimedia Commons/dp

140 lat temu, 20 kwietnia 1876 wybuchło powstanie kwietniowe, największy zryw niepodległościowy w opanowanej przez Turków Bułgarii.

Bułgaria od końca XIV wieku była częścią imperium osmańskiego.

- Po pięciuset latach niewoli Turcy stanowili niemal połowę ludności kraju. Rdzennych mieszkańców wyparli z żyźniejszych nizin w trudnodostępne góry – wyjaśniał dr Zbigniew Klejn, znawca tematyki odrodzenia państwowości bułgarskiej, w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej – Bułgaria".

Wiek XIX to czas przebudzenia narodowego w Europie. Słabość państwa Osmanów, antagonizm religijny między tureckimi wyznawcami islamu i bułgarskimi prawosławnymi oraz działania Rosji zainteresowanej osłabieniem Turcji w basenie Morza Czarnego obudziły w Bułgarach patriotyzm.

W połowie lat 70. XIX wieku zaczęli snuć plany powstania. Z propozycjami dowodzenia zgłaszali sie do specjalistów od zrywów narodowowyzwoleńczych – Polaków. Do kogo konkretnie? Posłuchaj audycji.

Największe bułgarskie powstanie objęło swoim zasięgiem stosunkowo niewielki obszar obecnej Bułgarii. Zryw nie był dobrze przygotowany, władze nie wybrały jednolitego dowództwa, rebelianci nie dysponowali zapasami broni i amunicji, a po stronie tureckiej opowiedzieli się mieszkańcy kraju wyznający islam. Powstanie upadło, zaś Bułgarów spotkały dotkliwe represje, które wstrząsnęły opinią publiczną w Europie.

- Dało to Rosji, jako samozwańczej opiekunce chrześcijan w imperium osmańskim, oczekiwany pretekst do rozpoczęcia wojny z Turcją. W armii rosyjskiej, która w 1877 roku wkroczyła na ziemie bułgarskie, co trzeci żołnierz był Polakiem. Polakami byli też ich dowódcy - wyjaśniał dr Zbigniew Klejn.

Posłuchaj o udziale Polaków w wyzwoleniu Bułgarii w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej – Bułgaria".

Rosja wyszła z wojny zwycięsko, co umożliwiło Bułgarii odzyskanie niepodległości 3 marca 1878.

bm