"Dar Młodzieży" - statek, który wychował pokolenia

Trzeci w historii żaglowiec szkoleniowy pod polską banderą wyruszy 20 maja tego roku w Rejs Niepodległości. Będzie to druga wyprawa dookoła świata w 36-letniej historii jednostki i jedna z jego ponad 200 podróży.

Podniesienie polskiej bandery na "Darze Młodzieży"

Foto: PAP/Janusz Uklejewski

Początki "Daru Młodzieży" sięgają lat 70. XX wieku. Jego wysłużony poprzednik, "Dar Pomorza", pływał po morzach od 1909 roku. Gdy rozpoczęła się dyskusja na temat budowy nowej jednostki szkoleniowej, na żaglowcu kształcono przyszłych marynarzy już blisko 50 lat. "Dar Pomorza" w ciągu swojej półwiecznej służby dla Polskiej Marynarki Handlowej odbył 102 rejsy szkoleniowe, stało się jednak jasne, że jednostka jest przestarzała i trzeba ją zastąpić nowocześniejszym żaglowcem.

W trybach propagandy

Powstanie nowego statku szkoleniowego było też zgodne z propagandą epoki gierkowskiej, która nastawiona była na otwarcie na Zachód. Impulsem dla rozpoczęcia budowy było zamówienie podobnych jednostek szkoleniowych w Polsce przez ZSRR. Przyszły "Dar Młodzieży" miał być starszym bratem pięciu siostrzanych jednostek przeznaczonych do portów radzieckich.

Zadbano o odpowiedni wydźwięk propagandowy samego procesu budowy żaglowca. Oficjalnie apel o zbiórkę pieniędzy na jego budowę wystosowała gdańska młodzież w czerwcu 1978 roku. Również w przekazach medialnych podkreślano, że żaglowiec buduje młodzież pracująca dla młodzieży, która będzie szkolić się na jednostce w przyszłości. Finanse na budowę jednostki zbierano nie tylko w Polsce, pieniądze od Polonii przywoził z rejsów "Dar Pomorza".

Hamaki czy koje?

Żaglowiec zbudowany został w Stoczni Gdańskiej (wówczas Stoczni Gdańskiej im. Lenina), jednak jego komponenty przygotowywano m.in. w Ustce i Grudziądzu. Konstruktorem statku został Zygmunt Choreń zwany "Ojcem żaglowców", projektant największego na świecie obecnie pływającego żaglowca "Royal Clipper".

Jednostka miała być możliwie jak najnowocześniejsza. Zadbano o ciepłą bieżącą wodę i odpowiednio dużą przestrzeń dla załogi. Ta ostatnia kwestia wzbudziła ożywioną dyskusję. Chodziło o miejsca noclegowe dla praktykantów. O to, czy w kubrykach mają znajdować się koje czy może hamaki, spierano się przez dwa lata. Posłuchaj audycji o tym sporze.

Po morzach i oceanach

Mimo problemów finansowych (fundusze uzyskane w trakcie zbiórki okazały się niewystarczające), jednostkę udało się zwodować 12 listopada 1981. Matką chrzestną żaglowca została Helena Jurkiewicz, żona Kazimierza Jurkiewicza, byłego wieloletniego kapitana "Daru Pomorza". Uroczyste podniesienie polskiej bandery miało miejsce 4 lipca 1982. 6 dni po tym wydarzeniu "Dar" wypłynął w swój dziewiczy rejs. Wziął udział we fregatach "The Cutty Sark Tall Ships Races" z Falmouth do Lizbony, które zakończyły się dla niego niespodziewanym sukcesem – "Darowi Młodzieży" udało się wyprzedzić niemiecki "Gorch Fock", wieloletniego rywala "Daru Pomorza".

Nie minęło wiele czasu, a "Dar Młodzieży" ruszył w kolejny rejs. Tym razem do odległej Japonii. Celem był zlot żaglowców z okazji 400-lecia zamku w Osace. W 1984 roku jacht wyruszył do Kanady na zlot dla uczczenia 450. rocznicy odkrycia Rzeki św. Wawrzyńca.

Dookoła świata

Lata 1987-1988 to czas jednej z największych wypraw szkoleniowego żaglowca. "Dar Młodzieży" pokonywał wówczas trasę dookoła świata, która wiodła wokół owianego złą sławą przylądka Horn. Podczas 274 dni rejsu żaglowiec pokonał 36 352 mil morskich.

"Dar Młodzieży" jest pierwszym wielkim żaglowcem oceanicznym polskiej budowy, jaki wyszedł poza Morze Bałtyckie, przeciął równik i opłynął świat. Na statku gościły koronowane głowy i dyplomaci, nazywany jest niekiedy "morskim ambasadorem" Polski.

W ciągu 36 lat służby "Dar Młodzieży" zawijał do portów całego świata, odbył ponad 200 morskich podróży i przeszkolił około 20 tysięcy uczniów i studentów szkół morskich z Polski i zagranicy.  

bm