Holenderka, żona oficera, przez kilka lat przebywała poza Europą. Pierwszy ważny występ odbył się w 1905 roku w Paryżu. Skąpo odziana, w zwiewnych szatach, bez problemu potrafiła uwieść nielicznie zgromadzonych, ale pełniących ważne funkcje mężczyzn. To wtedy po raz pierwszy spotkała się z ambasadorami Niemiec i Japonii.
Prowadziła bujne życie, szybko się rozwiodła, wyjechała z porucznikiem husarów do Berlina, a po dwóch latach wróciła już sama do Paryża. Cały czas kursowała między stolicami Niemiec i Francji. W 1916 roku wróciła do Hagi. To tu w maju odwiedził ją oficer niemieckiego wywiadu Karl Kramer. Zaproponował ponowne przenosiny do Paryża i współpracę. Nadano jej kryptonim rejestracyjny H21. Mata Hari lubiła pieniądze, przyzwyczajona do dobrego życia, bez większych skrupułów przyjęła 20 tysięcy franków.
Naprawdę nazywała się Margaretha Geertruida McLeod. Głośniej na jej temat zrobiło się, gdy została oskarżona o szpiegostwo i stracona. Do 1917 w jej biografii nie pojawiają się żadne wątki związane z życiem politycznym. - Po straceniu zaczyna wieść nowe życie, pozagrobowe – mówi dr Rafał Habielski.
- Jest bohaterką powieści, romansów, filmów. W niektórych przedstawiana jako postać tragiczna, staje się produktem masowej wyobraźni. Nadaje się do tego znakomicie, owiana pewną dozą tajemniczości. Kobieta-szpieg, skazana na śmierć w procesie, który trwał zaledwie 2 dni - dodaje historyk. - Była agentem, i to podwójnym. Szpiegowała jednocześnie na rzecz Niemiec i Francji - przypomina prawnik, dr Piotr Girdwojń.
Po zwerbowaniu przez wywiad francuski, została wysłana do Hiszpanii. Niestety statek, którym podróżowała, zatrzymali Brytyjczycy, a Matę Hari uznano za niemieckiego szpiega. Przesłuchiwał ją sam szef brytyjskich służb specjalnych Basil Thompson. Podczas procesu przyznała się do wszystkiego, uznano ja za największego szpiega stulecia. Do dziś nie wiadomo, kto ją zadenuncjował.
Podczas procesu przyznała się do winy, choć niezbitych dowodów jej współpracy nie było. 25 lipca 1917 roku Mata Hari została skazana na śmierć. 15 października tego samego roku o 6.15 rano stanęła przed plutonem egzekucyjnym. Miała na sobie najlepsze pantofle, perłowo szarą sukienkę, słomkowy kapelusz z woalką i rękawiczki. Nie chciała, by przywiązano ja do słupa, ani zasłaniano oczy. Z 12 kul tylko 3 trafiły w cel; jedna z nich przebiła serce; oficer dobił ją strzałem z pistoletu w głowę.
Historia Maty Hari - posłuchaj audycji Agnieszki Steckiej.
