Historia

Łajka. Pies, który poleciał w kosmos

Ostatnia aktualizacja: 03.11.2023 05:35
Miała 2 lata, ważyła około 6 kilogramów i w kosmosie wytrzymała zaledwie 7 godzin – Łajka. 3 listopada 1957 roku pierwsza istota została wystrzelona na orbitę okołoziemską. Radzieccy naukowcy nie przewidywali jej powrotu.
Rumuński znaczek pocztowy z Łajką, psem, który poleciał w kosmos, aut. Neozoon (2009), Wikipediadp
Rumuński znaczek pocztowy z Łajką, psem, który poleciał w kosmos, aut. Neozoon (2009), Wikipedia/dp

Łajka nie wróciła ze swojej podróży – przyczyną śmierci psa były stres i przegrzanie. Temperatura w kapsule po wystrzeleniu szybko wzrosła do 40 stopni Celsjusza. Rzeczywisty przebieg eksperymentu nie był znany aż do 2002 roku. Do tego czasu utrzymywano, że Łajka zdechła z bólu 10 dni po wylocie w Sputniku 2.

Pierwszy sztuczny satelita Ziemi – Sputnik 1 został wystrzelony przez ZSRR 4 października 1957. Wyniesienie go na orbitę okołoziemską było pierwszym krokiem w wyścigu kosmicznym - rozgrywce politycznej między Stanami Zjednoczonymi a Związkiem Radzieckim w okresie zimnej wojny. Jakie cele przyświecały wówczas konstruktorom statków kosmicznych?

– Wypuszczenie Sputnika ma ogromne znaczenie dla ustalenia prognozy pogody – nadawał korespondent moskiewski Polskiego Radia w 1957 roku. – Po raz pierwszy bowiem stają się możliwe badania atmosfery na obu półkulach jednocześnie. Już w niedalekiej przyszłości przy pomocy specjalnych aparatów fotograficznych można będzie ustalać wykresy rozmieszczenia chmur i prądów powietrznych.


Posłuchaj
02:03 Sputnik_perspektywy badawcza.mp3 Dlaczego Łajka leci w kosmos – rozmowa w Polskim Radiu na kilka dni przed startem Sputnika 2, fragm. aud. cyklu "7 dni w kraju i na świecie". (PR, 24.10.1957)

 

Casting na kosmonautę

Nikita Chruszczow po sukcesie pierwszego satelity Ziemi oczekiwał kolejnych przełomowych odkryć od kierowników radzieckiego programu kosmicznego. Ci postanowili na orbitę okołoziemską wystrzelić psa. Łajka nie była jednak jedyną kandydatką do lotu w kosmos. Razem z dziesięcioma innymi psami była testowana w Instytucie Medycyny Lotniczej. Tam sprawdzano przystosowanie psów do przebywania w ciasnej kapsule oraz ich reakcje na hałas, czy przyspieszenie.


Posłuchaj
02:24 7 dni w kraju i na świecie w drodze do gwiazd .mp3 20 lat po Łajce - o dokonaniach człowieka w kosmosie mówi w Polskim Radiu dr Olgierd Wołczek, fragm. aud. z cyklu "7 dni w kraju i na świecie". (PR, 9.10.1977)

 

Łajka została wysłana w kosmos, aby zbadać jej czynności życiowe w tak ekstremalnych warunkach. Wyniki miały pomóc przy planowaniu wyprawy statku kosmicznego z człowiekiem na pokładzie.

Sputnik 2 z Łajką na pokładzie spłonął w atmosferze 14 kwietnia 1958 po 2570 okrążeniach  Ziemi. Suczka kosmonautka przeżyła ich zaledwie cztery. Łajka stała się jednak słynnym symbolem radzieckiej ekspansji kosmicznej oraz przedmiotem wielu odniesień w popkulturze.

mb

Czytaj także

John Glenn - najstarszy człowiek w kosmosie

Ostatnia aktualizacja: 29.10.2013 07:00
John Glenn był pierwszym amerykańskim astronautą, który wykonał lot orbitalny na pokładzie statku kosmicznego Mercury 6. Trzykrotnie okrążył Ziemię. Po 36 latach ponownie wyruszył w przestrzeń kosmiczną. Miał wtedy 77 lat.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tragiczna śmierć Gagarina, bohatera ZSRR

Ostatnia aktualizacja: 27.03.2014 06:00
- Zginął człowiek, o którym wielu przypuszczało, że będzie pierwszym, który stanie na księżycu. Ślepy traf, jaki omija tysiące pilotów oblatywaczy i setki kosmonautów przygotowujących się do swoich lotów, uderzył w tego, którego nazwisko stało się symbolem astronautyki - mówił dziennikarz na antenie Polskiego Radia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Rok 1963 – Kosmos zdobywa kobieta

Ostatnia aktualizacja: 16.06.2013 06:00
Historyczny lot śledziły, przerwawszy nadawanie innych informacji, wszystkie zagraniczne agencje radiowe i telewizyjne. 16 czerwca z kosmodromu w Bajkonurze wystrzelono dwa statki: Wostok 5 i Wostok 6. Ten ostatni pilotowała Walentina Tierieszkowa.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wyścig w Kosmosie. Na orbicie Walerij Bykowski

Ostatnia aktualizacja: 14.06.2013 07:00
- Nowy, wspaniały sukces Związku Radzieckiego zelektryzował świat. Na radzieckim kosmodromie Bajkonur kolejny start ku gwiazdom - tak Polskie Radio przed 50 laty relacjonowało wystrzelenie w Kosmos Walerija Bykowskiego.
rozwiń zwiń