Projekt Teatro alla Scala powstał w latach 1776-1778 wg projektu architekta Giuseppe Piermariniego jako jego największy i najsłynniejszy obiekt. Nazwa teatru zaczerpnięta została od nazwiska księżnej Beatrycze Reginy della Scala. W XIV wieku jej mąż, książę Bernabo Visconti, dokładnie w tym samym miejscu ufundował kościół, nadając mu imię Santa Maria alla Scala.
Kościół niestety nie przetrwał, jednak w XVIII powstała najsłynniejsza świątynia światowej opery, gdzie jedno przedstawienie mogło przeżywać ponad trzy tysiące widzów. Od początku jednym z największych wyzwań było oświetlenie całego teatru, jego foyer i sceny, szczególnie podczas przedstawień. Ocenia się, że w pierwszych latach działania jednokrotnie wymagano prawie 2300 świec, jednak w wielu miejscach dał się odczuć lekki mrok, co dodawało całemu przeżyciu wizyty w teatrze niezwykłego uroku. Inscenizacje więc pod względem oświetlenia były bardziej statyczne niż obecnie. Prywatne loże rozmieszczone w kilku kręgach, zwanych wieńcami, znajdowały się na 5 piętrach i były oczywistą oznaką zamożności i znaczenia ich właścicieli.
Pierwszym przedstawieniem, inaugurującym działanie teatru, była opera autorstwa Antonio Salieriego "Europa riconosciuta", co tłumaczy się "Europa uznana" (lub "odkryta"), do libretta Mattia Verazi. Rzecz była o tyle zaskakująca, że poniedziałki nie były w większości teatrów europejskich traktowane jako dzień premiery. Dopiero w XIX wieku pojawił się zwyczaj poniedziałku wolnego od przedstawień. Tamten poniedziałek był jednak magiczny choćby ze względu na inaugurację działalności tak niesamowitej sceny operowej. Na przełomie wieków XVIII i XIX ustalono stałą wielkość widowni na 3600 widzów.
Na oficjalnych stronach TYeatru możemy znaleźć w historycznym archiwum wiele ciekawych informacji z całego okresu jego działania. Czytamy tam: "Historia obejmuje co najmniej 24 000 szkiców i projektów kostiumów sygnowanych przez wielkich artystów, w tym Jeana Cocteau, Mario Sironiego, Marino Mariniego, Renato Guttuso, Alberto Burri, Salvatore Fiume, Dino Buzzati, Piero Fornasettiego, Davida Hockneya, scenografów i reżyserów takich jak Alessandro i Nicola Benois, Piero Zuffi, Lila de Nobili, Pierluigi Samaritani, Gregorio Sciltian, Luciano Damiani, Pier Luigi Pizzi, Ezio Frigerio, Robert Wilson, a także szkice, rysunki i modele wykorzystywane do tworzenia scen i kostiumów, ale będące dziełem sztuki samej w sobie; 45 000 kostiumów stworzonych przez wielkich projektantów mody, takich jak Caramba, Emanuele Luzzati, Vera Marzot, Odette Nicoletti, Anna Anni, Franca Squarciapino, uzupełnione o 60 000 akcesoriów, w tym biżuterię, odzież, obuwie, peruki i kapelusze; 80 000 rekwizytów".
Nie są to jedynie zbiorcze liczby z działania tej sceny. Archiwum przedstawia swoiste wyliczenia i wskazuje najwybitniejsze nazwiska pojawiających się na tej słynnej scenie artystów... począwszy od śpiewaków i aktorów, przez reżyserów, dyrygentów i na tancerzach i choreografach kończąc.
Czytamy tam: "Działalność teatru udokumentowana jest w 17 tysiącach plakatów i kolejnych szczegółowych chronologiach oraz w ponad milionie zdjęć zrobionych ze sceny, prób i zaplecza. Odnoszą się do występów wielkich śpiewaków, od Marii Callas do Joan Sutherland, od Renaty Tebaldi do Giulietty Simionato, od Leyli Gencer do Mirelli Freni, od Franco Corelli do Luciano Pavarottiego, od Giuseppe Di Stefano do Mario Del Monaco, od Carlo Bergonziego do Plácido Domingo, od Tito Gobbiego do Piero Cappuccillego, od Ettore Bastianiniego do Renato Brusona. Wielcy dyrygenci, od Toscaniniego po Guido Cantelli, od Victora De Sabaty po Antonino Votto, od Herberta von Karajana po Carlosa Kleibera, od Gianandrei Gavazzeni po Dimitri Mitropolus, od Carlo Marii Giuliniego po Claudio Abbado, Riccardo Muti, Daniela Barenboima, Pierre’a Bouleza. Wielcy reżyserzy, od Benois do Pizzi, od Svobody do Ronconiego, od Strehlera do Chéreau, od Ljubimova do Carsena. Wspaniali tancerze i choreografowie, od Ugo Dall’Ara po Mario Pistoniego, od Rudolfa Nureyeva po Paolo Bortoluzziego, od Carli Fracci po Lilianę Cosi, Luciana Savignano, Alessandrę Ferri, aż po Massimo Murru i Roberto Bolle".
Teatro alla Scala, swoista tytułowa "drabina", tłumacząc bezpośrednio z języka włoskiego, stała się miejscem, gdzie najwięksi twórcy i wykonawcy "sięgali operowego nieba", a wszyscy, którzy odwiedzili ten teatr choćby raz nie zapomną go nigdy. Już sama nazwa stała się synonimem wielkości i piękna, nawet dla tych, którzy nigdy w życiu opery nie widzieli i nie doświadczyli.
Możemy śmiało przeszukiwać Internet i oglądać choćby niedługie filmy z najsłynniejszymi wykonawcami na tej słynnej scenie, która dla wielu z nich jest jednym z najważniejszych faktów artystycznego curriculum vitae.
PP
