Historia

7 kwietnia

Ostatnia aktualizacja: 07.04.2011 00:00
Stefan Czarniecki rozbił wojska szwedzkie pod Warką.
Audio
  • Audycja Wojciecha Trojanowskiego i Tadeusza Mieleszki (Jerzego Kaniewicza) - omówienie szlaku wojennego wojsk Stefana Czarnieckiego - opis jego wojsk, herbu; fragmenty pamiętnika Jakuba Łosia - starego żołnierza herbu "Dąbrowa" - na temat walk, przepraw przez rzekę; fragmenty opisów Jana Chryzostoma Paska.
  • Audycja Wojciecha Trojanowskiego i Tadeusza Mieleszki (Jerzego Kaniewicza) - dokończenie: opis zamków jakie zdobywał Czarniecki w walkach ze Szwedami; liczne opisy z pamiętników Jana Chryzostoma Paska.
Franciszek Smuglewicz Bitwa pod Warką
Franciszek Smuglewicz "Bitwa pod Warką"

1348 - W Pradze z inicjatywy cesarza Niemiec i króla Czech Karola Czwartego został założony Uniwersytet, który nosi imię władcy. Jest to najstarsza uczelnia wyższa w Europie Środkowej.
1506 - Urodził się Święty Franciszek Ksawery - Francisco de Javier, hiszpański jezuita, misjonarz w Indiach i Japonii. Kanonizowany 12 marca 1622 roku. Twórca zasad apostolstwa zakładających dostosowanie się do miejscowych tradycji. Zmarł 3 grudnia 1552 roku na wyspie Shangchuan koło Kantonu. 505 rocznica
1614 - Zmarł El Greco, właściwe nazwisko Dominikos Theotokopulos, hiszpański malarz pochodzenia greckiego, przedstawiciel manieryzmu, wybitny kolorysta. Malował obrazy religijne oraz portrety o wydłużonych proporcjach postaci, pełne ekspresji i mistycyzmu. Do najbardziej znanych należą: "Obnażanie z szat" i "Pogrzeb hrabiego Orgaza". (ur. 1541)
1656 - Zmarł Krzysztof Arciszewski, podróżnik, pisarz, generał artylerii w służbie Holandii, Brazylii i od 1646 roku - Polski, uczestnik wojen z Kozakami i Tatarami za panowania Władysława IV i Jana Kazimierza, autor wierszy, modlitw, pieśni dziękczynnych oraz pamiętnika „Rekurs z Indyjej...”. (ur. 09.12.1592) 355 rocznica

1656 - Potop szwedzki - bitwa pod Warką. Pierwsze duże zwycięstwo wojsk polskich w wojnie polsko-szwedzkiej. Siły dowodzone przez hetmana Stefana Czarnieckiego rozbiły oddziały dowodzone przez Fryderyka Badeńskiego. Polacy zdobyli tabory - ponad 200 wozów i 20 szwedzkich chorągwi. 355 rocznica

1770 - Urodził się William Wordsworth, angielski poeta, przedstawiciel pierwszej generacji romantyków angielskich, reprezentant tak zwanych „poetów jezior”. Autor ballad „Ballady liryczne”, „Preludium” oraz „Ody o przeczuciach nieśmiertelności ze wspomnień wczesnego dzieciństwa". Zmarł 23 kwietnia 1850 roku.
1763 - Zmarł Benedykt Chmielowski, ksiądz, pisarz. Opracował pierwszą polską encyklopedię powszechną "Nowe Ateny", w której słowami "Koń, jaki jest, każdy widzi" opisał hasło "koń". Urodził sie 20 marca 1700 roku.  
1795 - Francuskie Zgromadzenie Narodowe ustanowiło wzorzec jednostki długości - metr. Przyjęto, że jeden metr odpowiada dziesięciomilionowej części ćwierci południka Ziemi przechodzącego przez obserwatorium paryskie.
1847 - Urodził się Jens Peter Jacobsen, duński pisarz, propagator teorii Darwina, zwolennik naturalizmu, autor powieści: "Maria Grubbe", "Niels Lyhne". (zm. 1885)
1884 - Urodził się Bronisław Malinowski, etnolog, antropolog społeczny, socjolog, teoretyk kultury. Badacz społeczności dzikich, profesor Uniwersytetu Londyńskiego, Uniwersytety Yale, członek Polskiej Akademii Umiejętności. Jeden z założycieli i pierwszy dyrektor Instytutu Polskiego w Nowym Jorku. Twórca funkcjonalizmu w badaniach nad kulturą. Badania na Nowej Gwinei i Wyspach Triobranda przyniosły mu światowy rozgłos. Autor prac „Argonauci zachodniego Pacyfiku”, „Zwyczaj i zbrodnia w społeczności dzikich”, „Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji”. Zmarł 16 maja 1942 roku.
1889 - Urodziła się Gabriela Mistral, chilijska pisarka, poetka i działaczka oświatowa, autorka liryk nawiązujących do romantyzmu. Tworzyła poematy prozą, eseje i pisma pedagogiczne. Do jej najbardziej znanych zbiorów należą: „Sonety śmierci”, „Niepocieszeni”, „Czułość”. W 1945 roku otrzymała nagrodę Nobla. (zm. 10.01.1957)
1897 - Urodziła się Halina Żółtowska, nauczycielka geografii w gimnazjach warszawskich. Podczas okupacji prowadziła tajne nauczanie, aresztowana w 1942 roku pod zarzutem ukrywania Żydów, więziona na Pawiaku, w sierpniu 1943 roku została wywieziona do Oświęcimia. Zginęła w obozie 5 lutego 1944 roku.
1900 - Urodził się Adolf Dymsza, właściwie Adolf Bagiński, aktor występujący w teatrach i kabaretach warszawskich, jak: „Qui Pro Quo”, znany z ról komediowych w filmach: „Dodek na froncie”, "Antek policmajster", "Skarb”, „Cafe pod Minogą”, „Nikodem Dyzma”, „Sportowiec mimo woli”, „Sprawa do załatwienia”. Zmarł 20 sierpnia 1975 roku.
1909 - Amerykański badacz polarny - Robert Edwin Peary, jako pierwszy człowiek zdobył Biegun Północny.
1901 - Urodził się Stanisław Krauss, lekarz weterynarii, profesor Wyższej Szkoły Rolniczej w Lublinie, członek Polskiej Akademii Nauk, przez wiele lat dyrektor Instytutu Weterynarii w Puławach, w okresie powojennym zorganizował od podstaw nowoczesną służbę weterynaryjną w kraju, opracował instrukcje i zarządzenia, dotyczące zwalczania zaraźliwych chorób zwierzęcych, autor ponad 50 prac naukowych dotyczących przede wszystkim chorób zaraźliwych zwierząt. (zm. 19.04.1973) 110 rocznica
1910 - Urodził się Władysław Bodnicki, prozaik, autor sztuk scenicznych: „A było to tak niedawno”, „Komediant”, „Parys i Helena”,  powieści: „Ostatni z rodu”, „Wyzwolony”, „Z rodu Tytanów”, "Syn Popiela”, „Cesarzowa i smerda”. Dużą część twórczości poświęcił historii i kulturze Krakowa. Zmarł 12 czerwca 1983 roku.
1915 - Urodziła się Billie Holiday,  właściwie Eleonora Fagan, amerykańska wokalistka jazzowa, zwana „Lady Day”, przedstawicielka stylu swing. Nagrała ponad 350 płyt, w tym około 70 z Teddym Wilsonem i Lesterem Youngiem, spopularyzowała pieśń „Strange Fruit”, protest przeciwko dyskryminacji rasowej. Zmarła 17 lipca 1959 roku.
1919 - Urodził się Zbigniew Porczyński, chemik, konstruktor aparatury pomiarowej, specjalista w dziedzinie badań nad odpornością materiałów; kolekcjoner. Wraz z żoną Janiną ofiarował Polsce kolekcję obrazów malarzy europejskich od 15. do 20. wieku. Zmarł 16 lipca 1998 roku.
1923 - W Nowym Jorku przeprowadzono, pod znieczuleniem miejscowym, pierwszą operację usunięcia z mózgu człowieka guza nowotworowego.
1927 - W Stanach Zjednoczonych przeprowadzono pierwszą publiczną transmisję telewizyjną. Publiczności zaprezentowano wizerunek Sekretarza Handlu Stanów Zjednoczonych Herberta Hoovera.
1927 - Urodził się Wolfgang Mattheuer, niemiecki malarz, rzeźbiarz i grafik, profesor Wyższej Szkoły Grafiki i Ilustracji Książkowej w Lipsku. (zm. 07.04.2004)
1928 - Urodził się Allan Jay Pakula, amerykański reżyser filmowy, twórca obrazów: „Klute”, „Syndykat zbrodni”, „Wszyscy ludzie prezydenta”. Zmarł 19 listopada 1998 roku.   
1933 - Urodził się Kazimierz Szemioth, malarz, grafik, dziennikarz radiowych audycji „Muzyka i Aktualności” i „Popołudnie z Młodością”, także aktor, poeta, autor tekstów piosenek dla „Andrzeja i Elizy”, Stana Borysa, Ludmiły Jakubczak, Barbary Muszyńskiej, Zespołu „Portrety”, Sławy Przybylskiej, Reny Rolskiej i Nataszy Zylskiej. Jedna z najbardziej znanych piosenek Kazimierza Szemiotha to „Jaskółka uwięziona”. Zmarł 10 października 1985 roku.
1933 - Prezydent Stanów Zjednoczonych Franklin Delano Roosevelt zniósł, trwającą od 1920 roku, prohibicję.  
1939 - Wojska faszystowskich Włoch zajęły Albanię. Agresję usprawiedliwiano zagrożeniem, w jakim znalazła się rzekomo włoska mniejszość narodowa w tym kraju.
1939 - Urodził się Francis Ford Coppola, amerykański reżyser, scenarzysta i producent filmowy, jeden z najwybitniejszych twórców współczesnego kina. Autor obrazów: „Ojciec chrzestny”, „Ojciec chrzestny II”, „Rozmowa”, „Czas Apokalipsy”, „Peggy Sue wyszła za mąż”, „Młodość stulatka”, „Zaklinacz deszczu”.
1944 - Oddziały Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich stoczyły bitwę z Niemcami pod Molendami na Kielecczyźnie.  
1944 - Urodził się Gerhard Schroeder, niemiecki polityk, w latach 1990 -1998 premier Dolnej Saksonii, w latach 1998 - 2005 kanclerz Republiki Federalnej Niemiec. Członek Socjaldemokratycznej Partii Niemiec SPD.
1945 - W okolicach Wysp Japońskich samoloty amerykańskie zatopiły pancernik japoński „Yamato”, największy na świecie okręt wojenny, który nigdy nie wziął udziału w walce z innym okrętem wojennym.
1947 - Urodził się Andrzej Nardelli, aktor Teatru Narodowego w Warszawie, występował także w Piwnicy Wandy Warskiej i w filmach - "Nie lubię poniedziałku”, był związany z Teatrem Telewizji i Teatrem Polskiego Radia. Zmarł tragicznie w wieku 25 lat - utopił się w Narwi, 10 lub 11 czerwca 1972 roku.
1947 - Zmarł Henry Ford, amerykański producent samochodów, pionier motoryzacji. W 1903 roku założył w Detroit spółkę Ford Motor Company. Był wegetarianinem, należał do wolnomularstwa. Urodził się 30 lipca 1863 roku.  
1948 - Rozpoczęła działalność Światowa Organizacja Zdrowia.
1949 - Utworzono Państwową Radę Ochrony Przyrody.
1949 - Urodził się Janusz Anderman, pisarz, prozaik, tłumacz literatury czeskiej, reżyser, autor scenariuszy filmowych, sztuk teatralnych, słuchowisk radiowych, laureat wielu nagród.
1957 - W Nowym Jorku z dzielnicy Queens na Manhattan przejechał po raz ostatni napędzany elektrycznością tramwaj.
1959 - Po raz pierwszy w historii, do miejscowości Stanford, w Kalifornii powróciły wysłane z Ziemi, a odbite od powierzchni Słońca promienie laserowe.
1962 - Zmarł generał Walerian Czuma, dowódca obrony Warszawy we wrześniu 1939 roku. Po kapitulacji Warszawy został osadzony w obozie jenieckim. Po zakończeniu wojny zamieszkał w Wielkiej Brytanii. Urodził się 24 grudnia w 1890 roku.
1964 - Urodził się Russell Crowe, australijski aktor, grał w filmach: „Gladiator”, „Tripoli”, „Piękny umysł”, „Dowód życia”, „Informator”, „W sieci kłamstw”.  
1969 - Ukazał się pierwszy singiel Johna Lennona i Yoko Ono pod tytułem “Give Peace a Chance”.
1969 - Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych jednogłośnie zniósł zakaz posiadania przez prywatne osoby materiałów o treści obscenicznej.
1969 - Opublikowano dokumenty RFC-1, opisujące działanie Internetu, tak więc dzień 7 kwietnia 1969 to symboliczna data początków funkcjonowania Internetu.  
1972 - Zmarł w Londynie August Zaleski, dyplomata, od 1947 roku prezydent Rzeczpospolitej na Uchodźstwie. Urodził się 30 września 1883 roku.  
1978 - W Kopenhadze rozpoczęła się pierwsza sesja Rady Europy z udziałem szefów państw i rządów. Trwała do 8 kwietnia.
1981 - W Chicago, w stanie Illinois, zmarł Krzysztof Klenczon,  piosenkarz, gitarzysta, kompozytor, muzyczny samouk. Członek zespołów „Niebiesko-Czarni”, „Pięciolinie”, „Czerwone Gitary” i „Trzy Korony”, autor przebojów: „Biały krzyż”, „Powiedz, stary gdzieś ty był”, „Kwiaty we włosach”, „Jesień idzie przez park”, „Wróćmy na jeziora”, „10 w skali Beauforta”, „Port”, na cześć muzyka w Szczytnie odbywa się Ogólnopolski Konkurs Piosenki imienia Krzysztofa Klenczona. Urodził się 30 stycznia 1942 roku. 30 rocznica
1983 - W Egipcie odnaleziono ludzki szkielet, którego wiek oszacowano na 80 tysięcy lat.                                                                                                                    1985 - Michaił Gorbaczow ogłosił jednostronne moratorium na rozmieszczenie rakiet krótkiego zasięgu w Europie.
1986 - Zmarł Leonid Kantorowicz, rosyjski matematyk i ekonomista, profesor uniwersytetu w Leningradzie, uważany za twórcę programowania liniowego, autor prac „Matematyczne metody organizacji i planowania w przedsiębiorstwie” oraz „Optymalne decyzje ekonomiczne”, laureat Nagrody Nobla w 1975 roku w dziedzinie ekonomii. (ur. 19.01.1912) 25 rocznica          
1989 - Na Morzu Barentsa zatonął radziecki podwodny okręt atomowy „K-278 Komsomolec”. W katastrofie śmierć poniosło 42 członków załogi. Jednostka pełniła służbę od 31 grudnia 1984 roku.
1989 - W Krakowie zarejestrowano ogólnopolski Związek Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego.
1989 - Sejm uchwalił nową ordynację wyborczą oraz ustanowił instytucje Senatu i prezydenta.
1991 - Amerykański wahadłowiec "Atlantis" wyniósł na orbitę okołoziemską obserwacyjnego satelitę astronomicznego. 20 rocznica
1995 - W Warszawie oddano do użytku pierwszy odcinek metra, od stacji Kabaty na południowym krańcu miasta do stacji Politechnika. Budowa trwała 12 lat.
1998 - Francja i Wielka Brytania ratyfikowały, jako pierwsze mocarstwa atomowe, układ o całkowitym zakazie prób atomowych.
2001 - Amerykanie wystrzelili w kierunku Marsa sondę kosmiczną „Mars Odyssey 2001 Orbiter”. Sonda weszła na orbitę „Czerwonej Planety” 24 października 2001 roku, po prawie 7 miesiącach lotu. 10 rocznica   
2006 - Zmarł Zdzisław Pawlak, matematyk, członek Polskiej Akademii Nauk, światową sławę zyskał w latach 80. po sformułowaniu nowej teorii, którą nazwał teorią zbiorów przybliżonych, stworzył też pierwszy formalny model matematyczny kodów genetycznych DNA, zbudował pierwszy komputer GAM-1, opracował nowe podejście matematyczne do teorii konfliktów. (ur. 10.11.1926) 5 rocznica
2007 - Zmarł Johnny Hart, amerykański grafik, autor komiksów między innymi „B.C.” i współautor „Czarownika z Id”, przedrukowywanych przez ponad 1300 dzienników na świecie. Urodził się 18 lutego 1931 roku.   

Czytaj także

6 kwietnia

Ostatnia aktualizacja: 06.04.2011 00:00
Hitlerowskie Niemcy zaatakowały Grecję i Jugosławię.
rozwiń zwiń