Historia

6 kwietnia

Ostatnia aktualizacja: 06.04.2011 00:00
Hitlerowskie Niemcy zaatakowały Grecję i Jugosławię.

1199 - Zginął Ryszard Lwie Serce, król Anglii z dynastii Plantagenetów. W latach 1190 -1192 był jednym z dowódców trzeciej wyprawy krzyżowej. Został uwięziony w Austrii w czasie drogi powrotnej, następnie przekazany cesarzowi Henrykowi VI. Uwolniono go w 1194 roku. Zginął, walcząc z francuskim królem Filipem II Augustem o angielskie posiadłości we Francji. Uważany za ideał króla-rycerza, bohater pieśni i legend. (ur. 8.09.1157)
1490 - Zmarł Maciej Korwin, król węgierski w latach 1458-1490, od 1469 roku również król Czech. Zapisał się jako reformator i mecenas sztuki - przeprowadził szereg reform administracyjnych, podatkowych i wojskowych, założył zawodową armię, powołał do życia uniwersytet w Bratysławie, uważany za najwybitniejszego władcę Węgier.      
1520 - Zmarł Rafael Santi, właściwe nazwisko Raffaello Santi lub Raffaello Sanzio, włoski malarz i architekt, trzeci z najsławniejszej trójki genialnych artystów włoskiego renesansu - obok Michała Anioła i Leonarda da Vinci, budowniczy Bazyliki Świętego Piotra w latach 1514 -1520, autor fresków w komnatach papieskich, obrazów o tematyce religijnej i Madonn. (ur. 6.04.1483)
1528 - Zmarł Albrecht Duerer, niemiecki malarz, grafik i teoretyk sztuki, jeden z najbardziej fascynujących artystów wszech czasów, przyczynił się do rozwoju drzeworytnictwa i miedziorytu. Cykle: „Apokalipsa”, „Rycerz, śmierć i diabeł”, „Melancholia” przyniosły mu sławę w całej Europie. (ur. 21.05.1471)
1748 - Rozpoczęły się prace wykopaliskowe w Pompejach, które 17 wieków wcześniej pokryły grubą warstwą wydobywające się z Wezuwiusza popiół i lawa.   
1793 - Konwent rewolucji francuskiej powołał Komitet Ocalenia Publicznego, w celu opanowania kryzysowej sytuacji państwa, spowodowanej wojną z Austrią i Prusami, anarchią gospodarczą i kontrrewolucją wewnętrzną.  
1810 - Urodził się Dionizy Czachowski, pułkownik, naczelnik wojenny województwa sandomierskiego w powstaniu styczniowym. Uczestniczył w bitwie pod Małogoszczą, gdzie osłaniał odwrót Langiewicza, pod Pieskową Skałą i Grochowiskami, poległ w czasie bitwy pod Jaworem Soleckim. (zm. 6.11.1863)
1812 - Urodził się Aleksander Hercen, rosyjski pisarz i myśliciel, działacz polityczny. Za działalność opozycyjną został 2-krotnie skazany na zesłanie. Był orędownikiem niepodległości Polski, poparł Powstanie Styczniowe. Od 1850 roku przebywał na emigracji. Był współtwórcą czasopisma "Kałakoł" oraz doktryny "rosyjskiego socjalizmu". Napisał prace: "Dyletantyzm w nauce", "Lud rosyjski i socjalizm". Zmarł w Paryżu 21.01.1870 roku.
1814 - Abdykował cesarz Napoleon. Został zesłany na wyspę Elbę na Morzu Śródziemnym. We Francji przywrócono władzę dynastii Burbonów. Królem został Ludwik XVIII.   
1829 - Zmarł Niels Henrik Abel, norweski matematyk, współtwórca teorii funkcji eliptycznych i hipereliptycznych. W 2001 roku rząd Norwegii ustanowił Nagrodę Abela, przyznawaną za wybitne osiągnięcia w dziedzinie matematyki. (ur. 05.08.1902)
1851 - Urodził się Ferdinand Foch, marszałek Francji, Polski i Wielkiej Brytanii. Podczas I wojny światowej był dowódcą 9 armii. Dowodził w zwycięskiej bitwie nad Marną. Od 1918 roku był  naczelnym wodzem sił sprzymierzonych. Napisał "Zasady sztuki wojennej". (zm. 20.03.1929)
1851 - Urodził się Władysław Smoleński, historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, przedstawiciel tak zwanej szkoły warszawskiej, autor prac: „Stan i sprawa Żydów polskich w XVIII wieku”,  „Szkoły historyczne w Polsce”, „Mieszczaństwo warszawskie w końcu wieku XVIII”. (zm. 07.05.1926)
1852 - Irlandzki geofizyk Edward Sabine ogłosił, że 11-letni cykl plam słonecznych zbiega się idealnie z cyklem geomagnetycznym.                                                    
1869 - W Nowym Jorku zostało utworzone Amerykańskie Muzeum Historii Naturalnej.
1869 - Opatentowano celuloid - najstarsze termoplastyczne tworzywo sztuczne.     
1888 - Urodził się Mieczysław Smolarski, pisarz i poeta, przedstawiciel nurtu utopijnego w polskiej powieści fantastyczno-naukowej, autor powieści: „Miasto światłości”, „Podróż poślubna pana Hamiltona”, „Przygoda jednej nocy”. (zm. 21.01.1967)                      
1890 - Urodził się Anthony Fokker, holenderski pionier lotnictwa, konstruktor i producent samolotów. W 1925 roku skonstruował pierwszy trójsilnikowy samolot pasażerski, w 1912 roku otworzył swoją pierwszą firmę lotniczą w Niemczech w niewielkiej miejscowości pod Berlinem. (zm.23.12.1939)                                                       
1892 - Urodził się Mateusz Gliński, publicysta muzyczny, dyrygent, kompozytor, twórca czasopisma "Muzyka". Przez wiele lat był doradcą muzycznym Watykanu. Od 1956 roku przebywał w Stanach Zjednoczonych, gdzie założył Międzynarodową Fundację Chopinowską (zm. 02.01.1976)
1892 - Urodził się Donald Douglas, przemysłowiec, konstruktor lotniczy, pionier lotnictwa amerykańskiego. W 1920 roku założył zakłady lotnicze produkujące samoloty bombowe i transportowe, które przekształciły się w koncern McDonnell-Douglas Aircraft Co. Zaprojektował zbudowany w 1936 roku samolot komunikacyjny DC-3. (zm. 01.02.1981)
1896 - W Atenach zainagurowano pierwsze nowożytne Igrzyska Olimpijskie. Otwracia dokonał król Grecji Jerzy I. Pprzybyły ekipy z 13 krajów - 245 sportowców. Wielu uczestników finansowało wyjazd z prywatnych środków, pierwszym zwycięzcą został amerykański trójskoczek James Connolly. I grzyska trwały do 15. kwietnia.
1901 - We Lwowie urodził się Marian Hemar, właściwe nazwisko Jan Marian Hescheles, poeta, satyryk, komediopisarz, kierownik literacki teatrów rewiowych lwowskich i warszawskich, w tym słynnego „Qui Pro Quo”, współtwórca szopek politycznych. Marian Hemar od 1942 roku przebywał w Wielkiej Brytanii. Autor tekstów kabaretowych i piosenkarskich, zbiorów wierszy satyrycznych i patriotycznych, a także komedii. (zm. 11.02.1972)
1908 - Urodził się Wojciech Skuza, poeta, pisarz, publicysta, działacz ludowy, autor powieści: „Rzecz o Wojciechu Bartosie Głowackim”, „Fornale”, „Kolorowe słowa”. (zm. 27.08.1942)
1909 - Poruszający się saniami Amerykanie: Robert Edwin Peary, oficer marynarki i badacz polarny, oraz Matthew Henson zdobyli po raz pierwszy w historii Biegun Północny.                                                                                                            
1911 - Urodził się Feodor Lynen, niemiecki biochemik, profesor uniwersytetu w Monachium, prowadził badania nad syntezą cholesterolu w organizmie człowieka, a także nad rolą cholesterolu w biosyntezie witaminy D, hormonów nadnercza i płciowych, za badania nad cholesterolem, które przyczyniły się do zwalczania miażdżycy, otrzymał razem z Konradem Blochem Nagrodę Nobla w 1964 roku w dziedzinie medycyny.       (zm. 06.08.1979)
1914 - Zmarł Józef Chełmoński, malarz, przedstawiciel kierunku realistycznego, autor scen rodzajowych o tematyce wiejskiej, scen myśliwskich, pejzaży. Do jego najbardziej znanych obrazów należą: "Żurawie", "Czwórka", "Bociany", "Babie lato", "Na  folwarku", „Sanna”, „Przed burzą”, „Bociany”, „Kuropatwy na śniegu”. (ur. 7.11.1849)
1915 - Urodził się Tadeusz Kantor, malarz i reżyser teatralny, twórca Eksperymentalnego Teatru Podziemnego w latach 1942 -1944, współorganizator pierwszej po wojnie Wystawy Polskiej Sztuki Nowoczesnej, założyciel teatru "Cricot 2". (zm. 8.12.1990)  
1920 - Urodził się Edmond Fischer, amerykański biochemik, profesor na Uniwersytecie w Waszyngtonie. Jego badania doprowadziły do wyodrębnienia enzymów fosforylujących i defosforylujących białka proste, w 1992 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny za „opisanie procesu odwracalności fosforylacji, jako włącznika uruchamiającego białka i regulującego różne komórkowe procesy”.
1922 - Sejm, po uprzednich konsultacjach z parlamentarzystami wileńskimi, podjął uchwałę o objęciu władzy państwowej na ziemi wileńskiej przez rząd Polski.
1924 - Urodził się Janusz Ziółkowski, socjolog, rektor Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu w latach 1981 -1982. Szef kancelarii prezydenta Lecha Wałęsy, członek Papieskiej Akademii Nauk Społecznych, autor około 130 prac naukowych w tym „Socjologia i planowanie społeczne”. (zm. 5.04.2000)
1927 - Urodził się Gerry Mulligan, amerykański saksofonista barytonowy, aranżer i kompozytor. (zm. 20.01.1996)
1927 - Urodziła się Zofia Martens (Martensówna), pseudonim „Jaga”, uczennica Gimnazjum imienia Cecylii Plater-Zyberkówny, harcerka, drużynowa 23. drużyny „Zielonej” Chorągwi Warszawskiej Organizacji Harcerskiej. W 1941 roku aresztowana i więziona na Pawiaku, po kilku miesiącach zwolniona. Od marca 1944 roku sanitariuszka I plutonu 1.  kompanii batalionu „Parasol”. Poległa w Powstaniu Warszawskim 24 sierpnia 1944 roku, w czasie ratowania rannego powstańca.
1928 - Urodził się James Dewey Watson, amerykański biochemik i genetyk, w marcu 1953 roku, wraz z Francisem Crickiem i Mauricem Wilkinsem, opracował model budowy przestrzennej podwójnej helisy DNA, za co otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii w 1962 roku, autor prac „DNA pasją mojego życia”, „Biologia molekularna genu”.
1929 - Zmarł Feliks Jasieński, pseudonim Manggha, kolekcjoner i krytyk sztuki. Jego zbiory, obejmujące między innymi grafikę i ceramikę europejską, kolekcję tkanin z Europy i Dalekiego Wschodu, liczne antyki oraz kolekcję japońską, wywarły duży wpływ na malarzy Młodej Polski. Swoją kolekcję ofiarował w 1920 roku Muzeum Narodowemu w Krakowie. (ur. 8.07.1861)
1934 - Uroczyście otwarto lotnisko na warszawskim Okęciu.

1941 - Wojska niemieckie zaatakowały Jugosławię i Grecję. Hitler usprawiedliwiał inwazję, przedstawiając ją jako reakcję na wysadzenie desantu oddziałów brytyjskich na Krecie. Pierwotnie plany Hitlera dotyczyły jedynie Grecji, z którą - bez sukcesów - walczyły Włochy, jednak gdy Jugosławia nie zgodziła się na przemarsz przez jej terytorium wojsk niemieckich, została również zaatakowana.

1957 - Ukazał się pierwszy numer czasopisma "Rynki Zagraniczne".
1957 - Z tras Nowego Jorku wycofano ostatnie tramwaje.  
1961 - Zmarł Stefania Zahorska, historyk sztuki, powieściopisarka, publikowała w „Wiadomościach Literackich”, autorka „Dziejów malarstwa polskiego” i monografii poświęconych między innymi Janowi Matejce i Eugeniuszowi Zakowi, od 1939 roku we Francji, później - w Anglii, współzałożycielka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich w Londynie. (ur. 25.04.1890)
1965 - Start pierwszego komercyjnego, telekomunikacyjnego amerykańskiego satelity „Early Bird“.
1971 - Zmarł Igor Strawiński, rosyjski kompozytor światowej sławy, autor baletów, utworów symfonicznych i kameralnych, między innymi "Pietruszki", "Święta wiosny" i "Ognistego ptaka".  Początkowo pozostawał pod wpływem impresjonizmu muzycznego Claude'a Debussy’ego i Maurice'a Ravela, później nawiązał do rosyjskiej muzyki ludowej a w swoich utworach na pierwszy plan wysunął rytm. Uważany za prekursora współczesnej muzyki klasycznej i kompozytora, który wywarł największy wpływ na sztukę XX wieku. Od 1939 roku przebywał na emigracji w Stanach Zjednoczonych.     (ur. 5.06.1882)
1985 - Zmarł Stanisław Zaczyk, aktor teatrów krakowskich i warszawskich. Grał także wiele ról filmowych i telewizyjnych, występował w radiu. Jego znane role to: Konrad w "Wyzwoleniu" Stanisława Wyspiańskiego, Iwan w "Braciach Karamazow" według Fiodora Dostojewskiego, generał SS Jurgen Stroop w inscenizacji "Rozmów z katem" Kazimierza Moczarskiego. Grał w serialach telewizyjnych „Dom”, „Polskie drogi” i „Stawka większa niż życie”. (ur. 26.09.1923)
1990 - Sejm ponownie ustanowił dzień 3 maja świętem narodowym. Z kolei 22 lipca przestał być świętem państwowym.
1992 - Zmarł Isaak Asimow, amerykański pisarz pochodzenia rosyjskiego, autor powieści fantastyczno-naukowych. (ur. 2.01.1920)
1994 - W Kigali, stolicy Ruandy, w katastrofie lotniczej zginęli prezydenci Ruandy i Burundi: Juvenal Habyarimana i Cyprien Ntaryamira. Był to początek krwawej wojny domowej między plemionami Hutu i Tutsi. Zginęło od 800 tysięcy do ponad miliona osób.
1998 - Zmarł Władysław Wasilewski, reżyser i pedagog, wykładowca w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej i Teatralnej w Łodzi, twórca filmów dokumentalnych, poświęconych problematyce społecznej oraz fabularnych, między innymi „Ojcowizna”. (ur. 14.05.1942)
2000 - Zmarł Jan Łopuszniak, aktor teatralny i filmowy, grał w filmach: „Kariera Nikodema Dyzmy”, „Pamiętnik Pani Hanki”, „Ludzie z pociągu”, „Milion za Laurę”.           (ur. 12.07.1910)
2000 - Genetyk amerykański Craig Venter poinformował o odczytaniu kompletnego zapisu DNA jednej anonimowej osoby.
2004 - W wyniku zastosowania procedury impeachmentu, prezydent Litwy Rolandas Paksas został pozbawiony sprawowanego urzędu.
2005 - W wieku 81 lat, zmarł książę Monako Rainier III, najstarszy i najdłużej panujący monarcha w Europie. Na tronie Monako zasiadł książę Albert II. Rainier III urodził się 31 maja 1923 roku.                                                         
2006 - Zmarł Augustyn Bloch, kompozytor i organista, wiceprezes Związku Kompozytorów Polskich. W latach 1954 -1977 był stałym współpracownikiem Teatru Polskiego Radia. Tworzył muzykę do sztuk i słuchowisk. Był autorem kompozycji religijnych: "Albowiem nadejdzie światłość twoja", "Litania ostrobramska", "Oratorium gedanense 1997". (ur. 13.08.1929)
2009 - Zmarł Andrzej Stelmachowski, prawnik i polityk, marszałek Senatu I kadencji w latach 1989 -1991, minister edukacji narodowej w rządzie Jana Olszewskiego, prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” w Warszawie, doradca prezydenta Lecha Kaczyńskiego do spraw Polonii. Urodził się 28 stycznia 1925 roku.
2010 - Zmarł Anatolij Dobrynin, radziecki dyplomata, kierownik wydziału międzynarodowego KC, był ambasadorem ZSRR w Waszyngtonie w czasie kadencji sześciu amerykańskich prezydentów od J.F. Kennedyego do Ronalda Reagana, w okresie kryzysu kubańskiego był człowiekiem, za pośrednictwem którego Moskwa prowadziła negocjacje ze Stanami Zjednoczonymi. (ur. 16.11.1919)











Czytaj także

5 kwietnia

Ostatnia aktualizacja: 05.04.2011 00:00
Zmarł Franciszek Kleeberg - ostatni dowódca kampanii wrześniowej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

7 kwietnia

Ostatnia aktualizacja: 07.04.2011 00:00
Stefan Czarniecki rozbił wojska szwedzkie pod Warką.
rozwiń zwiń