10 czerwca

Zmarł Szymon Okolski, zakonnik, heraldyk i pisarz.

1190 - W czasie III wyprawy krzyżowej, podczas kąpieli w rzece Salef w Cylicji utonął Fryderyk I Barbarossa, cesarz Niemiec z dynastii Hohenstaufów. (ur. ok. 1125)

1258 - Król Anglii Henryk III podpisał z angielskimi możnowładcami pod przywództwem Szymona z Montfort tak zwane "prowizje oksfordzkie", to jest reformy ustrojowe osłabiające władzę królewską. Przez niektórych historyków nazywane są pierwszą konstytucją angielską.

1580 - Zmarł Luis do Camões, portugalski poeta, którego główne dzieło "Luzjady" powstałe na wygnaniu, stało się epopeją narodową, złożone z 10. pieśni, w których na tle opisu podróży Vasco da Gamy do Indii przedstawiona jest historia i narodowe tradycje Portugalczyków. Utwór przyniósł Camõesowi miano "księcia poetów" oraz trwałe miejsce w literaturze europejskiej. (ur. ok. 1524)

1653 - Zmarł Szymon Okolski, dominikanin, teolog, historyk i heraldyk, autor prac historycznych i literackich pisanych w języku polskim i łacinie: "Dyaryusz transactiey wojennej między wojskiem koronnem i zaporoskiem w roku 1637 miesiąca Grudnia przez Mikołaja Potockiego zaczętej i dokończonej", "Żywoty niektórych św. zakonnic dominikanek" i najważniejszej - herbarza "Orbis Polonus splendoribus coeli, triumphis mundi, pulchritudine animantium condecoratus, in quo antiqua Sarmatorum gentiliata pervetusta nobilitatis insignia etc. specificantur et relucent". (ur. 1580)

1706 - Urodził się John Dollond, angielski optyk, zbudował pierwszy obiektyw z flintu i szkła kronowego, który dawał obrazy achromatyczne, to jest niezabarwione na brzegach. Był też wynalazcą teleskopu, konstruktorem przyrządów optycznych. Zmarł 30 listopada 1761 roku. 305 rocznica

1832 - Urodził się Nicolaus Otto, niemiecki konstruktor i przemysłowiec. W 1876 roku skonstruował pierwszy czterosuwowy silnik gazowy o zapłonie iskrowym. Zmarł w 1891 roku.          

1836 - Zmarł Andre Marie Ampere, francuski fizyk i matematyk, twórca podstaw współczesnej elektrodynamiki, odkrył wzajemne oddziaływanie przewodników, przez które przepływa prąd elektryczny. Sformułował tzw. "prawo Ampera", oraz hipotezę o istocie magnetyzmu, zaproponował utrzymujący się do dziś podział nauki o elektryczności na dwa działy: elektrostatykę i elektrodynamikę. Od jego nazwiska jednostkę natężenia prądu elektrycznego nazwano "amper".  Urodził się w 1775 roku. 175 rocznica

1858 - Zmarł Robert Brown, angielski biolog, który odkrył nieregularne ruchy i zderzenia mikroskopijnie małych cząstek pyłków kwiatowych "zawieszonych" w gazach i cieczach. W ten sposób odkrył zjawisko określane od jego nazwiska "ruchami Browna". Autor pracy o florze Australii, powstałej po wyprawie naukowej na ten kontynent, członek francuskiej Akademii Nauk. Urodził się 21 grudnia 1773 roku.

1880 - Urodził się Andre Derain, francuski malarz, jeden z głównych przedstawicieli fowizmu i kubizmu, malował, stosując kontrast kolorystyczny, eksperymentował z ostrymi, zbliżonymi do podstawowych kolorami, typowym przykładem jego twórczości jest "Most Londyński", tworzył także scenografię i kostiumy dla Ballets Russes Diagilewa. Zmarł 8 września 1954 roku.

1893 - Urodził się Walerian Meysztowicz, ksiądz i teolog katolicki, mediewista, profesor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, założyciel Polskiego Instytutu Historycznego w Rzymie w 1941 roku. Autor wspomnień "Gawędy o czasach i ludziach". Zmarł 29 maja 1982 roku.

1907 - W Paryżu sprzedano obraz jednego z największych twórców epoki baroku Paula Rubensa, zatytułowany "Święta Rodzina". Płótno nabyto za 59 tysięcy franków. 

1907 - Rozpoczął się pierwszy rajd Pekin - Paryż, najdłuższy rajd samochodowy świata.

1914 - Urodził się Henryk Tomaszewski, grafik i rysownik, jeden z twórców polskiej szkoły plakatu, pracując dla przedsiębiorstwa Film Polski stworzył koncepcję plakatu opartego o skrót plastyczny, metaforę, graficzną interpretację przesłania filmu, jego plakaty charakteryzuje malarskość, swoboda, żart, poetycki klimat; projektował również książki, okładki i scenografie teatralne. Zmarł 11 września 2006 roku.

1915 - Urodził się Saul Bellow, amerykański pisarz, autor powieści psychologicznych z życia amerykańskiego środowiska żydowskiego, laureat Nagrody Nobla w 1976 roku. Napisał między innymi powieści "Człowiek w zawieszeniu" i "Przygody Augiego Marcha". Zmarł 5 kwietnia 2005 roku w Brooklinie.

1922 - Urodzila się Judy Garland, amerykańska aktorka i piosenkarka, grała między innymi w filmach: "Czarnoksiężnik  z Krainy Oz", "W każdą niedzielę", "Narodziny gwiazdy",  "Pirat". Zmarła 22 czerwca 1969 roku.

1923 - Urodził się Robert Maxwell, angielski wydawca i przedsiębiorca prasowy, polityk. Zmarł 5 listopada 1991 roku.

1924 - Faszystowscy bojówkarze zabili Giacomo Matteottiego, sekretarza generalnego Włoskiej Partii Socjalistycznej. Matteotti stał na czele opozycji parlamentarnej i przeciwstawił się rządowi Benito Mussoliniego. Urodził się  22 maja 1885 roku.

1926 - Zmarł Antonio Gaudi y Cornet, wybitny hiszpański architekt, związany z Barceloną. Stworzył własną odmianę modernizmu, łącząc nowatorstwo konstrukcji z plastycznym ukształtowaniem budowli. Autor: Casa Milá, Casa Vicens, budowli w parku Güell a przede wszystkim słynnego kościoła Sagrada Familia, do dziś nieukończonego. Od 1992 roku trwa proces beatyfikacyjny Gaudíego. Urodził się 25 czerwca 1852 roku.  85 rocznica

1927 - Prezydent RP wydał rozporządzenie o powołaniu Państwowego Zakładu Higieny.

1930 - Urodził się Jacek Trznadel, pisarz, poeta, krytyk literacki i publicysta, jeden z inicjatorów założenia Polskiej Fundacji Katyńskiej, autor szkiców: "O poezji Mieczysława Jastruna", "Czytanie Norwida. Próby", "Powrót rozstrzelanej armii" - praca o Katyniu, najbardziej znaną publikacją pisarza jest zbiór wywiadów z pisarzami tworzącymi w okresie stalinizmu "Hańba domowa".

1936 - Urodził się Jan Kucz, rzeźbiarz i pedagog, wykładowca w pracowni malarstwa w Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie. Autor pomników Cyryla Ratajskiego w Poznaniu, Jana Pawła II w Kaliszu i Bielsku-Białej, Jana Kochanowskiego w Radomiu. 75 rocznica

1938 - Urodziła się Violetta Villas, właściwie Czesława Cieślak, piosenkarka, aktorka, kompozytorka i autorka tekstów. Popularna w latach 60. Jej najbardziej znane piosenki to: "Dla ciebie miły", "Przyjdzie na to czas", "Nie ma miłości bez zazdrości", "Do ciebie Mamo".

1941 - Zmarł Ludwik Krzywicki, socjolog, ekonomista - profesor Uniwersytetu Warszawskiego i Szkoły Głównej Handlowej, publicysta, wydawca, działacz społeczny - jeden z pierwszych popularyzatorów socjalizmu na ziemiach polskich, jego liczne prace naukowe zostały zgromadzone w 9-tomowym wydawnictwie "Dzieła". Urodził się 21 sierpnia 1859 roku. 70 rocznica

1941 - Zmarł Wilhelm Friedberg, geolog i paleontolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor blisko 100 prac naukowych, jak: "Mięczaki mioceńskie ziem polskich", "Studia nad formacją mioceńską ziem polskich", "Zasady geologii". Urodził się  29 stycznia 1873 roku. 70 rocznica

1942 - Pacyfikacja czeskiej wsi Lidice koło Kladna. Hitlerowcy rozstrzelali 483. mieszkańców w odwecie za udany zamach na protektora Czech i Moraw - generała SS Reinharda Heidricha.

1943 - W Moskwie zakończył się Zjazd Związku Patriotów Polskich. Przewodniczącą Związku została Wanda Wasilewska.

1945 - Została otwarta rozgłośnia Polskiego Radia w Gdańsku.

1950 - Urodziła się Anna Jantar, właściwe nazwisko Anna Szmeterling, jedna z najpopularniejszych polskich piosenkarek lat 70. Zginęła w katastrofie lotniczej 14 marca 1980 roku.

1953 - Zmarł Grzegorz Fitelberg, dyrygent i kompozytor. Zdobył światową sławę jako propagator i wykonawca muzyki Karola Szymanowskiego, dwukrotnie stworzył orkiestrę radiową i dyrygował Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach. Urodził się 18 października 1879 roku.

1965 - Urodziła się Elisabeth Hurley, angielska aktorka, modelka, producentka filmowa, zagrała w filmach: "Kto pierwszy ten lepszy", "Zakręcony", "Drugie wcielenie", "Wieczna północ".

1966 - Zmarł Kazimierz Szpotański, inżynier elektryk, pionier przemysłu aparatów elektrycznych w Polsce. W 1918 roku założył w Warszawie fabrykę aparatów elektrycznych, po wojnie i nacjonalizacji - ZWAR, obecnie - ABB ZWAR. Urodził się 16 grudnia 1887 roku. 45 rocznica

1967 - Zmarł Spencer Tracy, amerykański aktor, laureat dwóch Oscarów - za filmy "Bohaterowie morza" oraz "Miasto chłopców". Grał także w westernach "Złamana lanca" i "Czarny dzień w Black Rock". Wielki sukces przyniosła mu rola w filmie "Zgadnij, kto przychodzi na obiad". Urodził się 5 lutego 1900 roku. 

1976 - Zmarł Adolph Zukor, amerykański reżyser filmowy, założyciel i prezes wytwórni Paramount Pictures, twórca filmów "Królowa Elżbieta", "Hrabia Monte Christo". Zrewolucjonizował przemysł filmowy przez zorganizowanie produkcji i dystrybucji w jednym przedsiębiorstwie. Urodził się 7 stycznia 1873 roku. 35 rocznica

1982 - Zmarł Rainer Werner Fassbinder, niemiecki reżyser filmowy i aktor. Przez 14 lat nakręcił 41 filmów kinowych i telewizyjnych. Urodził się 31 maja 1946 roku.

1988 - Zmarł Henryk Stażewski, malarz, grafik, członek awangardowych grup artystycznych "Blok", "Praesens", jeden z pionierów abstrakcji geometrycznej, współtwórca Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej w Łodzi w 1931 roku. Urodził się 9 stycznia 1894 roku.

1996 - Przedstawiciele polskich Romów i Żydów przekazali papieżowi Janowi Pawłowi II "Księgę ofiar Oświęcimia". 15 rocznica

2000 - Zmarł Hafez al-Assad, prezydent Syrii od 1971 roku. Urodził się 6 października 1930 roku.

2000 - Zmarł Frank Patterson, irlandzki śpiewak operowy, nazywany "złotym tenorem Irlandii", śpiewał między innymi dla dwóch prezydentów Stanów Zjednoczonych i papieża Jana Pawła II, nagrał 36 albumów w sześciu językach, śpiewając arie Haendla i pieśni Wolfa. Urodził się 5 października 1938 roku.

2004 - Zmarł Ray Charles, niewidomy muzyk, jeden z największych i najpopularniejszych twórców muzyki soul, kompozytor, wokalista, autor tekstów, sławny z niezapomnianaych interpretacji takich przebojów, jak "What'd I Say" i "Georgia On My Mind". Zdobył 12 nagród Grammy. Trzykrotnie występował w Polsce. Urodził się 23 września 1930 roku.