Historia

10 lipca

Ostatnia aktualizacja: 10.07.2011 00:00

138 - Zmarł Hadrian, Publius Aelius Hadrianus, cesarz rzymski, poeta, znawca i wielbiciel kultury greckiej. Urodził się 24 stycznia 76 roku.

1509 - Urodził się Jan Kalwin, francuski teolog i reformator protestancki, twórca kalwinizmu. Odrzucał autorytet papieża, hierarchię kościelną, obrzędy i sakramenty, poza chrztem i komunią rozumianymi symbolicznie. Głosił doktrynę predestynacji, zbawienia przez wiarę i rygorystyczną etykę. W dziele z 1536 roku "Ustanowienie Religii Chrześcijańskiej" opublikował zasady zreformowanej doktryny chrześcijańskiej, zwanej kalwinizmem, polegającej między innymi na rewizji dogmatów poprzez bezpośrednie obcowanie z Biblią. Zmarł 27 maja 1564 roku.

1658 - Podczas Sejmu walnego w Warszawie zapadła decyzja o wygnaniu arian z Polski. Zarzucono im współpracę ze Szwedami i udział w planach rozbioru Rzeczpospolitej.

1830 - Urodził się Camillo Pissarro, francuski malarz impresjonistyczny.  Malował pejzaże, widoki Paryża i Rouen. Zmarł 12 października 1903 roku.

1835 - Urodził się Henryk Wieniawski, skrzypek i kompozytor. Koncertował w Europie i Stanach Zjednoczonych, zyskując sławę jednego z najwybitniejszych skrzypków XIX wieku. Tworzył kaprysy, koncerty, polonezy i mazurki na skrzypce, fantazje na tematy operowe. Zmarł 31 marca 1880 roku.

1851 - Zmarł Louis Jacques Daguerre, francuski malarz, dekorator i chemik. Wraz z Josephem Nicéphore'em Niepce'em wynalazł technikę fotografii, nazwaną od jego nazwiska "dagerotypią". Urodził się 18 listopada 1787 roku. 160 rocznica

1856 - Urodził się Nikola Tesla, serbski wynalazca, poeta i malarz. Był autorem 112 patentów, z których najważniejsze to: silnik elektryczny, prądnica prądu przemiennego, bateria słoneczna, transformator Tesli, świetlówka. Zmarł 7 stycznia 1943 roku w Nowym Jorku. 155 rocznica

1851 - Zmarł Louis Jacques Daguerre, francuski malarz, dekorator i chemik; wraz z Josephem Nicéphore’em Niepce’m wynalazł technikę fotografii nazwaną od jego nazwiska dagerotypią; pozwalała ona na wykonanie unikatowej odbitki - bez możliwości jej powielenia - na metalowej płytce. Zmarł 18 listopada1787 r. 160 rocznica

1871 - Urodził się Marcel Proust, jeden z najwybitniejszych francuskich pisarzy, największym dziełem jego życia jest siedmioczęściowy cykl powieściowy - "W poszukiwaniu straconego czasu", w którym opisuje zmiany, dokonujące się  we Francji w czasach Trzeciej Republiki i fin de siecle. Zmarł 18 listopada 1922 roku. 140 rocznica

1888 - Urodził się Giorgio Chirico, włoski malarz i rzeźbiarz, uznawany za prekursora surrealizmu, autor obrazów - "Bitwa hoplitów z centaurami", "Nostalgia za nieskończonością". Zmarł 20 listopada 1978 roku.

1895 - Urodził się Carl Orff, niemiecki kompozytor, pedagog i dyrygent, autor tryptyku teatralnego "Trionfi", opery "Mądra". Opracował własną metodę wychowania muzycznego dzieci, której głównym elementem jest śpiew i gra na prostych instrumentach perkusyjnych. Metoda Orffa wykorzystywana jest też obecnie w muzykoterapii dorosłych. Zmarł 29 marca 1982 roku.

1902 - Urodził się Kurt Alder, niemiecki chemik, laureat nagrody Nobla w 1950 roku za odkrycie i rozwój syntezy dienowej, pozwalającej tworzyć związki chemiczne, mające między cząstkami dwa podwójne połączenia. Zmarł 20 czerwca 1958 roku. 

1910 - Urodził się Kazimierz Dziewoński, geograf, profesor Instytutu Geografii PAN, specjalista geografii ekonomicznej, zajmował się geografią zaludnienia i osadnictwa oraz regionalizacją ekonomiczną, autor między innymi prac: "Teoria regionu ekonomicznego", "Geografia miast i osiedli w Polsce", "Baza ekonomiczna i struktura funkcjonalna miast". Zmarł 4 listopada1994 roku.

1915 - Urodził się Saul Bellow, amerykański pisarz, autor powieści: "Herzog", "Dar Humbolta", "Henderson, król deszczu", laureat nagrody Nobla w 1976 roku. Zmarł 5 kwietnia 2005 roku.

1916 - Urodził się Jan Ziółkowski, pisarz, uczestnik powstania warszawskiego, oficer LWP, wykładowca na Uniwersytecie Harvarda; autor powieści "Kawaler złotej ostrogi", "Nierządnicy żywot atłasowy", "Słońce idzie do Polski". 95 rocznica

1919 - Przedstawiciele Polski - Aleksander Więckowski i Rosji Radzieckiej - Julian Marchlewski rozpoczęli w Białowieży tajne rokowania w sprawie zawarcia pokoju między obu państwami.

1919 - Sejm uchwalił, większością 1 głosu, uchwałę o zasadach reformy rolnej. Wytyczne w niej zawarte przewidywały powstanie silnych gospodarstw rolnych, które miały być podstawową jednostką społeczno-gospodarczą.

1925 - Urodził się Edmund Niziurski, prozaik, nowelista, autor scenariuszy filmowych i telewizyjnych oraz słuchowisk, twórca popularnych książek dla dorosłych i młodzieży, cechujących się charakterystycznym, nieco absurdalnym humorem słownym: "Księga urwisów", "Niewiarygodne przygody Marka Piegusa", "Sposób na Alcybiadesa", oraz powieści społeczno-obyczajowych: "Eminencje i bałłabancje", "Przystań Eskulapa", "Salon wytrzeźwień".

1927 - W Polsce otwarto kanał Ogińskiego, który połączył Prypeć z Niemnem.

1928 - W stoczni Blainville zwodowano kontrtorpedowiec ORP "Wicher".

1930 - W Nowej Rudzie na Dolnym Śląsku w kopalni "Wieńczysław" nastąpił wybuch metanu, który spowodował śmierć 162-óch osób.

1939 - Brytyjski premier Arthur N. Chamberlain, przemawiając w Izbie Gmin, wyraził gotowość Anglii do udzielenia Polsce pomocy w wypadku wyraźnego zagrożenia jej niepodległości przez Niemcy.

1941 - II wojna światowa: początek bitwy o Leningrad i oblężenia miasta przez wojska niemieckie, które niemalże całkowicie odcięły miasto od reszty kraju. Trwało do 18 stycznia 1944 r., prawie 900 dni. Rosjanie okupili swoje bohaterstwo milionem ofiar, z których większość zmarła z głodu lub mrozu. 70 rocznica

1941 - W Jedwabnem koło Łomży dokonano pogromu Żydów. Mordu dokonała co najmniej 40-osobowa grupa polskiej cywilnej ludności, z inspiracji Niemców. Żydów zapędzono na rynek, po czym zamknięto w stodole i spalono żywcem. W Jedwabnem zamordowano od 300-tu do 400-tu osób.  70 rocznica

1941 - Zmarł Ferdinand Morton "Jelly Roll", amerykański pianista jazzowy i kompozytor. Urodził się 20 października 1890 roku. 70 rocznica

1946 - W Rzymie zmarła Eugenia Kierbedziowa, córka Stanisława, sławnego konstruktora i budowniczego mostów. Była filantropką, podarowała Warszawie specjalnie wybudowany i urządzony gmach  Biblioteki Publicznej przy Koszykowej, ufundowała Szkołę Sztuk Pięknych na Wybrzeżu Kościuszkowskim, a także budynek dla Towarzystwa Popierania Przemysłu Ludowego oraz  jeden z pawilonów szpitala dla umysłowo chorych w Drewnicy pod Warszawą. Honorowa Obywatelka Warszawy. Urodziła się w 1855 roku. 65 rocznica

1949 - Na emigracji w Brazylii zmarł Antoni Leopold Dygat, architekt. Zaprojektował gmach Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych w Warszawie, stację Polskiego Radia w Raszynie, budynek Wojskowego Instytutu Geograficznego oraz wiele ulic w stolicy. Ojciec Stanisława Dygata. Urodził się 11 maja 1886 roku.

1952 - W Polsce weszła w życie ustawa o obowiązkowych dostawach zboża. 

1952 - Urodził się Emilian Kamiński, aktor. Grał w teatrach warszawskich oraz w filmach "Szaleństwa panny Ewy", "Szatan z 7 klasy", "Kariera Nikosia Dyzmy" i "Matka swojej matki". Wybudował prywatną scenę Teatr Kamienica w Warszawie, gdzie od kwietnia 2009 roku wystawia sztuki. Odznaczony Srebrnym Medalem Gloria Artis-Zasłużony Kulturze.

1953 - W ZSRR opublikowano komunikat o zakończeniu plenum KC KPZR i potępieniu "zbrodniczej antypartyjnej i antypaństwowej działalności Ławrientija Berii".

1957 - W Londynie zmarł Szalom Asz, pisarz, dramaturg i eseista żydowski, piszący w języku jidysz, autor trylogii "Przed potopem", za którą otrzymał order Polonia Restituta. Urodził się w 1880 roku.

1962 - Stany Zjednoczone wystrzeliły na orbitę okołoziemską pierwszego satelitę telekomunikacyjnego Telstar. Następnego dnia dokonano pierwszej transoceanicznej transmisji radiowo-telewizyjno-telefonicznej.

1969 - W wypadku samochodowym zginął Bogumił Kobiela, aktor teatralny i filmowy. Grał w kilkudziesięciu filmach, jak: "Zezowate szczęście", "Wszystko na sprzedaż", "Człowiek z M-3". Był współtwórcą Bim-bomu, studenckiego teatru satyrycznego w Gdańsku. Urodził się 31 maja 1931 roku.

1989 - Zmarł Mel Blanc, właściwe nazwisko Melvin Jerome Blanc, amerykański aktor, znany jako głos bohaterów filmów animowanych wytwórni Warner Bros. Udzielał głosu popularnym bohaterom kreskówek : Królikowi Bugsowi, Kaczorowi Daffy'emu, Śwince Porky, ptaszkowi Tweety, kotu Sylwestrowi i wielu innym. Nazywany "Człowiekiem o 1000 głosach". Urodził się 30 maja 1908 roku.

1991 - Zmarł Włodzimierz Słobodnik, poeta, satyryk, autor wierszy dla dzieci, tłumacz literatury rosyjskiej i przekładów z hiszpańskiego. Urodził się 19 września 1900 roku. 20 rocznica

1991 - Borys Jelcyn został zaprzysiężony na prezydenta Federacji Rosyjskiej. 20 rocznica

1992 - W wypadku samochodowym zginęła Małgorzata Kozera-Gliszczyńska, jedna z najlepszych polskich koszykarek. Dla uczczenia jej pamięci, w Pabianicach jest organizowany corocznie Turniej Koszykówki Kobiet o Memoriał imienia Małgorzaty Gliszczyńskiej. Urodziła się 20 czerwca1961 roku.

1996 - Zmarł Czesław Centkiewicz, pisarz, uczestnik wypraw polarnych, autor książek dla dzieci i młodzieży, poświęconych terenom podbiegunowym, większość z utworów napisał wspólnie z żoną Aliną. Wydał między innymi: "Anaruk, chłopiec z Grenlandii", "Biała foka", "Wśród lodów północy", "Odarpi, syn Egigwy", "Na podbój Arktyki". Urodził się 18 października 1904 roku. 15 rocznica

1999 - Parlament Słowacji uchwalił ustawę o językach mniejszości narodowych.

2004 - Zmarł Lech Krzyżaniak, archeolog, badacz terenów Wielkopolski, Sudanu oraz Egiptu. Ponad 20 lat był dyrektorem poznańskiego Muzeum Archeologicznego, zorganizował wiele wystaw, jak: "Pradzieje Wielkopolski", "Archeologia Sudanu", "Śmierć i życie w starożytnym Egipcie". Autor ponad 200 publikacji naukowych, wydanych w większości za granicą. W 2004 roku  został mianowany przez UNESCO ekspertem do spraw Muzeum Nubijskiego w Asuanie i powstającego Muzeum Cywilizacji Egipskiej w Kairze. Urodził się  8 lutego 1940 roku.  

2006 - Zmarł Szamil Salmanowicz Basajew, przywódca rebeliantów czeczeńskich, uznany za jednego z najgroźniejszych terrorystów światowych nie tylko przez Rosję, ale też ONZ. Urodził się 14 stycznia 1965 roku. 5 rocznica

2007 - Zmarł Michał Witwicki, architekt i konserwator zabytków, autor publikacji o tematyce ochrony zabytków architektury i krajobrazu kulturalnego oraz ich ekspozycji, członek Rządowej Międzyresortowej Komisji do Spraw Rewaloryzacji Miast i Zespołów Staromiejskich. Urodził się 22 lipca 1921 roku.

2008 - Zmarła Krystyna Kersten, historyk, publicystka, profesor Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk. Autorka prac z najnowszej historii Polski: "Narodziny systemu władzy. Polska 1943 -1948", "Polska - probierz porozumień jałtańskich", "Historia polityczna Polski 1944 -1956". Urodziła się 25 maja 1931 roku.