Historia

7 września

Ostatnia aktualizacja: 07.09.2011 00:00
Bolesław Orliński wygrał zawody lotnicze w Clevland

1931 - Polski pilot Bolesław Orliński zwyciężył w zawodach lotniczych American National Races w Cleveland. Jego brawurowe akrobacje na samolocie PZL P.6 zdobyły uznanie specjalistów i prasy. Pod koniec roku 1930 myśliwiec PZL P.6 zaprezentowano na Międzynarodowym Salonie Lotniczym w Paryżu gdzie został uznany za najnowocześniejszy samolot myśliwski świata. Konstruktorem maszyny był Zygmunt Puławski. Na bazie PZL P.6 opracowano prototyp samolotu myśliwskiego PZL P.7. 80 rocznica

 

 

Pozostałe wydarzenia:

1533 - W Greenwich urodziła się Elżbieta I, królowa Anglii, ostatnia z dynastii Tudorów, córka Henryka VIII i Anny Boleyn. Poprzez swoją politykę przyczyniła się do rozwoju kulturalnego i gospodarczego Anglii: doprowadziła do rozwoju stosunków wczesnokapitalistycznych w przemyśle i częściowo w rolnictwie, popierała ekspedycje morskie i kampanie handlowe. Po zwycięstwie nad flotą hiszpańską w 1588 roku, otworzyła drogę do dominacji Anglii na morzu, co dało początek szybkiemu rozwojowi handlu, rzemiosła i żeglugi. Za jej panowania doszło do reaktywowania i skonsolidowania kościoła anglikańskiego. Czasy jej rządów nazywane są "erą elżbietańską". (zm. 24.03.1603)

1619 - Zmarł Melchior Grodziecki, jezuita, pracował w Pradze i Koszycach. Wraz z dwoma innymi kapłanami został uwięziony, torturowany i zamordowany na rozkaz Jerzego Rakoczego. Męczennikom koszyckim ludność Słowacji, Moraw, Węgier i Śląska przypisywała liczne cuda, stąd proces beatyfikacyjny rozpoczęto już w 1628 roku. Kanonizowany 2 lipca 1995 w Koszycach na Słowacji przez Jana Pawła II. Urodził się w 1582 lub 1584 roku.

1707 - Urodził się Georges Leclerc de Buffon, francuski filozof, przyrodnik i matematyk, członek Akademii Francuskiej, autor "Historie Naturelle" - 44-tomowej encyklopedii, zawierającej wiele faktów  z dziedziny przyrodoznawstwa, których wcześniej ze sobą nie łączono. (zm. 16.04.1788)  

1764 - W czasie ostatniego Sejmu elekcyjnego, przy poparciu wojsk rosyjskich, królem Polski został wybrany Stanisław August Poniatowski. Koronowany 25 listopada 1764 roku w kolegiacie świętego Jana w Warszawie.

1779 - Otwarto Teatr Narodowy na placu Krasińskich w Warszawie. Wystawiono komedię "Amant, autor i sługa" w adaptacji Wojciecha Bogusławskiego i operę "Bednarz" Franciszka Josepha Gosseca, tłumaczoną i przystosowaną do polskich warunków przez Jana Baudouin.

1799 - Zmarł Jan Ingenhousz, holenderski biolog i chemik, nadworny lekarz austriackiej cesarzowej Marii Teresy. Odkrył, że światło ma zasadnicze znaczenie dla oddychania roślin - początki nauki o fotosyntezie, prowadził też badania w zakresie energii elektrycznej oraz przewodzenia ciepła. (ur. 08.12.1730)

1808 - Urodził się William Lindley, angielski inżynier. Projektował i budował razem ze swoimi synami linie kolejowe, sieci kanalizacyjne i wodociągowe dla około 30 miast europejskich, w tym w dla: Hamburga, Bazylei, Sankt Petersburga. W drugiej połowie lat 70. XIX wieku opracował projekt miejskiej sieci kanalizacyjno-wodociągowej dla Warszawy, nad której wykonaniem czuwali jego synowie. (zm. 22.05.1900)

1816 - Urodził się Ferdinand Bebra, niemiecki lekarz, twórca podstaw nowoczesnej dermatologii. (zm. 05.08.1880) 195 rocznica

1822 - Proklamowanie niepodległości Brazylii. Tego dnia jest tam obchodzone święto narodowe.

1829 - Urodził się Friedrich August Kekule, niemiecki chemik, profesor na uniwersytecie w Heidelbergu i Bonn, współtwórca teorii budowy związków organicznych. Jako jeden z pierwszych ustalił, w jaki sposób atomy łączą się w cząsteczki, odkrył też pierścieniową budowę benzenu, co zapoczątkowało nowy dział chemii organicznej - chemię związków aromatycznych. Zmarł 13 lipca 1896 roku.

1870 - Urodził się Aleksandr Kuprin, rosyjski nowelista: "Moloch", "Junkiera", "Pojedynek" od 1919 roku na emigracji. (zm. 25.08.1938)

1888 - W nowojorskim szpitalu po raz pierwszy w przypadku człowieka zastosowano inkubator. Komora została zbudowana przez doktora Williama Championa Deminga.

1889 - Urodził się Marian Borzęcki, działacz polityczny i prawnik. W czasie okupacji został pierwszym przedstawicielem rządu emigracyjnego na kraj. Zginął zamordowany w obozie w Mauthausen 3 czerwca 1940 roku.

1906 - Urodził się Bolesław Barcz, grafik, rzeźbiarz, wydawca, autor rzeźb "Jan z Kolna", "Obrońca", współautor nowej czcionki nazwanej "Militari" oraz opracowań graficznych: "Ilustrowany Album Legionów Polskich 1914 -1918", "Lotnictwo w Polsce", "Wojciech Gerson". Na Międzynarodowej Wystawie Sztuki i Techniki w Paryżu w 1937 roku otrzymał złoty medal za książkę ozdobną. Zginął w Powstaniu Warszawskim w 1944 roku. 105 rocznica

1907 - Urodził się Wacław Kubacki, historyk literatury, pisarz, autor sztuk scenicznych, między innymi: "Krzyk jarzębiny", "Wiosna rzymska", "Jakobińskie gniazdo", zbiorów poezji - "Kartki na wietrze", "Człowiek i świat", powieści - "Sen nocy letniej", "Koncert na orkiestrę". Zmarł 16 grudnia 1992 roku.   

1908 - Urodził się Max Kaminsky, amerykański muzyk jazzowy, trębacz. Zmarł 6 września 1994 roku.

1909 - Urodził się Elia Kazan, amerykański pisarz i reżyser filmowy, pochodzenia greckiego. Największą popularność przyniosły mu filmy "Viva Zapata", "Na wschód od Edenu" i "Goście", a także ekranizowane własne powieści "Ameryka, Ameryka" i "Układ". Był współtwórcą słynnej szkoły "Actor's Studio". Zmarł 28 września 2003 roku.

1914 - Urodził się James Alfred van Allen, amerykański geofizyk, badacz kosmosu, jeden z twórców pierwszego amerykańskiego sztucznego satelity, odkrywca dwóch pasów radiacyjnych otaczających Ziemię - pasy Van Allena. Zmarł 9 sierpnia 2006 roku.

1928 - W Gdyni otwarto pierwszą polską linię transoceaniczną.

1928 - Rozpoczął się pierwszy wyścig Tour de Pologne, obecnie największy szosowy wyścig kolarski w Polsce i jeden z najstarszych wieloetapowych na świecie. 

1930 - Urodził się Baudouin I, król Belgii od 1951 roku, panował 42 lata. (zm. 31.07.1993) 80 rocznica

1936 - Urodził się Waldemar Ceran, historyk, profesor Uniwersytetu Łódzkiego, członek Polskiej Akademii Nauk, badacz historii starożytnego Bizancjum; redaktor "Przeglądu Historycznego", współtwórca "Encyklopedii kultury bizantyńskiej" oraz "Wielkiej Encyklopedii PWN"; autor ponad 70 prac naukowych w tym "Początki i etapy rozwoju bizantynologii polskiej" oraz "Teodozjusz I Wielki" (zm. 20.06.2009). 75 rocznica

1936 - Urodził się Buddy Holly, amerykański piosenkarz, gitarzysta i kompozytor, rockowy eksperymentator - jako pierwszy zaczął stosować dwuścieżkowy magnetofon i miksowanie ponagraniowe; eksperymentował z instrumentarium, brzmieniem i nastrojem, pod tym względem wyprzedził swoją epokę, stając się prototypem progresywnego rockmana (zginął w wypadku lotniczym 03.02.1959). 75 rocznica

1937 - We Lwowie zmarł Tadeusz Pini, historyk literatury polskiej, badacz epoki romantyzmu, autor monografii "Krasiński. Życie i twórczość", organizator i dyrektor powstałego w 1919 roku Instytutu Wydawniczego "Biblioteka Polska". Urodził się 9 kwietnia 1872 roku.  

1939 - Redakcja radia BBC nadała pierwszą audycję w języku polskim, cztery dni po przystąpieniu Wielkiej Brytanii do wojny z Niemcami.

1939 - Kapitulacja załogi Westerplatte. Polscy żołnierze pod dowództwem majora Henryka Sucharskiego bohatersko bronili Polskiej Wojskowej Składnicy Tranzytowej przed agresją wojsk hitlerowskich, przez 7 dni. Major Sucharski zdecydował o kapitulacji, mając na uwadze los rannych żołnierzy. W dowód uznania generał Eberhardt pozwolił Sucharskiemu zatrzymać szablę oficerską. Ze 182-óch obrońców poległo 16-tu - jeden z nich zginął już po kapitulacji, a 50-ciu zostało rannych.

1940 - Władze niemieckie ustaliły na terenie Generalnego Gubernatorstwa normy przydziału chleba: dla ludności polskiej - 1500 gramów tygodniowo, a dla ludności żydowskiej - 700 gramów.

1940 - Urodził się Dario Argento, włoski reżyser, scenarzysta i producent filmowy, sławę przyniosły mu głównie filmy z gatunku horrorów, a szczególnie ich specyficznej włoskiej odmiany, nazywanej giallo: "Głęboka czerwień", "Ptak o kryształowym upierzeniu", "Opera"

1943 - Czterej żołnierze oddziału Armii Krajowej "Agat", późniejszy "Parasol", wykonali wyrok śmierci na zastępcy komendanta Pawiaka, oficerze SS Franzu Buercklu, znanym z okrucieństwa wobec więźniów. W zamachu zginęło 10 Niemców, oddział specjalny Kedywu "Agat" nie poniósł strat.

1946 - Urodził się Olgierd Łukaszewicz, aktor teatralny i filmowy; początkowo związany z teatrami krakowskimi, później przeniósł się do Warszawy, gdzie występował w teatrach: Dramatycznym, Studio, Powszechnym i Polskim; zagrał m.in. w filmach: "Sól ziemi czarnej", "Noce i dnie", "Seksmisja", "Krótki film o zabijaniu", "Karol - człowiek, który został papieżem", "Generał Nil", "Katyń". 65 rocznica

1946 - Urodził sie Jerzy Salwarowski, dyrygent, kompozytor, profesor Akademii Muzycznej w Poznaniu, dyrektor artystyczny Filharmonii Częstochowskiej i Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej; pomysłodawca i organizator Festiwalu Muzycznego "Toruń - Muzyka i Architektura". 65 rocznica

1949 - Proklamowano Republikę Federalną Niemiec ze stolicą w Bonn. Tego dnia odbyło się pierwsze posiedzenie Bundestagu i Bundesratu, w nowo utworzonej Republice Federalnej Niemiec. RFN powstała z  trzech stref okupacyjnych mocarstw zachodnich na terenie byłych Niemiec. W odpowiedzi na powołanie RFN, strona komunistyczna utworzyła Niemiecką Republikę Demokratyczną obejmującą obszar dawnej radzieckiej strefy okupacyjnej. Dawna stolica Rzeszy - Berlin, został podzielony na część zachodnią i wschodnią.

1949 - Urodziła się Gloria Gaynor, amerykańska wokalistka, znana z przebojów soulowych i jazzowych, a także dyskotekowych przeróbek. W połowie lat 80. piosenkarka przeszła wewnętrzną przemianę, zwracając się w kierunku Kościoła katolickiego i ku muzyce gospel.

1951 - Urodził się Mark Isham, amerykański kompozytor tworzący głównie muzykę filmową, elektroniczną i jazzową m.in. do filmów: "Myszy i ludzie", "System", "Rzeka wspomnień", "Nell", "Siła i honor", "Galapagos", "Krwawy Romeo". 60 rocznica

1954 - W Paryżu odbyła się premiera filmu "La Strada" Federico Felliniego.

1955 - W Peru przyznano kobietom prawa wyborcze.

1956 - Urodził się Ryszard Riedel, wokalista zespołu "Dżem", autor tekstów piosenek; od 1999 r. na tyskich Paprocanach odbywa się festiwal "Ku przestrodze", poświęcony jego muzyce; w 2005 r. nakręcono film fabularny opierający się na życiu Riedla pt. "Skazany na bluesa"; uważany za jednego z najważniejszych artystów polskiej sceny muzycznej (zm. 30.07.1994). 55 rocznica

1959 - Zgodnie z postanowieniami konferencji genewskiej utworzono Komitet Rozbrojeniowy, będący poza strukturami ONZ, lecz pozostający w kontakcie z tą organizacją.

1960 - Urodził się Paweł Nowosławski, scenarzysta, reżyser, autor filmów animowanych: "Lisiczka", "Smoczek żarłoczek", "Siedmiomilowe buty".

1962 - Otwarto odbudowany ze zniszczeń wojennych Muzeum Pałac w Wilanowie.  

1962 - Zmarła Karen Blixen, duńska pisarka, autorka opowiadań - "Siedem fantastycznych opowieści", "Nieśmiertelna opowieść". Największą popularnosć przyniosła jej powieść "Pożegnanie z Afryką", będąca wspomnieniami o życiu w Kenii. Ekranizacja powieści powstała w 1985 roku. (ur. 17.04.1885)  

1965 - Urodziła się Joanna Trzepiecińska, aktorka warszawskiego Teatru Studio, występuje również w filmie: "Stan strachu", "Sztuka kochania", "Dzieje mistrza Twardowskiego", "Powrót wilczycy", "Papierowe małżeństwo", w serialu telewizyjnym "Rodzina zastępcza".

1972 - Zmarł profesor Marian Łodyński, historyk, bibliotekarz, bibliograf, współzałożyciel Centralnej Biblioteki Wojskowej w Warszawie. (ur. 1884)

1975 - 3 tysiące osób zginęło podczas trzęsienia ziemi w Turcji.

1985 - Zmarł Rodney Porter, angielski biochemik, profesor uniwersytetu w Londynie, laureat Nagrody Nobla w 1972 roku w dziedzinie medycyny, za osiągnięcia w pracy nad strukturą molekularną przeciwciał. (ur. 08.10.1917)

1988 - Zmarł Bolesław Płotnicki, aktor, uczestnik kampanii wrześniowej 1939 roku. Grał w filmach: "Piątka z ulicy Barskiej", "Prawo i pięść", "Gdzie jest generał", w serialach telewizyjnych - "Janosik", Stawka większa niż życie". (ur. 17.06.1913)  

1991 - W Hadze, z inicjatywy EWG, rozpoczęła obrady międzynarodowa konferencja w sprawie pokojowego rozwiązania konfliktu jugosłowiańskiego. 20 rocznica

1992 - Zmarł Włodzimierz Wnuk, jeden z najwybitniejszych pisarzy Podhala, działacz ruchu podhalańskiego, redaktor Instytutu Wydawniczego PAX, związany z "Tygodnikiem Powszechnym". (ur. 1915)  

1994 - Zmarł Terence Young, brytyjski reżyser filmowy. Największą popularność zdobył dzięki wyreżyserowaniu 3 filmów z bondowskiej serii "Doktor No", "Pozdrowienia z Moskwy" i "Operacja Piorun". Urodził się 20 czerwca 1915 roku.

2010 - Zmarł Clive Donner, angielski reżyser i montażysta filmowy, twórca filmów: "Złodziej z Bagdadu", "Dozorca", "Król Artur", Charlie Chan i klątwa Dragon Queen"; sławę przyniósł mu nakręcony w 1965 r. film "Co słychać, koteczku?".

Czytaj także

6 września

Ostatnia aktualizacja: 06.09.2011 00:00
Początek bitwy o Warszawę w 1831 roku.
rozwiń zwiń