18 września

W zamachu zginął rosyjski polityk Piotr Stołypin.

1911 - Był premierem i ministrem spraw wewnętrznych w okresie rządów Mikołaja II. Okres jego władzy jest określany jako „reakcja stołypinowska”: stosował terror w walce z ruchem rewolucyjnym, rozwiązał Dumę, zmienił ordynację wyborczą i znacznie ograniczył uprawnienia parlamentu sprowadzając go do instytucji fasadowej. Jednocześnie dążył do modernizacji państwa - przeprowadził reformę rolną. Urodził się 14 kwietnia 1862 roku.

Pozostałe wydarzenia:

1454 - Wojska polskie poniosły klęskę w bitwie z Krzyżakami pod Chojnicami.

1709 - Urodził się Samuel Johnson, angielski pisarz i leksykograf poeta, eseista, przedstawiciel oświecenia. Sławę przyniósł mu „Słownik języka angielskiego” opracowany w latach 1747 - 1755. Był to jeden z pierwszych w świecie leksykografów. Zmarł 13 grudnia 1784 roku.

1807 - Zmarł Franciszek Smuglewicz, malarz. Tworzył sceny o motywach ludowych, pejzaże, portrety, sceny wydarzeń historycznych. Namalował: „Obrazy historii Polski w stu rycinach”, „Przysięgę Kościuszki”. Urodził się 6 października 1745 roku.

1814 - Początek obrad Kongresu Wiedeńskiego, na którym uporządkowano mapę polityczną Europy po rewolucji francuskiej i wojnach napoleońskich. Kongres trwał do czerwca 1815 roku.

1819 - Urodził się Jean Bernard Léon Foucault, francuski fizyk, odkrywca tzw. prądów Foucaulta - prądów wirowych. Dokonał jednego z pierwszych pomiarów prędkości światła w powietrzu. Zbudował pryzmat polaryzacyjny, fotometr i żyroskop. W 1851 roku za pomocą wahadła o 67 metrach długości zawieszonego w paryskim Panteonie udowodnił ruch obrotowy Ziemi. Zmarł 11 lutego 1868 roku.

1851 - Ukazało się pierwsze wydanie dziennika "The New York Daily Times", który później zmienił nazwę na "The New York Times". 160. rocznica

1857 - Zmarł Karol Kurpiński, kompozytor, pedagog, współtwórca stylu narodowego w muzyce polskiej. W latach 1824-1840 był dyrektorem i dyrygentem Opery Warszawskiej. Dyrygował inauguracyjnym przedstawieniem w Teatrze Wielkim w 1833 roku. Napisał wiele dzieł scenicznych. Jest autorem muzyki do pieśni "Warszawianka". Urodził się 6 marca 1785 roku.

1861 - Zmarł Antoni Gorecki, poeta i bajkopisarz, powstaniec listopadowy i uczestnik wojen napoleońskich. Wydał 11 tomików wierszy i bajek, napisał między innymi "Poezje Litwina", "Bajki i poezje nowe", „Krakowiaki ofiarowane Polkom”. Urodził się w 1787 roku w Wilnie. 150. rocznica

1900 - Urodził się Józef Pakulski, grafik, tworzył barwne litografie o tematyce baśniowej oraz przestrzenne kompozycje dekoracyjne, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Zmarł 23 grudnia 1975 roku.

1901 - Zmarł Gustaw Adolf Gebethner, polski księgarz i wydawca. W 1857 roku wspólnie z Robertem Wolffem otworzył w Warszawie księgarnię, skład nut i wydawnictwo, wkrótce powstały liczne filie w całej Polsce a także w Paryżu i Nowym Jorku. Firma istniała do 1950 roku. Urodził się 3 stycznia 1831 roku. 110. rocznica

1905 - Urodziła się Greta Garbo, właśc. Greta Luisa Gustaffson, szwedzka aktorka, gwiazda kina lat 30. Sukcesy odniosła zarówno w filmach niemych: „Symfonia zmysłów”, „Władczyni miłości”, „Zatracona ulica”, jak i dźwiękowych: „Ludzie w hotelu” „Dama kameliowa”, „Anna Karenina”, „Królowa Krystyna”. W 1941 roku zakończyła karierę. Recenzenci pisali o niej: "Zimna, królewska uroda, królewski talent". Zmarła 15 kwietnia 1990 roku.

1907 - Urodził się Edwin Mattison McMillan, amerykański chemik, profesor Uniwersytetu w Berkeley. Przyczynił się do odkrycia neptunu i plutonu. W 1951 roku otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie chemii. Zmarł 7 września 1991 roku.

1910 - Urodził się Mieczysław Pruszyński, pisarz, mecenas polskiej kultury, podczas II wojny światowej walczył w Narwiku i Tobruku. Fundator nagrody polskiego PEN Clubu im. Ksawerego Pruszyńskiego. Brat Ksawerego. Zmarł 13 kwietnia 2005 roku.

1916 - Urodziła się Małgorzata Hołyńska, pisarka i tłumaczka literatury pięknej z języka angielskiego, portugalskiego i francuskiego. Autorka powieści „Teoria drobnych złudzeń”, „Kosmaty bożek Babalu”. Zmarła 11 lutego 2006 roku. 95 rocznica

1919 - Urodził się Janek Krasicki, młodzieżowy działacz komunistyczny, agitator stalinowski, funkcjonariusz Komsomołu we Lwowie, następnie członek grup dywersyjnych, członek Polskiej Partii Robotniczej i Gwardii Ludowej, przewodniczący Związku Walki Młodych. Zginął 2 września 1943 roku.

1920 - Urodził się Jack Warden, amerykański aktor, grał w filmach - „Stąd do wieczności”, „Wszyscy ludzie prezydenta”, „Śmierć na Nilu”, „Ja cię kocham a ty śpisz”, „Jej wysokość Afrodyta”. Zmarł 19 lipca 2006 roku.

1925 - Rada Ligi Narodów przyjęła uchwałę mówiącą, że „Półwysep Westerplatte zostanie oddany do dyspozycji Rządu Polskiego i będzie służył do wyładunku, magazynowania i ekspedycji do Polski materiału wojennego i wybuchowego, przychodzącego tranzytem”.

1930 - Urodziła się Danuta Butlerowa, językoznawca, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, autorka wielu prac na temat języka i jego rozwoju. Interesowała się szczególnie leksykologią, czyli nauką o wyrazach, ich znaczeniu i zasadach łączenia się z innymi słowami, napisała między innymi książkę „Polski dowcip językowy”. Zmarła 2 marca 1991 roku.

1933 - Urodził się Jerzy Połomski, piosenkarz. Debiutował w 1957 roku jako aktor teatru Syrena. Jeden z najpopularniejszych artystów polskiej estrady w latach 60. Często występował za granicą, zwłaszcza w ośrodkach polonijnych. Jest zdobywcą wielu nagród na festiwalach w Opolu. Wylansował przeboje: "Cała sala śpiewa z nami", "Komu piosenkę?", "Bo z dziewczynami".

1934 - ZSRR został przyjęty do Ligi Narodów. Został wykluczony z tej organizacji w 1939 roku po agresji na Finlandię.

1939 - Zginął śmiercią samobójczą Stanisław Ignacy Witkiewicz „Witkacy”, malarz, dramatopisarz, filozof, teoretyk sztuki, twórca teorii „czystej formy”, autor dramatów między innymi: „W małym dworku”, „Wariat i zakonnica”, „Tumor Mózgowicz” „Szewcy”, powieści „Nienasycenie”. Był członkiem awangardowej grupy artystycznej „Formiści Polscy”, malarzem fantastyczno-symbolicznych kompozycji i portretów. Urodził się 24 lutego 1885 roku.

1939 - Zginął podczas walk nad Bzurą Stanisław Grzmot-Skotnicki, generał, dowódca grupy operacyjnej "Czersk". Urodził się 13 stycznia 1894 roku. 1939 - Zginął pod Oleszycami Józef Kustroń, generał, dowódca 21 Dywizji Piechoty Górskiej. Urodził się 16 października 1892 roku.

1939 - Oddziały Armii Czerwonej zajęły Wilno.

1943 - Zmarł William Sylvester Harley, wraz z przyjacielem Arthurem Davidsonem na początku 20. wieku stworzył słynną markę motocykli Harley-Davidson.

1944 - Ponad 100 amerykańskich samolotów dokonało zrzutu dla powstańczej Warszawy.

1950 - Polskie Radio po raz pierwszy nadało audycję „Muzyka i aktualności”.

1951 - Urodził się Marek Skrobecki, reżyser filmów animowanych, realizowanych klasycznymi technikami lalkowymi, związany ze studiem filmowym Semafor w Łodzi. Twórca filmów „Tort urodzinowy”, „Co się komu śni”, „Ostatnia kanapka”. 60 rocznica

1954 - Urodził się Takao Doi, japoński astronauta i weteran lotów wahadłowców NASA. Uczestniczył w lotach w 1997 i 2008 roku. Jako pierwszy Japończyk w historii, odbył w czasie lotu dwa spacery kosmiczne, o łącznym czasie trwania 12 godzin 43 minut.

1958 - Pierwszy „Jazz Jamboree” pod nazwą „Jazz 58”, został zorganizowany przez Hot-Club Hybrydy. Pierwsze trzy edycje festiwalu miały miejsce w klubie studenckim Stodoła, a część koncertów odbywała się w Krakowie. Autorem nazwy „Jazz Jamboree” był Leopold Tyrmand. Od 1965 roku kolejne edycje „Jazz Jamboree” odbywały się w Sali Kongresowej.

1961 - W katastrofie samolotowej, w niewyjaśnionych okolicznościach zginął Dag Hammarskjold, szwedzki polityk, dyplomata, prawnik i ekonomista, sekretarz generalny ONZ w latach 1953-61,Przyczynił się między innymi do rozwiązania kryzysu sueskiego w 1956 roku. Pośmiertnie został uhonorowany Pokojową Nagrodą Nobla w 1961 roku. Urodził się 29 lipca 1905 roku. 50 rocznica

1963 - Zmarł Wiktor Turek, badacz dziejów Polonii kanadyjskiej, założyciel Instytutu Polskiego w Kanadzie. (ur.1910) 1967 - Zmarł sir John Douglas Cockcroft, brytyjski fizyk. W 1951 roku wspólnie z Ernestem Waltonem otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za prace związane z przekształceniem jąder atomowych za pomocą sztucznie przyspieszanych cząstek. Urodził się 27 maja 1897 roku.

1970 - Zmarł Jimi Hendrix, właściwie: James Marshall Hendrix, amerykański gitarzysta rockowy, wokalista, kompozytor i autor piosenek. Jest powszechnie uważany za najwybitniejszego i najbardziej wpływowego gitarzystę w historii, jest jedną z najbardziej znanych postaci w historii muzyki rockowej. Urodził się 27 listopada 1942 roku.

1971 - Urodził się Lance Armstrong, amerykański kolarz o wybitnych osiągnięciach sportowych. Mistrz Świata w kolarstwie szosowym. Jest absolutnym rekordzistą pod względem zwycięstw w największym wieloetapowym wyścigu kolarskim świata - Tour de France, mając 7 wygranych. Wygrał walkę z rakiem. Założył fundację swojego imienia, która wspiera osoby walczące z nowotorami, organizacja ta liczy 20 milionów członków. 40. rocznica

1971 - Urodziła się Anna Netrebko, rosyjska śpiewaczka, sopran. Występuje na wszystkich czołowych scenach operowych świata. W 2003 i 2004 roku została uznana za najlepszą śpiewaczkę w plebiscycie austriackiego wydawnictwa „Festspiele”. 40. rocznica

1980 - Zmarła Katherine Anne Porter, amerykańska dziennikarka, eseistka i pisarka, autorka opowiadań psychologicznych „Wino o południu”, „Biały koń”, powieści: „Statek szaleńców”. Urodziła się 15 maja 1890 roku.

1981 - We Francji zniesiono karę śmierci. 30. rocznica

1987 - Jerzy Kukuczka wraz z Arturem Hajzerem dokonali pierwszego przejścia zachodniej grani szczytu Shisapangma. Wejściem tym Jerzy Kukuczka wpisał się jako drugi na listę himalaistów, którzy pokonali wszystkie ośmiotysięczniki leżące w Himalajach i w Karakorum.

1989 - Zmarła Aleksandra Śląska, aktorka, pedagog, odtwórczyni ról teatralnych między innymi Ruth w „Niemcach” Kruczkowskiego, carycy Katarzyny II w „Polonezie” Sity oraz ról w filmach: „Ostatni etap”, „Pasażerka”, „Królowa Bona”, „Czarna suknia”, „Ich dzień powszedni”. Urodziła się 4 listopada 1925 roku.

1993 - Ostatnia grupa żołnierzy rosyjskich z Północnej Grupy Wojsk Radzieckich, po 48 latach stacjonowania, opuściła Polskę. 1995 - Zmarła Helena Bechlerowa, pisarka i tłumaczka literatury rosyjskiej, autorka słuchowisk radiowych i utworów dla dzieci - „O kotku, który szukał czarnego mleka”, „Dom pod kasztanami”, „Poziomkowy kraj”, „W konwaliowej gospodzie”, „Zima z białym niedźwiedziem”. Urodziła się 2 grudnia 1908 roku.

2000 - Książę Yorku Andrzej, syn brytyjskiej królowej Elżbiety II, przekazał Polakom oryginalny egzemplarz niemieckiej maszyny szyfrującej „Enigma”, jako symboliczny dowód wdzięczności za „pomoc w złamaniu niemieckich kodów”. 2002 - Zmarła Barbara Winiarska, aktorka Teatru Rozmaitości w Warszawie. Grała również w filmach, między innymi: "Miś", "Nie ma róży bez ognia", "5 dni z życia emeryta". Urodziła się 29 maja 1952 roku.

 2006 - Zmarł Bogdan Augustyniak, reżyser, od 1990 roku dyrektor naczelny i artystyczny warszawskiego Teatru na Woli, na którego scenie wystawił między innymi sztuki: "Nosorożec" Ionesco, "Fedra" Racine'a, "Pierwsza młodość" Giudiceli'ego, Redlińskiego „Rozmowę w domu Państwa Stein o nieobecnym Panu von Goethe” Hacksa, „Czuwanie” Panycha. Urodził się 30 stycznia 1940 roku. 5. rocznica

 2008 - Zmarł Mauricio Raúl Kagel, argentyńsko-niemiecki kompozytor, dyrygent, librecista i reżyser, jeden z najważniejszych kompozytorów muzyki współczesnej i twórca teatru instrumentalnego. Współpracował z zespołem „Ensemble 70”. Autor muzyki kameralnej i elektronicznej oraz utworów wokalno-instrumentalnych. Urodził się 24 grudnia 1931 roku.

2009 - Zmarła Barbara Skarga, filozof, profesor Polskiej Akademii Nauk, w czasie okupacji łączniczka Armii Krajowej. Aresztowana przez Rosjan w 1944 roku, skazana na 11 lat obozu pracy i osiedlenie w kołchozie. Do kraju wróciła w 1955 roku. Redaktor naczelna pisma „Etyka”, autorka prac „Po wyzwoleniu 1944-1956”, „Kwintet metafizyczny”, „Człowiek to nie jest piękne zwierzę”. Urodziła się 25 października 1919 roku.